บายศรีเจ็ดชั้น

​๏ จึงตรัสสั่งบังคับชาวงาร ให้แต่งการบายศรี
จึงแกะเรื่องอภัยมณี เมื่อพระศรีสุวรรณ
ซ่อนองค์อาศรัย อยู่ในสวนขวัญ
แกะนางกำนัล ชวนกันลีลา
แกะองค์อัคเรศ แก้วเกษรา
เล็มเลือกบุบผา นัยนาชำเลือง
แกะพราหมณ์สามนาย กรีดกรายอย่างเยื้อง
แกะพระองค์ทรงเครื่อง ชำเลืองนัยนา
แลลอดสอดสบ พบพักตรวนิดา
พิศโฉมกัลยา ต้องตาติดใจ
เสน่หาอาวร เร่าร้อนหฤทัย
แกล้งกระแอมไอ ให้เห็นพระองค์
เด็ดดอกรักได้ ยื่นให้โฉมยง
นางรทวยงวยงง หลงด้วยพราหมณ์ชี
​พี่เลี้ยงทั้งสี่ รู้ทีสะเทิ้น
พานางดำเนิร เจ้าพราหมณ์ตามนาง
ถึงต้นลำดวน รำจวนครวญคราง
เด็ดดอกรักพลาง ดูนางในที
นางชม้ายอายอ่อน เคืองค้อนพราหมณ์ชี
ขึ้นวอจรลี เทวีเข้าวัง
พราหมณ์กับพี่เลี้ยง ทรวงเพียงจะพัง
พระให้เคลิ้มคลั่ง หวังสวาทวนิดา ฯ
  ๏ ครั้นถึงชั้นสอง
แกะเรื่องไกรทอง เขาห้องคูหา
จุดเทียนเวียนส่อง ถึงห้องวิมาลา
แกะนางโสกา ครวญหาชาละวัน
คิดแค้นเจ้าไกร พิไรรำพรรณ
ทูลหัวผัวขวัญ มาบรรลัยลาญ
เจ้าไกรแอบฟัง นั่งอยู่นอกม่าน
เคืองขุ่นงุ่นง่าน แหวกม่านเข้าไป
​นั่งแอบวิมาลา แม่อย่าร้องไห้
ชาละวันบรรลัย เจ้าไกรมาแทน
วิมาลาขัดใจ เห็นเจ้าไกรก็แค้น
ทำจะลุกแล่น จากแท่นนิทรา
เจ้าไกรยุดแย่ง นางแกล้งมารยา
เจ้าไกรไขว่คว้า วิมาลาป้องกัน
พอดับเทียนระเบิด ก็เกิดอัศจรรย์
สมสนิธสาวสวรรค์ อยู่ทุกวันเวลา ฯ
  ๏ ครั้นถึงชั้นสาม
แกะเกษรพราหมณ์ ได้ความเวทนา
ลักษณวงศ์ทรงโกรธ โปรดให้เข่นฆ่า
นางโศกโศกา เวทนาเหลือใจ
โอ้บุตรในครรภ์ จะพลันบรรลัย
ชลเนตร์หลั่งไหล ไม่ได้สมประดี
นางไม่ไหวติง นิ่งวิสัญญี
ยังไม่สิ้นชีวี โฉมศรีฟื้นองค์
​นางแสนแค้นนัก ด้วยพระลักษณวงศ์
เธอมาลุ่มหลง ให้ลงโทษทัณฑ์
คิดคิดขึ้นมา โศกาจาบัลย์
ห่วงลูกในครรภ์ โศกศัลย์แสนทวี
โอ้กรรมจำเปน มิเห็นชนนี
พลอยสิ้นชีวี เพราะมีเวรา
ถ้าเกิดมาใหม่ ให้ได้เสน่หา
สงสารมารดา เถิดอย่าดิ้นรน
แม่ไม่เปนสุข เจ็บทุกเส้นขน
แกล้งแขงใจทน สวดมนต์ภาวนา
ครั้นเขาฟันฟาด เศียรขาดกายา
ประสูติบุตรา ออกมาเปนชาย
หน้าตาจิ้มลิ้ม ประพิมประพาย
เหมือนแม้นละม้าย คล้ายลักษณวงศ์
สงสารบังอร เกษรโฉมยง
นางก็สิ้นชีวง ปลงปลิดชีวา
​แกะพระลักษณวงศ์ เธอทรงโศกา
อุ้มโอรสา พาเข้าวังใน
เห็นหน้าโอรส ระทดหฤทัย
ชลเนตร์หลั่งไหล พิไรรำพรรณ
สงสารลูกแก้ว คิดแล้วโศกศัลย์
โอ้เกษรสาวสวรรค์ ผัวไม่ทันรู้เลย
อุส่าห์ตามผัว ทูลหัวพี่เอ๋ย
พี่ไม่รู้เลย ว่าแปลงแกล้งทำ
กรรมแล้วแก้วพี่ ทั้งนี้เนื้อกรรม
กอดโอรสร่ำ ครวญคร่ำโศกา ฯ
  ๏ ครั้นถึงชั้นสี่
แกะเปนสระศรี กินรีมโนห์รา
กับพวกบริวาร งามสคราญดังเลขา
วงพักตรลักขณา เหมือนนางอับสรในวิมาน
พิศขนงดังวงศิลป์ อัมรินทร์แผลงผลาญ
งามฉวีชัชวาล เนตรปานนิลแนม
​โอษฐ์สอาดดังชาดจิ้ม ทีจะยิ้มเหมือนจะแย้ม
ปรางจำรัสจัดแจ่ม ชะแล่มวิไลย
เต้าเต่งเปล่งใส งามกะไรงามเหลือ
สาวแท้แสนเทื้อ นมเนื้อเคร่งครัด
กำลังดรุณ แรกรุ่นกำดัด
ลงหว้ายคล่ำเอาน้ำซัด ป้องปัดชลธี
แสนสนุกสุขี ซิกซี้ปรีดา
นวลนางมโนห์รา สุขาเปรมปรีดิ์
ครั้นติดบ่วงพรานไพร แล้วพิไรโสกี
โอ้ประทุมเอ๋ยประทุม เปนพวงพุ่มดิบดี
แต่นี้อิกกี่ปี กินรีจึงจะได้มา
ชลเนตรไหลร่วง ติดบ่วงพรานป่า
แสนโศกโสกา มโนห์ราร่ำพิไร
โอ้ว่าสระศรี แต่นี้จะจากไกล
บุญน้อยต้องลอยไป ร่ำพิไรโศกี
​เดิรพลางเหลียวหลัง ร้องสั่งสระศรี
ค่อยอยู่จงดี โบกขรณีสาคร
พิศดูประทุมพลาง เยื้องย่างบทจร
โอ้ประทุมสาคร อรชรงามสม
ดูปริ่มปรี่ทีจะบาน ซ่อนก้านไว้น่าชม
แสนวิตกอกรทม เกรียมกรมกรอมใจ ฯ
  ๏ ครั้นถึงชั้นห้า
แกะเปนพระรถราชา งามสง่าเลิศไกร
ขึ้นหลังอาชา เพียงว่าจะบรรลัย
คิดถึงอรไทย สิบสองมารดา
เหาะขึ้นอากาศ เพียงจะขาดชีวา
สงสารมารดา ลูกขอลาครรไลย
ลับเนตรชนนี ตั้งแต่นี้จะจากไกล
จะลำบากยากใจ ไปในอรัญญวา
ครวญคร่ำร่ำมา จนถึงหน้ากุฎี
​เหาะลงหยุดพัก ที่สำนักฤๅษี
แกะเปนมุนี จรลีเข้าไพร
ครั้นเย็นจรลี มาสู่ที่อาศรัย
แลเห็นหน่อไทย กับทั้งอาชา
มานอนหลับไหล อยู่ที่ไทรสาขา
กับทั้งอาชา ม้าต้นเคียงองค์
เห็นสารทันใด ในใจพิศวง
แก้สารบันจง อ่านจบทันที
ครั้นเธอรู้เรื่อง ว่าจะไปเมืองยักษี
สงสารพระจักรี ฤๅษีเศร้าใจ
รูปร่างสอาด เหมือนหนึ่งวาดเขียนไว้
จะมาบรรลัย ชั่งไม่รู้ตน
จะช่วยแก้ไข เห็นจะได้กุศล
สงสารชุมพล เธอเซซังมา
เสียดายเลือดเนื้อ จะเปนเหยื่อยักษา
คิดแล้วมิช้า แปลงสารตราทันที
​เรื่องราวในสาร ว่าสนทะมารยักษี
ได้เปนเมียพระจักรี จอมจักรพัตรา
จึงได้เขียนสาร ให้กุมารถือมา
จงรับภัศดา เข้าสู่บูรี
อย่ารังเกียจเดียดฉัน นี่แหละผัวขวัญของเมรี
สิ้นเรื่องเท่านั้น เธอเข้าคันธกุฎี
แกะเปนพระจักรี ขึ้นสู่อาชา
เหาะข้ามอรัญเวศ เข้าในเขตยักษา
จึงทิ้งสารตรา ลงให้เมรี
เมรีคลี่อ่าน รู้ว่าสารพระชนนี
จึงรับพระจักรี เข้าสู่ภารา
ชื่นจิตต์ชูใจ เพราะได้ภัศดา
สมมาดปราถนา กัลยาเปรมปรีดิ์
พระรถได้ชมสมสนิท สมรมิตรมเหษี
แสนสบายสุดเสบย เหนือเขนยแท่นมณี
ถึงแกะไปที่ไหนจะหมด เรื่องพระรถกับเมรี
​แกะแต่พอเข้าใจ เมื่อไปสวนสี
น่าสนุกสรงสนาน ในสถานชลธี
ฝ่ายอนงค์ก็ทรงยศ ข้างพระรถก็ทรงศรี
พระเก็บจำปี เมรีเก็บจำปา ฯ
๏ ชั้นหกบริสุทธิ์ แกะเปนโคบุตรสุริยา
เหาะทุรนทนทุเรศ มาในเขตไพรพฤกษา
เหลือบแลลงมา ยังพระธรณิน
เห็นมณีสาคร แสนอาวรณ์ใจถวิล
เห็นสองขนิษฐา หนียักษาอสุริน
มันไล่จับอลวน เสือกสนกระแสสินธุ์
พระจึงถลันเหาะถลา ลงกั้นหน้าในวาริน
อุ้มนางขึ้นจากชล จรดลโดยถวิล
พิศโฉมกัลยา พักตราไม่ราคิน
งามเลิศเฉิดฉิน สรรพสิ้นโสภา
โอษฐเอี่ยมสอาด นลาฎแลสง่า
​ดูขำคมนมคัด ไหล่รัดปีกรา
เอวกลมตะละกลึง พิศพึงพอตา
พระขนงเหลือขนาด ดังจะขาดนัยนา
เนื้อเหลืองเรืองรอง ดังทองทาบทา
แกะเปนอรุณอนุชา กิริยาคล้ายกัน
งามชอ้อนเอวองค์ ทรวดทรงดังแกล้งสรรค์
ให้คิดรักหนักครัน พระทรงธรรม์นิ่งตลึง
ไม่ทันจะหยุดพัก พอพวกยักษ์เข้ามาถึง
เสียงอนาถอึงคนึง พระรำพึงในการ
จะพาจรดล ไหนจะพ้นมือมาร
จำจะประหาร ผลาญชีพชีวา
แกะเปนจักรี หยิบมณีให้อนุชา
ถอดแหวนที่ก้อยขวา ขว้างยักษาบรรลัย
เธอจึงพาสาวสวรรค์ จรจรัลบัดใจ
ตรัสถามอรไท ว่าน้องนี้ไปไหนมา
นางมณีสาคร แสนอาวรณ์เวทนา
​พระปลอบกัลยา แม่อย่าโศกี
พี่จะช่วยให้คืนนิเวศน์ ขอบเขตธานี
โฉมยุพินโสภี ทรงศรีโสภา
แกะเปนเยาวมาลย์ ให้วาบหวานวิญญา
เล่าถึงเรื่องนัครา จนมาอยู่ไพร
ปโรหิตมันคิดคด ทรยศเหลือใจ
จับพระจอมไตร สมเด็จพระบิดา
ปลงพระชนม์ชีวิต เพราะมันฤศยา
สงสารมารดา พาลูกยาจรลี
พ้นภัยแล้วก็สั่ง ข้าทั้งสองศรี
ว่าอย่าร้องไห้ ลูกไปจงดี
รีบพากันไป อย่าอาลัยกับชนนี
สั่งแล้วนางโฉมศรี เทวีเจ้าเข้าวัง
ข้ากับน้องยา ลีลาโดยลำภัง
อดอาหารเหลือขนาด แทบจะขาดชีวัง
เดิรเหนื่อยแล้วก็นั่ง จนกระทั่งอสุรา
​พระได้ฟังนวลหงส์ ก็พลอยทรงโศกา
ทรมานธารมา เวทนาเหลือใจ
จึงปลอบกัลยา แม่อย่าร้องไห้
ทั้งนี้เพราะกรรมทำไว้ จึงได้เวทนา
ตัวของน้องก็เต็มที ตัวของพี่ก็เต็มประดา
บิตุราชมาตุรา มรณามรณัง
เหมือนเรือนไม่มีฝา เหมือนคงคาไม่มีฝั่ง
สงสารร้อยชั่ง ชวนกันนั่งโศกา
พี่จะไปส่งบุรี สองศรีโสภา
ว่าพลางทางประคอง ทั้งสองอนุชา
เหาะคล้อยลอยละลิ่ว ข้ามทิวภูผา
พายุพินโฉมอำไพ เข้าในนัครา ฯ
๏ ชั้นเจ็ดที่สุด แกะเปนพระสมุทราชา
บิตุรงค์ทรงพิโรธ โปรดให้เข่นฆ่า
ธำมรงลงอาชญา แทบชีวาจะบรรลัย
​ทำโพยโบยตี ไม่ปรานีปราไส
โศกาอาลัย คิดถึงพระชนนี
สงสารมารดา ลูกจะลาจรลี
ชีวิตชีวี ที่ไหนจะมีสืบไป
เพชฌฆาฏมันจะฆ่า ให้มรณาบรรลัย
คิดถึงอรไท เจ้าวิมานจันทน์
ถึงตัวจะตาย ไม่เสียดายชีวัน
สงสารวิมานจันทน์ จะโศกศัลย์โศกา
คิดถึงโฉมยง นิ่มอนงค์ขนิษฐา
วิมานจันทน์ของพี่นี้เอ๋ย เมื่อไรเลยจะได้มา
สาวน้อยกลอยใจ เมื่อไรจะเห็นหน้า
แกะเปนโฉมยง เจ้ามาทรงโศกา
คิดถึงทรงธรรม์ นางก็พรรณา
ความรักเหลือแสน ให้แหวนไม่คิดราคา
พระสมุทของน้องเอ๋ย เมื่อไรเลยจะได้มา
พ่อทูลหัวผัวขวัญ เมียนี้กลั้นน้ำตา
​โฉมยงทรงยศ กำสรดโศกา
พระสมุทราชา เวทนาแสนทวี
เขาตะเวนพอครบ ก็มาพบพวกยักษี
ได้รอดชีวี จรลีครรไล
พระสุริยาคล้ายคลับ จวนลับเมรุไกร
พายุพินโฉมอำไพ ครรไลจรลี
พอครบชั้นเจ็ด พอสำเร็จบายศรี
เอวังก็มี ด้วยประการดังนี้แล ฯ

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ