ตำราจักรทีปนี

ของสมเด็จกรมพระปรมานุชิตชิโนรส

โคลงบานแพนก

๏ กรมหมื่นนุชิตเชื้อ	เมธี
แถลงลักษณ์จักรทีปนี	สืบสร้าง
เนมิตนิติคดี	โดยโทษ คุณแฮ
แด่พระนัดดาอ้าง	ชื่อชี้กปิฐา ๑ ๑ ๚
๏ พึงเพียรเรียนรอบรู้	สาตรไสย
สบอักษรขอมไทย	ถ่องถ้วน
กลกล่อนกาพย์ขานไข	ฤาพรอก พรางพ่อ
สิ่งละสิ่งเลือกล้วน	แหล่งหล้าสรรเสริญ ๚
๏ สืบวงษ์พงษ์เผ่าเจ้า	จอมอาริย์
วันรัตน์จัดเจนชาญ	เชี่ยวรู้
ธำรงวิหารสถาน	โพธิผลัด นามนา
เสนอชื่อเชตุพนผู้	ศิษย์รั้งแรมสนอง ๚
๏ คือข้อยสมเยศพู้น	วาสุกรี
แปลงเปลี่ยนยศราษี	ชื่อให้
กรมนุชิตจิตรภักดี	คุณขอบ ครูนา
ผายอรรถวัจนวากย์ไว้	ฝากฟ้าดินเฉลิม ๚

​พุทฺธฺจ ธมฺมฺจ คณํว เสฏฺฐํ

วนฺทิยาหํ อุตฺตมรามนาโม

นานาครหา ลกฺขณปณฺฑิตตฺตํ

ภาสิสฺสิมํ จกฺรทิปนฺยคนฺถํ

๏ จักสำแดงพระคัมภีร์ จักรทิปนีฎีกาโหราสาตร อันพระผู้เปนเจ้าอุดมรามเถร กระทำรัตนไตรยประณาม แล้วรจนาไว้โดยสารโสลกคาถา อธิบายความว่า ชาตาผู้ใด

ว่าด้วยลักขณาสถิตในราษีต่างๆ

๒๘๏ ลักขณาอยู่เมษ	อาจารย์วิเศษ
กล่าวไว้โดยดี	กำเนิดเกิดมา
คือพระยาทรพี	เมื่อน้อยมีบุญ
ใหญ่มาพอดี	มีเมียสาวศรี
มีลูกคนเดียว	อยู่มาช้านาน
ชื่นชมสมภาร	มีใจฉุนเฉียว
ต้องละเมียไว้	เที่ยวไปคนเดียว
จรดลวนเที่ยว	กว่าจะสิ้นกรรม์
๏ ลักขณาอยู่พฤศภ
ปัญญารู้จบ	ร่ำเรียนเพียรธรรม์
ดุจพระสุธน	ได้เมียสาวสวรรค์
ย่อมพลัดพรากกัน	ดุจนั้นแลนา
๏ ลักขณาอยู่เมถุน	รูปงามใครจะปูน
มีบุญโสภา	ดังพระฉัททันต์
อันอยู่ในป่า	นางช้างโสภา
ห้อมล้อมแจจัน	นายโสอุดร
ยิงด้วยลูกศร	ได้งามาพลัน
บุคคลเกิดมา	ลักขณาอยูนั่น
เมียมากครามครัน	เปนทุกข์รำคาญ
​๏ ลักขณาอยู่กรกฎ
ดุจดังพระรถ	เจ้าโคธกุมาร
ท่านใช้ไปตาย	เสียดายเมียสคราญ
สมบัติพัศถาน	เกิดด้วยบารมี
๏ ลักขณาอยู่สิงห์
หณุมานปัญญายิ่ง	ยิ่งกว่าโลกีย์
เดินนั่งกำลังเอง	มีอำนาจดังราชสีห์
ญาติวงษ์พงพี	ได้อาไศรยพึ่งพา
๏ ลักขณาอยู่กันย์
เมียพระฉัททันต์	ชื่อสุภัทรา
ได้ผัวอันดี	ย่อมมียศถา
มักนิราศคลาศคลา	เปนหม้ายหลายหน
๏ ลักขณาอยู่ดุลย์
มโนราเนื้ออุ่น	เมียพระสุธน
ได้ผัวมักจาก	พลัดพรากจากตน
ช้านานสุธน	จึงได้พบกัน
๏ ลักขณาอยู่พิจิก
ดียิ่งพ้นคิด	ยิ่งกว่าเผ่าพันธุ์
จะได้ภรรยา	สิ่งสินครามครัน
ศัตรูอาธรรม์	ทำมิได้เลย
๏ ลักขณาอยู่ธนู	นางนาฏโฉมตรู
ประภาวดีทรามเชย	ถ้าคู่ผู้ชายนั้นเอ๋ย
รูปงามทรามเชย	ยิ่งกว่าสามี
๏ ลักขณาอยู่มังกร
นางนาฏบวร	ชื่ออัศวมุขี
สังวาศด้วยพราหมณ์	ชื่นชมยินดี
ชาตาดังนี้	มีผัวสองคน
​๏ ลักขณาอยู่กุมภ์เล่า
เหมือนน้อยสร้อยเศร้า	พลัดบิดาตน
เติบใหญ่ขึ้นมา	ค่อยมีกุศล
ทรัพย์สินอำพน	เกิดด้วยบุญตัว
๏ ลักขณาอยู่มิน
กุศราชนรินทร์	มีบุญใช่ชั่ว
เมื่อน่าเปนรู้	ชู้เมียน่ากลัว
เมียงามกว่าผัว	มักนิราศคลาศคลา

๑๑๏ ขอกล่าวตามคำภีร์	ในบาฬีคำพฤฒา
ให้ทายตามลักขณา	ผู้เกิดมาตามนาที
๏ ลักขณาอยู่ราษีเมษ	อาจารย์วิเศษกล่าวไว้โดยดี
ว่าลักขณาพระเตมีย์	ทายตามที่บรรยาย
๏ เมื่อน้อยว่าเลี้ยงยาก	ได้ลำบากยากปางตาย
ได้ทุกข์เปนมากมาย	ลำบากกายแต่น้อยมา
๏ เมื่อถึงกลางอายุ	จึงได้ลุดังปราถนา
ทำกินยังชั่วรา	ทั้งญาติกาก็ปรานี
๏ พ่อแม่ของผู้นั้น	เปนพงษ์พันธ์เผ่าผู้ดี
ที่เกิดสำคัญมี	หนบูรพ์ที่มีโพธิ์ไทร
๏ หนทิศปัจจิมา	มีพฤกษาต้นไม้ใหญ่
สำนักที่อาไศรย	มีทั้งน้ำแลห้วยหนอง
๏ อายุสามสิบทัศ	เกิดอุบัติเสียเงินทอง
สี่สิบห้าจะหม่่นหมอง	จากพี่น้องพลัดพรากไกล
​๏ ครั้นถึงห้าสิบหก	ทุกข์เต็มอกเกิดความใหญ่
ลูกเมียแลข้าไท	ย่อมจรจากพรากถิ่นฐาน
๏ พ้นแต่นั้นได้ความศุข	พ้นจากทุกข์หายรำคาญ
ทำกินค่อยสำราญ	จนตราบเท่าอายุชน
๏ ลักขณาอยู่พฤศภ	โดยคำรบอายุคน
ลักขณาเจ้าจุมพล	พระสิทธาตถ์ราชกุมาร
๏ เมื่อน้อยมีความศุข	อยู่สนุกบรำคาญ
ครั้นถึงเมื่อกลางกาล	อายุไซ้จากถิ่นฐาน
๏ ภายแก่อยู่เย็นใจ	มีค่าไทค่อยสำราญ
พรรคพวกแลลูกหลาน	ได้ชื่นบานเพราะกุศล
๏ แต่มักจากที่อยู่	จรไปสู่แห่งฝูงคน
เกิดลาภผลาผล	ทุกตำบลย่อมบูชา
๏ ที่เกิดข้างอุดร	มีสาครสระคงคา
ในทิศบูรพา	มีท่าน้ำแลบัวเพรง
๏ อายุสามสิบหก	ทุกข์เต็มอกเพราะตัวเอง
สามสิบแปดนั้นให้เกรง	จะเกิดไภยอันตราย
๏ ในอายุสี่สิบ	มักเกิดทุกข์บมิวาย
อาวุธจักเบียนกาย	ให้ลำบากเพียงถึงกาล
๏ พ้นแต่นั้นได้ความศุข	พ้นจากทุกข์หายรำคาญ
เปนศุขสำราญ	ตราบเท่าถึงอายุชน
​๏ ลักขณาอยู่เมถุน	จิตรปองบุญตามเล่ห์กล
ลักขณาเจ้าจุมพล	พระวิธูรผู้โฉมฉาย
๏ ผู้นั้นมีมารยาตร	อันฉลาดซึ่งพิปราย
ท่านท้าวผู้ฤๅสาย	มัททราชให้รางวัล
๏ ตระกูลพ่อย่อมสูงศักดิ์	อิกทุนทรัพย์มากครามครัน
ที่เกิดข้างอุดรนั้น	มีท่าน้ำแลกอไผ่
๏ อาคเณย์แลบูพา	มีไม้หว้าแลโพธิ์ไทร
ทักษิณมีไม้ใหญ่	ประจิมไซ้มีบัวเพรง
๏ ขุนนางย่อมชอบใจ	คนทั้งหลายย่อมกลัวเกรง
มีทุกข์แก่ตัวเอง	เมื่ออายุยี่สิบสามปี
๏ ครั้นถึงสี่สิบทัศ	เกิดวิบัติมายายี
ครั้นถึงสี่สิบสามห้าสิบหกเจ็ดสิบหกปี	ความร้ายมีทีหนึ่งนา
๏ ลักขณาอยู่กรกฎ	โดยกำหนดท่านกล่าวมา
ลักขณาพระราชา	พระยามิลินทร์ธแคล้วทุกข์
๏ รูปทรงบสูงศักดิ์	เมื่อน้อยมักมีความศุข
รูปนั้นดังปั้นปลุก	เนื้อดำแดงงามโสภา
๏ ผมเผ้าก็งามนัก	พ่อแม่รักเปนนักหนา
ฅอสูงรีมีพงษา	ที่เกิดนี้มีสำคัญ
๏ ทักษิณมีห้วยหนอง	ทั้งสระคลองคงคาคั่น
ข้างทิศหรดีนั้น	มีสวนหมากแลพร้าวตาล
​๏ ประจิมมีโพธิ์ไทร	อิสาณไซ้มีสถาน
อยู่อุดรแต่โบราณ	หนทางตรอกซอกชลา
๏ ย่อมพลัดพรากจากญาติ	เมื่ออายุครบชัณษา
ยี่สิบสามแลยี่สิบเก้า	รวดรวบเร้าถึงกันมา
ประยัตอย่าอุเบกขา	จักต้องถึงซึ่งทุกข์ใหญ่
๏ ลักขณาอยู่ราษีสิงห์	กล่าวตามจริงอย่าสงไสย
ลักขณาพระจอมไกร	คือพระเจ้าเวสสันดร
๏ ต่อออกมีไม้ใหญ่	มีไม้ไล่อันบวร
ประจิมมีสาคร	ข้างอุอรมีหนทาง
๏ แต่ว่าใคร่จรจาก	ด้วยฝูงญาติกาปาง
บิดามักนิราศร้าง	ด้วยมารดาเปนนิรันดร์
๏ ผู้นั้นได้สมบัติ	อิกทุนทรัพย์มากอนันต์
ท่านมักให้บูชยันต์	ให้รางวัลได้ง่ายดาย
๏ อายุสิบสามแลยี่สิบสาม	มาปะปามด้วยอันตราย
สี่สิบทัศนั้นเล่าไซ้	เมื่อหกสิบใกล้ถึงมรณ์
๏ ลักขณาอยู่ราษีกันย์	ว่าผู้นั้นงามบวร
ลักขณาพระภูธร	ภูริทัตกุมาร
๏ ผู้นั้นเมื่อแต่น้อย	ท่านเอาเลี้ยงเปนลูกหลาน
ที่เกิดมีสถาน	แลวัดวาข้างประจิม
​๏ แลหนบูรพ์มีต้นไม้	ทั้งนาไร่แลบางบึง
ความนั้นจะมาถึง	เมื่ออายุสามสิบหก
๏ ครั้นถึงเจ็ดสิบห้า	ทุกข์เท่าฟ้ามาทับอก
เสียสินน้ำตาตก	เพราะพระกาฬมาสู่หา
๏ ลักขณาอยู่ราษีดุลย์	ใครจักปูนพระราชา
วิสัชชนูผู้โสภา	เนื้อดำแดงงามมีศรี
๏ ที่เกิดมีสำคัญ	หนบูรพ์นั้นมีพงพี
ไม้ใหญ่ก็ย่อมมี	อิกหมากพร้าวแลล้าวตาล
๏ ฝ่ายข้างทิศพายัพ	มีหนทางแลสถาน
อายุสิบหกกาล	ได้ประมาณซึ่งนานมา
๏ ยี่สิบเจ็ดยี่สิบเก้า	ความร้อนเร่าเปนนักหนา
เจ็ดสิบสี่จะมรณา	อายุชีพสิ้นชนมาน
๏ ลักขณาอยู่พิจิกราษี	ทายตามที่คำอาจารย์
ลักขณาโคธกุมาร	ใครจะปานปัญญามี
๏ ถ้อยคำก็อ่อนหวาน	รู้ทุกประการช่างพาที
ใจบุญมักภักดี	แก่พ่อแม่แลพฤฒา
๏ แต่ว่ามากศัตรู	ทุกทุกหมู่มักหึงษา
มีสวนอยู่ต่อออกมา	มีไม้ใหญ่อยู่อุตรา
ถ้าหญิงมักกามา	อัคคีมักจะไหม้ตน
๏ ครั้นอายุสามสิบทัศ	เกิดอุบัติความร้อนรน
สี่สิบสองครั้งหนึ่งจน	จวบความไข้มาบีฑา
​๏ ว่าแรกเมื่อน้อยนัก	มักจากที่เปนหนักหนา
มักได้ทรัพย์นั้นมา	แต่ผู้เลี้ยงเปนมงคล
๏ อายุหกสิบสาม	โรคติดตามมาถึงตน
โศรกเศร้ามาร้อนรน	ความไข้นั้นก็ใกล้มา
๏ อายุหกสิบสาม	โรคติดตามเปนหนักหนา
พระกาฬเธอจักมา	พาเอาไปให้สิ้นชนม์
๏ ลักขณาอยู่ราษีธนู	ครูกล่าวมาเปนยุบล
ว่าลักขณาเจ้าจุมพล	พระมโหสถฤทธิไกร
๏ รูปทรงงามสะคราญ	ช่างอ่อนหวานอัชฌาไศรย
ชอบเนื้อแลพึงใจ	แก่บุรุษแลสัตรี
อาคเณย์แลอุดร	มีสาครป่าพงพี
อารามก็ย่อมมี	ทั้งโพธิ์ไทรแลไร่นา
๏ อิสาณมีสวนหมาก	ตาลหมากพร้าวมากนักนา
หนบูรพ์มีสถาน	อิกต้นไม้สำคัญตรา
๏ อายุสามสิบแปด	จะผิดแผดกันแลนา
จะต้องราชทัณฑ์มา	สี่สิบเจ็ดจะร้อนใจ
๏ ถ้าไม่เหมือนดังนั้น	ว่าจะต้องถ้อยความใหญ่
ครั้นพ้นแต่นั้นไป	ก็จะคลายหายอาวรณ์
๏ ลักขณาท่านผู้ใด	สถิตย์ในราษีมังกร
ว่าลักขณาพระภูธร	มหาชนกพระกุมาร
​๏ รูปทรงขาวสูงสะ	เมื่อน้อยพะความรำคาญ
เร่งจากที่ถิ่นฐาน	ส่วนที่เกิดมิได้อยู่
๏ หนบูรพ์แลอาคเณย์	มีป่าใหญ่เปนสุมภู
อุดรนั้นมีอยู่	ทั้งบ่อน้ำแลสระเพรง
๏ ศัตรูใช่อื่นไกล	คือเผ่าพันธ์พวกตนเอง
บีเบียนกันบเกรง	ให้พลัดพรากจากที่ไป
๏ เมื่อถึงกลางอายุ	คิดใดลุได้ดังใจ
สามสิบเอ็จสี่สิบหก	ทุกข์เต็มอกร้อนคือไฟ
แปดสิบเจ็ดนั้นเล่าไซ้	ก็ถึงในที่มรณา
๏ ลักขณาอยู่กุมภ์ราษี	ทายตามมีคำพฤฒา
โปริสาทโสภา	เนื้อดำแดงงามมีสี
๏ มีวัจนโวหาร	ทายเมื่อน้อยเปนสูงศรี
แต่นั้นถอยฤทธี	โคจรลีจึงเปนผล
๏ ตระกูลของตัวเอง	ฝ่ายพ่อแม่ก็ชอบกล
หนบูรพ์ประจิมชล	มีห้วยหนองเปนสำคัญ
๏ ที่เกิดมิได้อยู่	มีทั้งนาอยู่กะชั้น
ภายหลังสมบุญครัน	พรรคพวกนั้นมาหาสู่
๏ ครั้นถึงเมื่อภายแก่	จึงกุศลตามค้ำชู
เมื่ออายุยี่สิบเจ็ดสี่สิบเจ็ด	ความร้อยเท็จมาปะสู่
เจ็ดสิบเจ็ดมรณู	สิ้นชีวิตรอย่าได้แคลง
​๏ ลักขณาอยู่มินราษี	ทายตามที่อย่าระแวง
อาจารย์ท่านบอกแจ้ง	ชื่อว่าท้าวสุตตโสม
๏ ผู้นั้นมีลูกมาก	ว่าเมียน้อยเปนปรัดดิโลม
ภายหลังมีสมบัติ	ทั้งทุนทรัพย์มาสวมโสม
ทุกสิ่งปรัดดิโลม	มีอเนกมากเหลือหลาย
๏ ตระกูลพ่อนั้นสูงศักดิ์	ฝ่ายข้างแม่นั้นทรามดาย
ที่เกิดนั้นโดยหมาย	มีท่าน้ำข้างอุดร
๏ หนบูรพ์มีไร่นา	กอปลวกผาแลศิงขร
ใจบุญมักฟังพร	รูปผู้นั้นมิสูงต่ำ
๏ ยี่สิบเก้าห้าสิบเจ็ด	จะเกิดเหตุมารันทำ
พ้นแต่นั้นอาจารย์จำ	ทายว่าจักได้เปนนาย
๏ ผิมิได้ที่แดน	แต่จะเปนศุขสบาย
เจ็ดสิบเจ็ดจะวอดวาย	ชนมชีพปราไลย

๏ ผิวพระอาทิตย์สถิตย์ร่วมราษีกับด้วยลักขณากำเนิด ผู้นั้นจะจากบิดามารดาแต่น้อย จะแกล้วกล้าจักเปนนักเลงสุรา มีพักพวกเผ่าพันธุ์มาก จะได้สมบัติบริวารแลยศศักดิ์

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะมีรูปงามจะบริบูรณ์ด้วยสมบัติแลทาษกรรมกรชายหญิง จะมีภิริยาแลบุตรมาก แต่มักจะเปนโรคในท้อง

​๏ ผิวพระอังคารอยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะได้เปนเสนาบดี มีกำลังมาก จะแกล้วกล้าในสงคราม แต่จะมีรูปชั่ว มักจะตกจากยศไม่ยั่งยืน

๏ ผิวพระพุฒอยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะมีโภคสมบัติมาก จะมีศีลแลปัญญาเปนที่รักที่สรรเสริญแก่นักปราชญ์ ฉลาดกล่าวคำไพเราะห์ แต่จะเปนโรคในท้องมาก

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะมีวิชามากจะเฉลียวฉลาด ปราศจากเกียจคร้าน จะมีอุสาหะแลตะบะเดชะ จะมีทรัพย์แลลาภเปนนิจบมิได้ขาด

๏ ผิวพระศุกรอยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะมีจิตรตั้งอยู่ในสัตย์ธรรมยิ่งนัก จะได้ภิริยามีสกุลอันสูง

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะมีปัญญามาก จะเปนนักปราชญ์ จะมีโภคสมบัติมาก

๏ ผิวพระราหูอยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะมีโรคเนือง ๆ แต่จะมีไชยชำนะแก่ศัตรู จะมีทรัพย์มิรู้ขาด จะมีปัญญาอันแกล้วกล้า

๏ ผิวพระอาทิตย์เปนสองกับลักขณา ผู้นั้นจะมีทุกข์โศกโรคไภยมาก

๏ ผิวพระจันทร์เปนสองกับลักขณา ผู้นั้นจะมีผู้อื่นเบียดเบียนให้ได้เดือดร้อนเนือง ๆ

​๏ ผิวพระอังคารเปนสองกับลักขณา ผู้นั้นจะมีอายุบมิได้ยืน

๏ ผิวพระพุฒพระพฤหัศบดีเปนสองกับลักขณา ผู้นั้นจะมีคนบูชานับถือมาก

๏ ผิวพระศุกรพระเสาร์เปนสองกับลักขณา ผู้นั้นจะไม่รู้สิ้นทรัพย์ จะเปนโจร

๏ ผิวพระราหูเปนสองกับลักขณา ผู้นั้นจะมีจิตรฟุ้งซ่านขุ่นมัว มักจะเปนพิกลจริต

๏ ผิวพระอาทิตย์ พระอังคาร พระเสาร์ เปนสามกับลักขณา ผู้นั้นจะได้ที่ยศศักดิ์อันใหญ่ จะมีทรัพย์มาก

๏ ผิวพระจันทร์พระศุกรเปนสามกับลักขณา ผู้นั้นจะเปนใหญ่กว่าคนทั้งปวง

๏ ผิวพระพุฒพระพฤหัศบดีเปนสามกับลักขณา ผู้นั้นจะพลัดพรากจากที่รัก

๏ ผิวพระราหูเปนสามกับลักขณา ผู้นั้นจะมีศัตรูทำโพยไภยมาก

๏ ผิวพระอาทิตย์เปนสี่กับลักขณา ผู้นั้นจะมีทุกข์เนือง ๆ

๏ ผิวพระจันทร์ พระอังคาร พระศุกร เปนสี่กับลักขณา ผู้นั้นจะมีโรคในท้องมาก

๏ ผิวพระพุฒเปนสี่กับลักขณา ผู้นั้นจะมีลาภทุกเมื่อ

๏ ผิวพระพฤหัศบดีเปนสี่กับลักขณา ผู้นั้นจะมีสติปัญญามิได้หลงลืม

๏ ผิวพระศุกรเปนสี่กับลักขณา ผู้นั้นจะรู้วิชาการมาก

​๏ ผิวพระเสาร์เปนสี่กับลักขณา ผู้นั้นจะมีทรัพย์ไม่รู้ขาด

๏ ผิวพระราหูเปนสี่กับลักขณา ผู้นั้นจะเปนพ่อค้า ๆ ขายดี

๕๏ ผิวพระอาทิตย์เปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นมักจะเสียของรัก

๏ ผิวพระจันทร์เปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นมักจะเจรจาไพเราะห์ เปนที่ชอบใจแก่คนทั้งปวง

๏ ผิวพระอังคารเปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นจะพลัดพรากจากญาติ

๏ ผิวพระพุฒพระเสาร์เปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีทุกข์มาก

๏ ผิวพระพฤหัศบดีเปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีปัญญามาก

๏ ผิวพระศุกรเปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นจะเปนทาษท่าน

๏ ผิวพระราหูเปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีโรคมาก

๖๏ ผิวพระอาทิตย์ พระจันทร์ พระอังคาร พระพุฒ พระพฤหัศบดี พระเสาร์เปนหกกับลักขณา ผู้นั้นจะมีทุกโศกโรคบีฑาทุกเมื่อ

๏ ผิวพระราหูเปนหกกับลักขณา ผู้นั้นจะมีทรัพย์มีลาภมาก

๗๏ ผิวพระอาทิตย์ พระพุฒ พระศุกร เปนเจ็ดกับลักขณา ผู้นั้นจะเปนโรคจักษุแลจะมีไภยทุกเมื่อ

๏ ผิวพระจันทร์ พระเสาร์ เปนเจ็ดกับลักขณา ผู้นั้นจะมีทรัพย์มาก

๏ ผิวพระพฤหัศบดีเปนเจ็ดกับลักขณา ผู้นั้นจะมีลาภสักการแลบุญมาก

๏ ผิวพระราหูเปนเจ็ดกับลักขณา ผู้นั้นจะมีศุขมากหาไภยมิได้

​๘๏ ผิวพระอาทิตย์เปนแปดกับลักขณา ผู้นั้นจะมีอายุน้อย

๏ ผิวพระจันทร์เปนแปดกับลักขณา ผู้นั้นจะเปนโรคจักษุ

๏ ผิวพระอังคาร พระพุฒ พระพฤหัศบดี พระศุกร พระเสาร์ พระราหู เปนแปดกับลักขณา ผู้นั้นจะมีทุกข์มาก

๙๏ ผิวพระอาทิตย์ เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีฝ่ามือฝ่าเท้าอ่อนนุ่มเปนอันดี

๏ ผิวพระจันทร์ เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะหาโรคามิได้

๏ ผิวพระอังคาร เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีบุคคลกระทำไภยอาญาเนือง ๆ

๏ ผิวพระพุฒ เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะต้องคุกคามแต่ไภยต่าง ๆ

๏ ผิวพระพฤหัศบดี เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีบุญจะได้ถานันดรศักดิ์อันประเสริฐ

๏ ผิวพระศุกร เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะเปนที่รักแก่ฝูงชน จะมีลาภมาก

๏ ผิวพระเสาร์ เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีทรัพย์หาได้ไว้มิคง

๏ ผิวพระราหู เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะตกไร้เข็ญใจยิ่งนัก

๏ ผิวพระอาทิตย์ พระจันทร์ เปนสิบกับลักขณา ผู้นั้นจะมีคนบูชานับถือมาก

๏ ผิวพระอังคาร เปนสิบกับลักขณา ผู้นั้นจะมิพยาธิเบียดเบียนมาก

​๏ ผิวพระพุฒ พระเสาร์ เปนสิบกับลักขณา ผู้นั้นจะได้ลาภที่พึงใจเนือง ๆ

๏ ผิวพระพฤหัศบดี พระศุกร เปนสิบกับลักขณา ผู้นั้นจะเสพมิตรมักทำลาย มิได้จีระถิติกาล

๏ ผิวพระราหู เปนสิบกับลักขณา ผู้นั้นจะมีโรคน้อย มีศุขแลลาภมาก

๑๑๏ ผิวพระเคราะห์ทั้ง ๘ เปนสิบเอ็จกับลักขณา ผู้นั้นจะมีความเจริญทุกประการ ในตำราทำนายสรรเสริญว่าประเสริษฐ์ยิ่งนัก

๑๒๏ ผิวพระเคราะห์ทั้ง ๘ เปนสิบสองกับลักขณา อันสถิตย์ในราษีปัสวะ นะระ อำพุ เรียกว่ามหาวินาศนะทั้งสิ้น

๏ ผิวพระอาทิตย์เปนวินาศนะ จะเดือดร้อนด้วยไภยอันบังเกิดแต่ผู้อื่น

๏ ผิวพระจันทร์ พระศุกร เปนวินาศนะ จะต้องอันตรายอันร้ายกาจต่าง ๆ

๏ ผิวพระอังคาร พระพุฒ พระพฤหัศบดี พระศุกร เปนวินาศนะ จะต้องวธพันธนาการ แต่ ราช โจร ศัตรู อาชญาต่าง ๆ จะวิโยคจากญาติแลมิตรทั้งปวง

๏ ผิวพระราหู เปนวินาศนะ จะประกอบด้วยข้าศึกทำร้ายมาก เว้นแต่ลักขณา อันสถิตย์อยู่ในกิตะราษีเดียว แม้ว่าพระเคราะห์ตัวใดเปนวินาศนะ พระเคราะห์ตัวนั้นกลับให้คุณหาอันตรายมิได้

​๏ พระผู้เปนเจ้าอุดมะรามเถร จึงกล่าวสารโสลกคาถาไว้ว่า

ทฺวาทส ภฺรเวเน คฺรหา	ปฺรทฺธา ปสฺสติ ปณฺฑิโต
คุณโทเส วิจาเรตฺวา	ตตฺรุปฺปติ ปกาสิตา

๏ อรรตถาธิบายว่าพระเคราะห์ทั้ง ๘ สถิตย์อยู่ในราษีทั้ง ๑๒ นักปราชญ์พิจารณาเห็น ในดวงชาตาแห่งบุคคลทั้งหลายในกาลใดแล้วก็พึงพิจารณา ซึ่งคุณแลโทษอันบังเกิดมีในดวงชาตานั้น แล้วจึงทำนายโดยอธิบายอันมีในพระคัมภีร์นี้เถิด

๏ ไนยหนึ่งผิวพระอาทิตย์ เปนหกกับลักขณา ผู้นั้นจะมีอายุศม์มิได้ยืน

๏ ผิวพระจันทร์ เปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นจะยากไร้แต่อาหารจะบริโภค ก็หาได้ด้วยยากทุกเมื่อ

๏ ผิวพระอังคาร เปนสามกับลักขณา ผู้นั้นจะมีหูหนวก ถ้ามิฉนั้นจะมีจักษุบอดทั้งสองข้าง

๏ ผิวพระพุฒเปนสามกับลักขณา ผู้นั้นจะมีมือแลเท้าพิกาล

๏ ผิวพระพฤหัศบดีเปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะตายด้วยอาวุธ

๏ ผิวพระศุกรเปนสามกับลักขณา ผู้นั้นจะตายด้วยเหตุอกาลมรณะอันใดอันหนึ่ง

๏ ผิวพระเสาร์เปนเก้ากับลักขณา ผู้นั้นจะตายด้วยอุทรโรค

​๏ ผิวพระราหูเปนหนึ่งกับลักขณา ผู้นั้นจะเปนหม้ายหาสามีภิริยามิได้

๑๏ ผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะปรากฎด้วยคุณวิชาต่าง ๆ

๏ ผิวพระจันทร์อยูราษีเมษ ผู้นั้นจะมีจักษุแดงงามเปนสายโลหิต อุดมกว่าญาติทั้งปวง

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะมีศิลปสาตร ปรากฎแก่ท้าวพระยาทั้งหลาย

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะเปนนักเลงมีพงษ์พันธุ์มาก

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะมีภิริยาแลทรัพย์มาก

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะเปนคนสนิทแห่งท่านผู้มียศศักดิ์

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะทุพลภาพหากำลังกายแลกำลังวิชาบมิได้

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะมีคุณวิเศษปรากฎแก่ท้าวพระยา

๒๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะมีคนเปนที่พึ่งแก่ตนหาผู้อื่นจะเปนที่พึ่งบมิได้

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะเปนกวีวิชาฉลาดในกาพย์กลอนต่าง ๆ

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะต้องปรทารกรรม ล่วงภิริยาท่านผู้อื่น

​๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะเปนโจรหาลอายบมิได้

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจักมัจฉิริยะยิ่งนัก

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะมีทรัพย์สมบัติมาก

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะเข็ญใจยิ่งนัก

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะแกล้วกล้าในการสงคราม

๓๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นจะหาโรคจักษุบมิได้

๏ ผิวพระจันทร์ พระศุกร อยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นจะมีภิริยาเปนที่รักหานอกใจบมิได้

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นจะมีบุตรแต่สามคน

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นเจรจาหาความสัตย์มิได้

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นจะมีภิริยามักมีชู้

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นหาศิลปสาตรอันใดมิได้เลย

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นจะเปนนักเลงสัตรีมีชู้เมียมาก

๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะหาทรัพย์มิได้

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะมีรูปงามมีผิวเนื้อขาว

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะหาทรัพย์ได้ด้วยยาก

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะเปนคนตระหนี่

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะมียศใหญ่สูงกว่าญาติทั้งปวง

​๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะมีรูปงามพร้อมด้วยลักขณอันดี

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะเจรจาเหลาะแหละหาทรัพย์มิได้

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะมีปัญญาอาจสามารถชนะแก่คนทั้งปวง

๕๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะมีอาหารเลี้ยงชีพด้วยยาก หายุ้งฉางมิได้

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะมีกำลังปัญญาแกล้วกล้าเฉลียวฉลาด

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะเปนพระยามียศศักดิ์มาก

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะมีจิตรหวั่นไหวด้วยไภยต่าง ๆ ทุกเมื่อ

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะเปนใหญ่กว่าคนทั้งปวง

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะมีทรัพย์มิได้ยั่งยืน

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะมีผมน้อยจะเปนโจร

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีสิงห์ ผู้นั้นจะมีโรคมากจะต้องถ้อยความเนืองๆ

๖๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีกันย์ ผู้นั้นจะเปนชาวนาชอบทำนาได้ผลมาก

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีกันย์ ผู้นั้นมักหูเบาฟังคำคนจิตรไม่ยั่งยืน

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีกันย์ ผู้นั้นจะมีคุณปรากฎทุกแห่ง

​๏ ผิวพระพุฒอยู่่ราษีกันย์ ผู้นั้นจะมีโภคสมบัติมาก

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีกันย์ ผู้นั้นมีบุตรมากบริบูรณ์ด้วยโภคสมบัติ

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีกันย์ ผู้นั้นมีทรัพย์ตั้งอยู่บมิคง

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีกันย์ ผู้นั้นจะมีอายุศม์ยืน

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีกันย์ ผู้นั้นจะมีเพียรขวนขวายหาทรัพย์มาก จะมั่งคั่งด้วยสมบัติ

๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะเปนพานิชค้าขายดี

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะขวนขวายหาทรัพย์มาก

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะมีไชยชนะแก่ศัตรู

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะเปนอาจารย์ผู้ใหญ่

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะมีศรัทธามีตระกูลอันอุดม

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะมีทรัพย์สิ่งสินแลอาหารสมประกอบดี

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะมีบุญเปนที่พึ่งแก่คนทั้งปวง

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีดุลย์ ผู้นั้นจะมียศอันอุดมหาผู้เสมอมิได้

๘๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นจะมีวิชามาก

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นจะพลัดพรากจากบิดามารดา

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นจะมีจิตรมักฤษยาหาทรัพย์มิได้

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นจะปราศจากทรัพย์แลวิชา

​๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นท้าวพระยาจะบูชา

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นจะมีสมบัติต่าง ๆ เปนอันมาก

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นมักพลัดพรากจากที่อยู่ๆที่ใดมินาน

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีพิจิก ผู้นั้นจะเปนชาวสวนชอบทำสวนดี

๙๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีธนู ผู้นั้นจะมีจิตรมากไปด้วยมานะ

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีธนู ผู้นั้นจะเปนทาษท่าน กระทำประโยชน์ให้แก่ผู้อื่น

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีธนู ผู้นั้นจะมีภิริยามักเปนโจร

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีธนู ผู้นั้นมักเปนโรคศีร์ษะแลจักษุ

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีธนู ผู้นั้นมีวิชามาก

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีธนู ผู้นั้นชอบเปนข้าท้าวบ่าวพระยา

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีธนู ผู้นั้นจะมีพยาธิเบียดเบียนมาก

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีธนู ผู้นั้นจะเปนลมในศีร์ษะเนืองๆ

๑๐๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะมีปัญญามาก

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะมีคุณวิชาปรากฎแก่คนทั้งปวง

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะเปนใหญ่ประเสริษฐ์ด้วยคุณอันอุดม

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะมีทรัพย์มากกว่าหมู่ญาติ

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะต้องราชการหนักในท้าวพระยา

​๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะมีจิตรขุ่นมัวมักพิกลจริต

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะเปนทาษท่านผู้อื่น

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีมังกร ผู้นั้นจะมีทรัพย์มากประเสริษฐ์กว่าคนทั้งปวง

๑๑๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์อยู่ราษีกุมภ์ ผู้นั้นจะตกไร้เข็ญใจ

๏ ผิวพระจันทร์อยู่ราษีกุมภ์ ผู้นั้นจะมีรูปงามมีผิวเนื้ออันขาวประกอบความรู้วิชาการมาก

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีกุมภ์ ผู้นั้นมีทรัพย์เก็บไว้บมิคง

๏ ผิวพระพุฒ พระเสาร์ อยู่ราษีกุมภ์ ผู้นั้นจะเปนนักเลงสัตรี มีชู้เมียมาก

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีกุมภ์ ผู้นั้นจะมีทรัพย์มีลาภมาก

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีกุมภ์ ผู้นั้นศัตรูจะเบียดเบียนเนือง ๆ

๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีกุมภ์ ผู้นั้นจะมีบุญมีลาภมาก

๑๒๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์ พระจันทร์ อยู่ราษีมิน ผู้นั้นจะเปนพานิชค้าขายดีมีทรัพย์มาก

๏ ผิวพระอังคารอยู่ราษีมิน ผู้นั้นจะหาคุณใดมิได้แต่จะมีไภยมาก

๏ ผิวพระพุฒอยู่ราษีมิน ผู้นั้นมีญาติมากมักจะตกไร้

๏ ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีมิน ผู้นั้นจะมีปัญญาแต่หาทรัพย์บมิได้

๏ ผิวพระศุกรอยู่ราษีมิน ผู้นั้นจะมีบุญมากมีรูปอันงาม

๏ ผิวพระเสาร์อยู่ราษีมิน ผู้นั้นจะเปนคนหินชาติต่ำช้า

​๏ ผิวพระราหูอยู่ราษีมิน ผู้นั้นประกอบด้วยอุปัทวอันตรายเปนอันมาก

๏ ไนยหนึ่งผิวบาปเคราะห์ทั้งสี่ อยู่ร่วมราษีกับลักขณา ผู้นั้นจะตายด้วยไภยแห่งข้าศึกสัตรู มิฉนั้นจะเปนโรคต่าง ๆ มีโรคเรื้อนแลหูหนวก แลอโธคมาวาตวิการเปนต้น

๏ อนึ่งผิวพระอังคาร พระเสาร์เปนเจ็ดกับลักขณาก็ดี พระจันทร์ พระราหู เปนเจ็ดกับลักขณาก็ดี ผู้นั้นจะเปนโรคเรื้อนแลโรคลมเสียดแทงต่าง ๆ เปนแท้หาสงไสยมิได้

๏ อนึ่งผิวพระจันทร์เปนสิบกับลักขณา พระอังคารพระเสาร์เปนเจ็ด พระราหูเปนแปด ผู้นั้นจะมีจักษุบอดทั้งสองข้าง มิฉนั้นจะหูหนวกแลเปนใบ้

๏ อนึ่งผิวพระอังคารอยู่ด้วยลักขณา พระพุฒเปนสองกับลักขณา ผู้นั้นจะมีจักษุซ้ายบอด

๏ อนึ่งผิวพระพุฒอยู่ด้วยลักขณา พระศุกรเปนสอง พระจันทร์ พระเสาร์ เปนห้ากับลักขณา ผู้นั้นจะมีจักษุขวาบอด

๏ อนึ่งผิวพระจันทร์ พระราหู พระอังคาร พระเสาร์ อยู่กับลักขณาก็ดี เปนเจ็ดกับลักขณาก็ดี ผู้นั้นจะเปนโรคเรื้อน มิฉนั้นจะเปนค่อม

๏ หนึ่งผิวพระอาทิตย์ พระอังคาร พระเสาร์อยู่กับลักขณา ผู้นั้นจะพิกลจริตโดยแท้

​๏ อนึ่งผิวพระเสาร์ พระอังคาร อยู่ราษีเมษ ผู้นั้นจะเปนนายบ้านผู้ใหญ่

๏ อนึ่งผิวพระเสาร์ พระอังคาร อยู่ราษีพฤศภ ผู้นั้นจะเปนหม้ายบุตรหาบุตรมิได้

๏ ผิวพระเสาร์ พระอังคาร อยู่ราษีเมถุน ผู้นั้นจะต้องปรทารกรรมล่วงภิริยาท่าน

๏ ผิวพระเสาร์ พระอังคาร อยู่ราษีกรกฎ ผู้นั้นจะมีสมบัติมาก

๏ อปิเจว รวิ นิจฺจา อนึ่งผิวพระอาทิตย์ เปนนิจ ผู้นั้นจะเปนทาษแก่ตนเอง มีญาติแลมิตรล้วนแต่ต่ำช้า ศัตรูจะเบียดเบียนมาก

๏ นิจฺจา จนฺทา พหุธนํ โรคา ผิวพระจันทร์ เปนนิจ ผู้นั้นจะมีโรคมาก ทรัพย์จะฉิบหายด้วยไภยต่าง ๆ

๏ นิจฺจา ภุมฺมา อปฺปธนํ ผิวพระอังคาร เปนนิจ ผู้นั้นจะหาทรัพย์มิได้ จะเปนทาษท่านผู้อื่น

๏ พุทฺธฺาติ หิ เต ทาสี ผิวพระพุฒเปนนิจ ผู้นั้นมีญาติมักจะเปนทาษท่าน

๏ ชีวา โทสฺจ วาจก ผิวพระพฤหัศบดีเปนนิจ ผู้นั้นจะเจรจามักผิดจะเปนโทษด้วยปาก

๏ สุกฺรบุตฺตวินาสนํ ผิวพระศุกรเปนนิจ ผู้นั้นจะมีบุตรมักตาย หาพืชพันธุ์บมิได้

​๏ เสารี พนฺธุ วินสฺสติ ผิวพระเสาร์เปนนิจ ผู้นั้นจะเปนทุศีล มีเผ่าพันธุ์จักฉิบหาย จะพึ่งญาติบมิได้

๏ ราหุ พนฺธํ ลพฺภิตา ผิวพระราหูเปนนิจ ผู้นั้นจะต้องพันธนาจำจองเนืองๆ

๏ อนึ่งผิวพระจันทร์อยู่ในราษี เมถุน กันย์ ธนู มิน สี่ราษีนี้ชื่อว่าหินจันทร์ ๆ นั้นต่ำช้ามิได้ให้ผลหาลาภหาทรัพย์บมิได้

๏ อนึ่งผิวพระจันทร์อยู่ราษี พฤศภ กรกฎ ดุลย์ มังกร พิจิตร กุมภ์ หกราษีนี้ชื่อว่าพลจันทร์ ๆ นั้นมีกำลังจะให้ผลจะมีลาภมีทรัพย์มาก

๏ อนึ่งผิวพระอาทิตย์ พระเสาร์ อยู่ในราษีเมษกับด้วยลักขณาก็ดี พระอังคาร พระราหู อยู่ในราษีดุลย์กับด้วยลักขณาก็ดี พระจันทร์ พระพฤหัศบดี อยู่ในราษีมังกรกับด้วยลักขณาก็ดี พระศุกร พระพุฒ อยู่ในราษีกรกฎ ด้วยลักขณาก็ดี ทั้งสี่อย่างนี้ ชื่อว่าคู่อสีติร่วมธาตุกุมลักขณาประเสริษฐ์ยิ่งนัก แม้ว่าชาตาผู้ใดได้แต่ละอย่างดังนี้ ผิวผู้นั้นจะเกิดในตระกูลเข็ญใจก็ดี คงจะได้เปนพระยาโดยแท้

๏ อนึ่งผิวพระอังคารอยู่ในราษี เมถุน สิงห์ มังกร สามราษีนี้ก็ดี แม้ว่าผู้นั้นเปนสัตรี จะได้เปนนางพระยา ถ้าบุรุษจะเปนมหาอำมาตย์ ถ้าบรรพชิตจะได้เปนพระยาสงฆ์โดยแท้

๏ อนึ่งผิวพระราหูอยู่ในราษี เมษ พฤศพ กุมภ์ สามราษีนี้ก็ดี ผู้นั้นจะได้เปนพระยา มีบุญแลความศุขมาก จะมีพลพาหนะมาก แกล้วกล้าในสงครามยิ่งนัก

​๏ อนึ่งมีพระบาฬีทายโยคว่า เอกรามริตุ อฏฺฐ เสารี ราหู ปติฏฺฐิตา วิมุกฺขสฺส อยํ ชาตา สจฺจํ ราชา ภวิสฺสติ อัตถาธิบายว่า ผิวชาตาผู้ใดได้พระเสาร์ พระราหู เปนหนึ่ง เปนสาม เปนแปด เปนสิบเอ็จกับลักขณาก็ดี ชาตาผู้นั้นชื่อว่าได้โยค จะได้เปนพระยาโดยแท้

๏ อนึ่งมีพระบาฬีทายเกณฑ์ว่า ปฺรสวทสกิณฺฑานํ นร จ สห ลกฺขณํ อมฺพุ จ จตุกิณฺฑานํ กิตานํ สตฺตเมว จ อัตถาธิบายว่า ผิวลักขณาอยู่ในราษีปัสวะ พระเคราะห์ตัวใดเปนสิบกับลักขณา พระเคราะห์ตัวนั้นเปนเกณฑ์ ผิวลักขณาอยู่ในราษีนระ พระเคราะห์ตัวใดอยู่ด้วยลักขณา พระเคราะห์ตัวนั้นเปนเกณฑ์ ผิวลักขณาอยู่ในราษีอำพุ พระเคราะห์ตัวใดเปนสี่กับลักขณา พระเคราะห์ตัวนั้นเปนเกณฑ์ ผิวลักขณาอยู่ในราษีกิตะ พระเคราะห์ตัวใดเปนเจ็ดกับลักขณา พระเคราะห์ตัวนั้นเปนเกณฑ์ มีพระบาฬีทายเกณฑ์ว่า

สูจกิณฺฑํ เชยฺยสิทฺธํ	จนฺทกิณฺฑํ สุขาวหํ
ภุมฺมกิณฺฑญฺจ ราชาว	พุทฺธกิณฺฑํ กุฏุมฺพิกํ
คุรุกิณฺฑํ ราชา ปูชํ	สุกฺรกิณฺฑํ มหทฺธโน
โสรกิณฺฑํ ภูมิปาลํ	ราหุกิณฺฑํ อสาทิสํ

๏ อัตถาธิบายว่า ผิวพระอาทิตย์เปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะมีไชยชนะแก่ข้าศึกศัตรูทั้งปวง

​๏ ผิวพระจันทร์เปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะมีความศุขมากหาอันตรายมิได้

๏ ผิวพระอังคารเปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะได้เปนพระยามีอานุภาพมาก

๏ ผิวพระพุฒเปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะเปนกุฏุมพีมีทรัพย์อุปโภคบริโภคมาก

๏ ผิวพระพฤหัศบดีเปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะมีคุณวิชามาก ท้าวพระยาจะกระทำสักการะบูชา

๏ ผิวพระศุกรเปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะเปนเสรฐีมีโภคสมบัติบริวารมาก

๏ ผิวพระเสาร์เปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะเปนกระษัตริย์รักษาแผ่นดิน

๏ ผิวพระราหูเปนเกณฑ์ ผู้นั้นจะมีคุณแลยศวิเศษต่าง ๆ หาผู้เสมอบมิได้

๏ อนึ่งผิวพระอังคาร อยู่กับลักขณาในราษีทั้งสาม คือ เมถุน กรกฎ พิจิก ก็ดี อนึ่งพระอังคารเปนเจ็ดกับลักขณาก็ดี พระพฤหัศบดีเปนห้ากับลักขณาก็ดี พระเสาร์ พระอังคารอยู่ด้วยกันในราษีพิจิกก็ดี พระเสาร์ พระอังคาร อยู่ด้วยกันในราษีกุมภ์ก็ดี ผิวหญิงชายผู้ใดชาตาเปนดังนี้ แต่อย่างใดอย่างหนึ่งก็ดี ทายว่าเปนหมันหาบุตรมิได้โดยแท้

๏ อนึ่งผิวพระจันทร์ กุมลักขณาก็ดี เปนสามกับลักขณาก็ดี ชื่อว่าราชโชค ผิวพระจันทร์เปนหกกับลักขณา ชื่อว่าสิทธิโชค ผิวพระจันทร์เปนสิบกับลักขณา ชื่อว่าอมฤตยโชค ผิวพระจันทร์เปนสิบเอ็จกับลักขณา ชื่อว่าลาภโชค แลโชคทั้งสี่นี้ชื่อว่าลักปฏิสนธิ ผิวชาตา​ผู้ใดได้ลักปฏิสนธิแต่อันใดอันหนึ่ง ผู้นั้นแม้ว่าบาปเคราะห์จรมาต้องลักขณาก็ดี จันทร์ก็ดี อาจแบ่งเบาบันเทาโทษที่ร้ายลงได้กึ่งหนึ่ง ประเสริฐยิ่งนัก

๏ อนึ่งมีพระบาฬีทายตรีกูลว่า ลกฺขณา อถวา จนฺโท เย คฺรหา จ ปติฏฺิตา ปฺจ นว สมลกฺขณา ตฺริกุลานิ ปกาสิตา อัตถาธิบายว่าผิวลักขณาจันทร์ ชาตาผู้ใดมีพระเคราะห์ตัวใดเปนห้าเปนเก้าแลอยู่ด้วยลักขณาก็ดี พระเคราะห์ตัวนั้นชื่อว่าตรีกูล ผิวพระอาทิตย์เปนตรีกูล ผู้นั้นศัตรูบูชาจะกลับเปนมิตรจะเปนที่รักแก่ฝูงชนทั้งปวง

๏ ผิวพระจันทร์เปนตรีกูล ผู้นั้นจะได้สักการะบูชาแต่ผู้อื่นเปนอันมาก

๏ ผิวพระอังคารเปนตรีกูล ผู้นั้นจะพลัดพรากจากที่อยู่เนือง ๆ

๏ ผิวพระพุฒเปนตรีกูล ผู้นั้นจะได้สักการะบูชาเพราะอาไศรยท่านผู้อื่น

๏ ผิวพระพฤหัศบดีเปนตรีกูล ผู้นั้นจะมีอายุศม์ยืนนาน

๏ ผิวพระศุกรเปนตรีกูล ผู้นั้นจะได้สักการะบูชามาแต่ทิศต่างๆ

๏ ผิวพระเสาร์เปนตรีกูล ผู้นั้นจะพลัดพรากจากญาติแลมิตร

๏ ผิวพระราหูเปนตรีกูล ผู้นั้นจะมีลาภมาก

๏ อนึ่งว่าถ้าพระพฤหัศบดีอยู่ในราษีทั้งหก คือเมษ เมถุน สิงห์ ดุลย์ ธนู กุมภ์ ก็ดีได้ชื่อว่าพระพฤหัศบดีนั้นเปนตรีกูล ผิวชาตาผู้ใดได้พระพฤหัศบดีเปนตรีกูลดังนี้ จะมีความศุขมากหาอันตรายบมิได้

​๏ อนึ่งผิวชาตาผู้ใดได้พระราหูอยู่ในราษีทั้งสาม คือเมถุนดุลย์กุมภ์ก็ดี ได้ชื่อว่าประกินโชก ผู้นั้นจะมีพลพาหนะบริวารเปนอันมาก

๏ อนึ่งผิวลักขณาอยู่ในราษีทั้งหก คือ เมษ กรกฎ สิงห์ กันย์ พิจิก มังกรก็ดี ลักขณาอันนั้นได้ชื่อว่าวราชลักขณา

๏ ไนยหนึ่งว่าผิวชาตาผู้ใดได้พระจันทร์อยู่ด้วยลักขณาในราษีกันย์ พระอาทิตย์ พระศุกร อยู่ในราษีเมษ พระพฤหัศบดี พระราหูอยู่ในราษีกรกฎ ดังนี้ ผู้นั้นจะได้เปนพระยาโดยแท้

๏ อนึ่งผิวชาตาผู้ใดได้พระอาทิตย์อยู่ในราษีเมษ พระจันทร์อยู่ในราษีกรกฎ พระเสาร์อยู่ในราษีดุลย์ ลักขณาอยู่ในราษีมังกรดังนี้ ได้ชื่อว่าจักชาตา ผู้นั้นจะได้เปนพระยาโดยแท้

๏ อนึ่งมีพระบาฬีทายกำลังพระเคราะห์ให้คุณว่า อาทิตฺยเมเส ลกฺขเณ จ สิงฺเห ผิวพระอาทิตย์อยู่ในราษีเมษ ลักขณาอยู่ราษีสิงห์ได้ชื่อว่า กำลังพระอาทิตย์ให้คุณ ผู้นั้นจะมีโภคสมบัติแลเกียรติยศเปนอันมาก

๏ เมถุเน กรกเฎ เจว กเนฺย ธนุ จ มีนฺยเก ผิวพระจันทร์อยู่ในราษีทั้งห้า คือเมถุน กรกฏ กันย์ ธนู มิน นี้ได้ชื่อว่า กำลังพระจันทร์ให้คุณ ผู้นั้นจะมีทรัพย์มาก

๏ เมถุเน กรกเฏ สิงฺเห ผิวพระอังคารอยู่ในราษีทั้งสาม คือ เมถุน กรกฎ สิงห์ ได้ชื่อว่ากำลังพระอังคารให้คุณ ผู้นั้นจะได้เปนพระยาแลเสนาบดี ถ้าสัตรีจะได้เปนนางพระยา

​๏ พุทฺธกรกเฎ ลกฺขเณ จ มีเนฺย ผิวพระพุธอยู่ในราษีกรกฎ ลักขณาอยู่ราษีมิน ได้ชื่อว่ากำลังพระพุฒให้คุณ ผู้นั้นจะมีอานุภาพมาก หาผู้ใดในทิศทั้งสี่จะเสมอมิได้

๏ คุรุ กรกเฏ ลกฺขเณ จ มงฺกเร ผิวพระพฤหัศบดีอยู่ราษีกรกฎ ลักขณาอยู่ราษีมังกร ได้ชื่อว่ากำลังพระพฤหัศบดีให้คุณ ผู้นั้นท้าวพระยาจะให้ความศุขจะกระทำสักการะบูชา

๏ สุกฺร เมเส ลกฺขเณ กรกเฏ ผิวพระศุกรอยู่ในราษีเมษ ลักขณาอยู่ราษีกรกฎ ได้ชื่อว่ากำลังพระศุกรให้คุณ ผู้นั้นจักเจริญด้วยยศศักดิ์ในโลก เปนที่รักที่บูชาแก่มหาชนทั้งปวง

๏ โสรี สิงเห เมเส ลกฺขณา ผิวพระเสาร์อยู่ในราษีสิงห์ ลักขณาอยู่ราษีเมษ ได้ชื่อว่ากำลังพระเสาร์ให้คุณ ผู้นั้นจะมียศศักดิ์มาก ศัตรูจะกลับเปนมิตร

๏ ราหุ ตุเลฺย ลกฺขเณ จ กุมฺเภ ผิวพระราหูอยู่ในราษีดุลย์ ลักขณาอยู่ราษีกุมภ์ ได้ชื่อว่ากำลังพระราหูให้คุณ ผู้นั้นจะเปนนักปราชญ์มีปัญญามาก จะทำกิจอันใดอาจสำเร็จทุกประการ

๏ อนึ่งมีพระบาฬีทายเกษตรว่า รวิ เกษตฺรา เชยฺย สตฺตุ ผิวพระอาทิตย์เปนเกษตร ผู้นั้นจะชนะแก่ศัตรู

๏ จนฺทเกฺษตฺรา ชนปฺปิยา ผิวพระจันทร์เปนเกษตร ผู้นั้นจะเปนที่รักแก่ฝูงชนทั้งปวง

​๏ ภุมฺมเกฺษตฺรา พหุวิทฺยา ผิวพระอังคารเปนเกษตร ผู้นั้นจะมีวิชาการมาก

๏ พุทฺธเกฺษตฺรา จ ปณฺฑิตา ผิวพระพุธเปนเกษตร ผู้นั้นจะเปนนักปราชญ์

๏ คุรุเกฺษตฺรา ปฺวนฺโต ผิวพระพฤหัศบดีเปนเกษตร ผู้นั้นจะมีปัญญามาก

๏ สุกรเกฺษตฺรา มหาสีโล ผิวพระศุกรเปนเกษตร ผู้นั้นจะมีศีลอันยิ่ง

๏ โสรีเกฺษตฺรา สุราธาโร ผิวพระเสาร์เปนเกมตร ผู้นั้นจะทรงอานุภาพกล้าหาญ

๏ ราหุเกฺษตฺรา อเกสรา ผิวพระราหูเปนเกษตร ผู้นั้นจะมีเกษาอันบาง

๏ อนึ่งมีพระบาฬีทายมหาอุจว่า รวิอุจฺโจ มหาโภโค ผิวพระอาทิตย์เปนมหาอุจ ผู้นั้นจะมีสมบัติมาก จะมีปัญญาอุดมกว่าญาติทั้งปวง จะได้ซึ่งความศุขทุกเมื่อ

๏ สสิอุจฺโจ มหาสุขํ ผิวพระจันทร์เปนมหาอุจ ผู้นั้นจะมีความศุขมาก จะมีสุวรรณหิรัญสารเปนอันมาก จะไปในที่ใดย่อมจะขี่ยวดยานเปนนิจ งามในท่ามกลางบริษัทชนทั้งหลายจะบูชาเปนเสนาบดีโดยแท้ หาสงไสยมิได้

​๏ ภุมฺมอุจฺโจ มหาโภโค ผิวพระอังคารเปนมหาอุจ ผู้นั้นจะมีโภคสมบัติ แลบริวารช้างม้าโคกระบือมาก จะมีบุตรภิริยาก็มาก จะไปในทิศต่าง ๆ ย่อมจะได้ลาภทุกแห่ง

๏ พุทฺธจฺโจ สุขวุทฺธิ ผิวพระพุธเปนมหาอุจ ผู้นั้นจะเจริญด้วยความศุข จะได้ทรัพย์เงินทองแก้วแหวนทุกเมื่อ จะชนะข้าศึกศัตรูทั้งปวง

๏ คุรุอุจฺโจ มหทฺธโน ผิวพระพฤหัศบดีเปนมหาอุจ ผู้นั้นจะมีทรัพย์มาก มียวดยานพาหนะช้างม้าแลธัญญาหารก็มาก จะมีปัญญาแกล้วกล้ายิ่งนัก

๏ สุกฺร อุจฺโจ จ อมจฺโจ จ ผิวพระศุกรเปนมหาอุจ ผู้นั้นจะได้เปนอำมาตย์จะมีรูปอันอุดม จะเปนที่รักแก่มหาชนทุกแห่ง

๏ โสรี อุจฺโจ มหาปฺโ ผิวพระเสาร์เปนมหาอุจ ผู้นั้นจะมีปัญญามาก จะมีพลพาหนะแลความเพียรก็มาก แต่จะดุร้ายไม่ละอายแก่บาป แลจะมีโรคน้อย สรรพทุกข์โทษไภยจักมิได้มี

๏ ราหุอุจฺโจ โภคสมฺปตฺติ ผิวพระราหูเปนมหาอุจ ผู้นั้นจะมีโภคสมบัติ จะไปในที่ใดย่อมไปด้วยยานพาหนะช้างม้าต่างๆสรรพทุกข์โทษไภยจักมิได้มี จะมีความโกรธนั้นน้อย จิตรจะเปนกุศลภัพผลมาก

๏ เอกอุจฺโจ สมฺมาทิฏฺิ ผิวผู้ใดได้มหาอุจตัวหนึ่ง ผู้นั้นจะตั้งอยู่ในสัมมาทิฏฐิ ประพฤติในกุศลมาก

​๏ ทฺวิอุจฺโจ ปณฺฑิโต นโร ผิวได้มหาอุจสองตัว ผู้นั้นจะเปนนักปราชญ์รู้อัตถธรรมมาก

๏ ตฺริอุจฺโจ จ อมจฺโจ จ ผิวได้มหาอุจสามตัว ผู้นั้นจะได้เปนมหาอำมาตย์

๏ จตุอุจฺโจ จ ราชาโน ผิวได้มหาอุจสี่ตัว ผู้นั้นจะได้เปนบรมกระษัตริย์

๏ ปฺจอุจฺโจ จกฺกวตฺติ ผิวได้มหาอุจห้าตัว ผู้นั้นจะได้เปนบรมจักรพรรดิราช

๏ ฉอุจฺโจ อรหนฺโต จ ผิวได้มหาอุจหกตัว ผู้นั้นจะได้เปนพระอรหันต์

๏ สตฺตอุจฺโจ ปจฺเจกพุทฺโธ ผิวได้มหาอุจเจ็ดตัว ผู้นั้นจะได้เปนพระปัจเจกโพธิเจ้า

๏ อฏฺอุจฺโจ สมฺมาสมฺพุทฺโธ ผิวได้มหาอุจแปดตัว ผู้นั้นจะได้เปนองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ฯ จบพระคัมภีร์จักรทิปนี เท่านี้