ฉันท์เยาวพจน์ ตอน ๒
๑ ตบมือแปะ ๆ ว่าจะได้กินปลา ไปถึงศาลาก็จะได้กินนม ฯ
๒ ช้าเจ้าหงส์เอย ปีกอ่อนร่อนลง เข้าในดงชุมแสง พี่ไม่ทุกข์พี่ไม่อยาก พี่ไม่จากหนูแดง ฯ
๓ โหนชิงโหนช้า เจ้าพระยาหงส์เอย ฯ
๔ ตะรุงตุงแช่ เขาแห่ยายมา ครั้นถึงศาลา เขาก็วางยายลง ฯ
๕ หลวงชีหกคะเมน ตาเถรต่ายลวด ฯ
๖ หัวโล้นโกนใหม่ๆ ควักขี้ไก่ ใส่หัวโล้น ฯ
๗ หัวจุกคลุกน้ำปลา เห็นขี้หมา นั่งไหว้จองหง่อง ฯ
๘ ไม้หนึ่งไม้นอง ข้าวพองข้าวเจ้า หัวนกหัวเน่า หนังกะเบนเน้อ ฯ
๙ ซุ่มๆ มะระตี ระวังให้ดี จะต้องปะเตะ ฯ
๑๐ ตารอดปอดแฉ่ง ผัวอีแมงดา ฯ
๑๑ ชะป่อยแม่นางป่อย ใครใช้ใครสอย ไปซื้อหอยสำเพ็ง จีนเจ๊กมันมาก มันก็ลากเข้าเก๋ง ฯ
รวม ๑๑ บท
เรื่องตบมือแปะ ๆ
๑๖ เห็นพี่ตบมือแปะ ๆ | หัวเราะแหะ ๆ |
ว่าเราจะได้กินปลา | |
๏ แม่ข้ายังไม่กลับมา | ไปถึงศาลา |
ก็คงจะให้กินนม | |
๏ ข้าหิวหิ้วท้องร้องระงม | ทั้งสองเกรียมกรม |
ละห้อยถึงแม่แลหาย | |
๏ นางพี่ปลอบน้องพอคลาย | คิดด้วยอุบาย |
ก็ลงในเปลสองรา | |
๏ ไกวแกว่งแกล้งเย้าไปมา | ร้องเพลงภาษา |
ด้วยเล่ห์อุบายหมายโลม ฯ |
เรื่องช้าเจ้าหงส์
๏ ช้าเจ้าหงส์เอยงามโฉม | ปีกอ่อนร่อนโพยม |
ก็ลงในดงชุมแสง | |
๏ พี่ไม่ทุกข์ยากอย่าแหนง | ไม่จากหนูแดง |
น้องข้าก็ร่วมรักกัน | |
๏ มาเล่นชิงช้าชักหัน | โหนเล่นพัลวัน |
ก็ร้องเป็นเชิงชวนใจ | |
๏ โหนชิงโหนช้าแกว่งไกว | ทำนองคลองไป |
จบเจ้าพระยาหงส์ เอย ฯ |
เรื่องตะรุงตุงแช่
๒๘ ยินเสียงพิณพาทย์ | ฆ้องกลองกัมปนาท |
แห่มาโน้นเหวย | น้องจึ่งถามพี่ |
ไม่เคยเห็นเลย | แห่ใครพี่เอ๋ย |
ไปดูหน่อยนา | |
๏ เสียงตะรุงตุงแช่ | พี่ว่าเขาแห่ |
ศพยายเรามา | แห่ไปข้างไหน |
ว่าไปศาลา | ถึงที่ป่าช้า |
เขาวางยายลง | |
๏ อย่างนี้เด็กร้อง | มันว่าพอคล้อง |
คำเด็กใหลหลง | คิดไปก็ขัน |
ถ้อยคำจำนง | ข้อความบคง |
วางเรื่อยเปื่อยไป | |
๏ น้องมันถามเล่า | ศพยายผู้เฒ่า |
มีงานฤๅไฉน | นางพี่ตอบขาน |
งานสนุกสุดใจ | โขนหนังโรงใหญ่ |
เต้นรำทำเพลง | |
๏ ยายชีหกคะเมน | มีทั้งตาเถร |
ไต่ลวดโหยงเหยง | อย่าไปดูเลย |
นองเอ๋ยจงเกรง | ขี้เมามันเก่ง |
มืดค่ำคลำทาง | |
๏ น้องมันขัดใจ | อยาบช้าว่าให้ |
เย้ยเยาะไปพลาง | หัวโล้นโกนใหม่ |
ไก่หยอดไชขาง | นางพี่คิดหมาง |
กล่าวแก้ตามกล | |
๏ ว่าเองมีจุก | เอาน้ำปลาคลุก |
ให้สาใจซน | เห็นไข่สุนัข |
กองกลางถนน | หัวจุกสัปดน |
นั่งไหว้จ๋องหง่อง | |
๏ ลางเด็กมันเล่น | ร้องตามความเป็น |
นับนิ้วลำพอง | ตีความไม่ถึง |
ไม้หนึ่งไม้นอง | ข้าวเจ้าข้าวพอง |
จะแปลอย่างไร | |
๏ หัวนกหัวเน่า | หนังกะเบนอีกเล่า |
ไม่รู้สงไสย | พระพิศณุกรรม์ |
เสกสรรคำไทย | สอนทารกไว้ |
ทุกสิ่งนานา | |
๏ ซุ่มๆ มะระตี | ระวังต้องดี |
ต้องปะเตะกันหวา | มันเห็นขบขัน |
ชอบใจเฮฮา | เล่นตามภาษา |
ลูกเล็กเด็กแดง | |
๏ หนึ่งนางสาวน้อย | อยากกินแกงหอย |
ไปเที่ยวแสวง | ครั้นถึงสามเพ็ง |
เห็นเข่งหอยแครง | ทั้งหอยจุบแจง |
เจ๊กจีนขายอึง | |
๏ พวกเจ๊กมันมาก | มันเข้าฉุดลาก |
สาวน้อยไปถึง | พาเจ้าเข้าเก๋ง |
จีนเต็งมันดึง | ครั้นเจ้าร้องอึง |
มันปล่อยกลับมา | |
๏ ตารอดปอดแฉ่ง | นั่งคอยท้องแห้ง |
ผัวนางแมงดา | แลเห็นเมียกลับ |
ขัดใจนักหนา | เป็นไรไปช้า |
ไม่ได้หอยแครง | |
๏ อ้ายเด็กมันเห็น | มันจึ่งร้องเล่น |
เป็นลำคำแผลง | เพราะนางแมงดา |
มีมาสำแดง | ตารอดปอดแฉ่ง |
ท่านผูกเป็นเพลง | |
๏ ชะป่อยนางป่อย | ใครใช้ใครสอย |
ซื้อหอยสามเพ็ง | เจ๊กจีนมันมาก |
มักลากเข้าเก๋ง | จบบทหมดเพลง |
เท่านี้เแล เอย ฯ |
บทร้อง
๑๑ จุบแจงเอย | แม่ยายร้องเรียก |
ควักข้าวเปียก | ให้แม่ยายกิน |
ทอดกฐิน | ปัดริ้นปัดยุง |
นกกะทุงตายห่า | ทั้งงวงทั้งงา |
ออกมาให้สิ้น | เจ้ากฐินทอง เอย ฯ |
๑๓ จันทร์เจ้าเอย | ขอข้าวขอแกง |
ขอแหวนทองแดง | ผูกมือน้องข้า |
ขอช้างขอม้า | ให้น้องข้าขี่ |
ขอเก้าอี้ | ให้น้องข้านั่ง |
ขอยายชัง | เลี้ยงน้องข้าเถิด |
ขอยายเกิด | เลี้ยงน้องข้าที |
ขอยายมี | เลี้ยงตัวข้าเอง ฯ |
๑๔ พระจันทร์เจ้าข้า | ดีฉันถามข่าว |
พระจันทร์โศกเศร้า | ดีฉันเป็นทุกข์ |
พระจันทร์เป็นสุข | ดีฉันสบาย |
พระจันทร์เดือนหงาย | ดีฉันเที่ยวเล่น |
เดือนมืดไม่เห็น | ดีฉันนอนเสีย ฯ |
๑๕ เจ้าฉุยฉายเอย | จะไปไหนหน่อยก็ลอยชาย |
เยื้องย่างเจ้าช่างกราย | เจ้าก็ลอยชายไปข้างหลังวัด |
หนุ่มน้อยๆ ก็จะคอยสังกัด | จะกอดจะรัดถนัดใจ เอย ฯ |
๑๖ ต้อยตะริดติดตอย | เอาตัวไปห้อย ที่โสนคางคก |
กินยาว่าจะให้ลูกดก | เจ้าโสนคางคก อกแตกตาย เอย ฯ |
๑๗ แม่ศรีสาสะ | |
ยกมือไหว้พระ | ว่าจะมีคนชม |
ขนคิ้วเจ้าต่อ | ขนคอเจ้ากลม |
ชักผ้าปิดนม | ชมแม่ศรี เอย ฯ |
๑๘ แม่ศรีเอย | แม่ศรีสาคร |
นมยานหน้าอ่อน | ผัวจะร้างเจ้าไว้ |
กระดิกช้างน้อย | เป็นทองคำเปลว |
รีบมาเร็วๆ เถิด | แม่ทองศรี เอย ฯ |
รวม ๗ บท
เรื่องจุบแจง
๑๑ ยังมีสิบปิการัง | เป็นเศษสังข์บริวาร |
นามหนึ่งขนานขาน | ว่าจุบแจงแสดงดี |
๏ แม่ยายก็ร้องเรียก | ควักข้าวเปียกให้กินที |
เรี่ยรายลูกหลานมี | ว่าจะทอดกฐินทอง |
๏ ริ้นยุงในทุ่งลัด | จะต้องปัดด้วยไม้ตะบอง |
ตัวเล็กก็จองหอง | จะต้องตีให้บี้แบน |
๏ นกกะทุงนี้อวดกล้า | ก็ตายห่าลงเกือบแสน |
ฉัททันต์น้ำมันแกน | ทั้งงวงงาออกมาเตียน |
๏ นิ้วกวักประจักษ์แจ้ง | เจ้าจุบแจงก็หันเหียน |
เปิดฝาออกมาเยียน | กฐินทองของน้องอา ฯ |
เรื่องจันทร์เจ้า
๑๖ โจทว่าพี่เลี้ยงทารกา | อุ้มชูหนูมา |
เมื่อคํ่าราตรีชี้เชย | |
๏ จึ่งร้องว่าจันทร์เจ้าเอ๋ย | อดขนมนมเนย |
น้องข้ามาขอข้าวแกง | |
๏ น้องข้ายากจนพ้นแสวง | ขอแหวนทองแดง |
ผูกมืออนุชหน่อยรา | |
๏ อนึ่งพาหนะน้อยนักหนา | ขอคชอาชา |
ให้น้องข้าขี่ดีจริง | |
๏ จนทั้งอาสนะพะพิง | ขอเก้าอี้อิง |
ให้น้องข้านั่งตั้งตน | |
๏ อีกทาสชายหญิงขัดสน | ขอยายชังคน |
หนึ่งเถิดพอเลี้ยงน้องเรา | |
๏ กับขอยายเกิดเฉิดเฉลา | มาประคองน้องเยาว์ |
เลี้ยงนุชข้าดีทีเดียว | |
๏ แต่ตัวยายมีขี้เหนียว | ว่องไวใช้เปรียว |
ข้าขอเลี้ยงตัวข้าเอง ฯ | |
๒๘ บัดนั้นอสุรินทร์ | ราหูใจทมิฬ |
โจมจู่ลู่มา | เห็นจันทร์ทรงโฉม |
ลอยโพยมเมฆา | ใจคิดริษยา |
เบียดบังรังแก | |
๏ พระจันทร์ขวัญหาย | ตกใจไม่สบาย |
แสงอับลับแล | กล่าวสรรจันทรคาธ |
วิปลาศดวงแข | ขี้คายทายแปล |
ร้องลำคำกลอน | |
๏ ว่าพระจันทร์เจ้า | ดีฉันถามข่าว |
โศกเศร้าสุดสยอน | ดีฉันเป็นทุกข์ |
ให้ยุคกำจร | จงสัตถาพร |
พ้นภัยไขดวง | |
๏ เมื่อพระจันทร์สุข | พลอยหายวายทุกข์ |
บันเทาเบาทรวง | ดีฉันค่อยสบาย |
หญิงชายทั้งปวง | เฝ้าพร่ำบำบวง |
จนจันทร์แจร่มจาง | |
๏ ครั้นเมื่อเดือนหงาย | เพริศพริ้งหญิงชาย |
เที่ยวเล่นเห็นทาง | เมื่อจันทรแรม |
ไม่แจร่มส่องสาง | ปวงข้ามาระคาง |
เข้ามุ้งนอนกรน | |
๏ รำพันจันทร์เจ้า | โดยลำคำเก่า |
เด็กร้องตามถนน | โบราณทารก |
ยอยกเป็นนิพนธ์ | ใครไม่เล่าปน |
จักเสื่อมสูญ เอย ฯ |
เรื่องฉุยฉาย
๑๖ บัดนั้นวรนาฏผาดผาย | สมญาฉุยฉาย |
ค่อยเยื้องค่อยยาตรนาฏนวล | |
๏ จะไปไหนหน่อยค่อยกระบวน | ลอยชายเชิงชวน |
จะยั่วจะเย้าเข้าฤๅ | |
๏ เยื้องย่างช่างกรายกรีดมือ | ลอยชายกระพือ |
ก็ไปข้างทางหลังวัด | |
๏ ล้วนหนุ่มน้อยน่าปฏิพัทธ์ | จะคอยสังกัด |
จะกอดจะรัดถนัด เอย ฯ |
เรื่องต้อยตะริด
๒๘ ต้อยตะริดติดตอย | เอาตัวไปห้อย |
ที่โสนคางคก | ตัวเจ้าเป็นหมัน |
อยากได้ลูกดก | เจ้าโสนคางคก |
อกแตกเลยตาย | |
๏ ดอกเอ๋ยดอกสลิด | รักเจ้าจึ่งติด |
ตามมาขวนขวาย | เป็นเรื่องเครื่องปี่ |
ดนตรีท่อนปลาย | ส่งรับตามสบาย |
จำไว้ดูดี ฯ |
เรื่องแม่ศรี
๑๖ ครั้นเมื่อเวลาราตรี | เล่นเข้าแม่ศรี |
ก็นั่งเป็นวงลงกัน | |
๏ แม่ศรีสาสะจะสรร | ยกมือขึ้นพลัน |
ไหว้พระจะมีคนชม | |
๏ โฉมเฉิดเลิศลํ้างามสม | คิ้วต่อคอกลม |
พี่เพิ่งจะพิศติดพัน | |
๏ แย้มสะไบไหวแวบแมลบถัน | ชักผ้าปิดพลัน |
พี่ชมแม่ศรีดีใจ | |
๏ แม่ศรีสาครขานไข | ใช่สาวคราวใคร |
นมยานหน้าอ่อนเอวกลึง | |
๏ ผัวเจ้าตั้งจิตต์คิดถึง | จะรั้งจะดึง |
เจ้าไว้ภิรมย์ชมชวน | |
๏ ขึ้นขี่ช้างน้อยละห้อยหวล | ลาผัวยั่วยวน |
ไปซื้อคำเปลวปิดพระ | |
๏ ภรรดากำชับรับคะ | รีบมาเร็วนะ |
อย่าช้าแม่ทองศรี เอย ฯ |
บทร้อง
๑๙ ขอเชิญเสด็จเอย | ใช่ไม่เคยอยู่เมื่อไร |
พ่อมาด้วยเรือก็กลัวจะช้า | พ่อมาด้วยม้ามโนไมย |
มาแล้วอย่าแวะอย่าเวียน | อย่าให้เปลืองเทียนเปลืองไต้ |
มาแล้วก็จะหนีน้องไป | ใครเลยจะรู้ว่าเสด็จมา เอย ฯ |
๒๐ ผีลงแล้วเหวย | ผีลงแล้ววา |
ลงมาไม่ได้ | ไต่ไม้ลงมา |
เรียวหนามพุทรา | เกี่ยวหน้าผีปอง |
หมากก็ซอง | พลูก็ซอง |
ยกเชี่ยนขันทอง | มารองเช็ดหน้า ฯ |
๒๑ เชิญเอยเชิญลง เชิญพ่อบุญคง มาลงโรง เอย ฯ
๒๒ หมอเอยพ่อหมอปี่ นิ้วชี้อยู่ไวไว ฯ
๒๓ หนูๆ หนูมาแต่รู จะต้องกำกับ ถือไม้ค้อนคับ กับแจ้กับแจ้ หนูท้อแท้ ท้อแท้รังไก่ กินแต่ไข่ เปลือกรองรัง ทอดสะพาน ให้นางหนูเดิน นางหนูไม่เดิน ไปเดินทางเก่า พบพี่น้องเจ้า เคี้ยวข้าวกะสารหนู เคี้ยวหมากเคี้ยวพลู ไพล่ทั้งสองแก้ม ซื้อผ้าลายแล่ม มาทั้งสองผืน ดอกไม้ดอกบัว ก็เป็นหัวปลากราย เชิงมันลาย จมูกมันงอน เมื่อมันไข่ มันไข่ใต้ขอน เมื่อมันนอน มันนอนใต้ไม้ เมื่อมันไป มิรู้ได้เลย ฯ
๒๔ แมลงมุมเอย ขยุ้มหลังคา ลูกเจ็บนักหนา วางลูกเสียเถิด ฯ
รวม ๖ บท
เรื่องเชิญเสด็จเอย
๑๑ ขอเชิญเสด็จเอย | ใช่ไม่เคยอยู่เมื่อไร |
มาแล้วหนีไปไหน | จะหนีน้องครรไลจร |
๏ มาพ่ออย่าแวะเวียน | ให้เปลืองเทียนลงทุนรอน |
ไต้ไฟก็ฟูนฟอน | แต่ล้วนเครื่องจะเปลืองไป |
๏ พ่อมาเรือจะช้า | เสด็จมามโนไมย |
มาแล้วหนีน้องไป | นี่ใครเลยจะรู้มา |
๏ ผีลงมาแล้วเหวย | ก็ผีลงมาแล้ววา |
เจ้ากำม์หนามพุทรา | มันเกี่ยวหน้าปิศาจปอง |
๏ หมากพี่ก็มีอยู่ | อิกทั้งพลูสิ่งละซอง |
ยกเชี่ยนแลขันทอง | เอามารองเช็ดพักตรา |
๏ เชิญเอ๋ยจะเชิญลง | พ่อบุญคงผู้ศักดา |
มาลงในโรงข้า | อย่าชักช้ารำคาญใจ |
๏ หมอเอยพ่อหมอปี่ | ทำนิ้วชี้กระดิกไว |
ถือเทียนประณมไว้ | แล้วห่มตัวไม่ลืมตา |
๏ ทำเท้ากระดิกดิก | อยู่ระริกระรัวมา |
มตเท็ดมีมารยา | เอากำนลให้บน เอย ฯ |
เรื่องหนู
๏ หนูหนูนี่อยู่ไหน | จรไปกระเซซัง |
มาแต่นะรูรัง | จะต้องรับกำกับกัน |
๏ ตัวเจ้าขี้มักไถล | ต้องถือไม้ค้อนคับขัน |
ปากร้ายบไว้มัน | จะทุบตีให้บี้แบน |
๏ กับแจ้กับแจ้ร้อง | อย่าจองหองมาดูแคลน |
หนูแก่ท้อแท้แทน | ว่ารังไก่นี้ไข่มี |
๏ มันนี้นิฉลาด | หินชาติบบัดสี |
กินแต่ไข่แดงดี | เอาเปลือกนั้นมารองรัง |
๏ เมื่อมันจะครรไล | ต้องทอดไม้สะพานปะทัง |
แต่นางมุสิกัง | บดำเนินที่ทางสะพาน |
๏ กลับวางไปทางเก่า | พบพี่เจ้าและน้องหลาน |
ต่างหิวกระเซซาน | จะกละกินบเลือกลอง |
๏ พบข้าวกะสารหนู | ก็เคี้ยวดูจนหมดกอง |
หมากพลูแลใบตอง | ทั้งสองแก้มก็เคี้ยวกลืน |
๏ เจ๊กขายผ้าลายแล่ม | ก็แถมซื้ออิกสองผืน |
ตรับฟังบยั่งยืน | ระดับเรื่องบเนื่องกัน |
๏ ดอกไม้และดอกบัว | ก็เป็นหัวปลากรายขัน |
เชิงลายกระหนกพรรณ | กระหนาบคาบจมูกงอน |
๏ เมื่อมันจะคลอดไข่ | ก็ซ่อนไว้ที่ใต้ขอน |
ราตรีก็หนีนอน | อยู่ใต้ไม้ที่รกราน |
๏ เมื่อมันจะครรไลย | มิรู้ได้กำหนดการ |
ผีหนูผู้ใจหาญ | มาเข้าน้องข้าหน่อยเอย ฯ |
เรื่องแมลงมุม
๓๕ แมลงเอ๋ยแมลงมุม | ขึ้นหลังคาขยุ้ม |
จับตัวแมลงคา | มันก็ร้องขอโทษ |
โปรดปรานกรุณา | โอยลูกเจ็บหนักหนา |
วางลูกเสียที เอย | |
๏ เท่านี้ก็เป็นพจน์ | ตามฉะบับแบบบท |
เรื่องราวกล่าวเฉลย | คัมภีร์ทารกา |
สืบมาเปรียบพิเปรย | จงสะดับตามเคย |
แต่เยาว์ยังคะนอง | |
๏ มีสิ้นทุกประการ | สาระพันคำขาน |
รวมได้ร้อยสิบสอง | ทั้งที่ร้องเห่กล่อม |
ทุกประการก่ายกอง | ถูกถ้วนแบบละบอง |
ควรจะเป็นฉะบับ เอย ฯ |
โคลง
๏ จบฉันท์ปันเรื่องไว้ | สองฐาน |
บทต่อแสดงการ | แจ่มแจ้ง |
ลำดับเรื่องโบราณ | โดยเหตุ เดิมแฮ |
จึ่งประดิษฐ์มาแกล้ง | กล่าวไว้เป็นกลอน ฯ |
๏ คำขันฉันท์กาพย์นี้ | ทำเนา |
ว่าแต่พอเป็นเลา | กลั่นแกล้ง |
ความยังลับดุจเงา | งำมืด มัวนา |
ยังขยายไป่แจ้ง | กระจ่างข้อแคลงคำ ฯ |
บทร้องโพงพาง
๒๕ โพงพางเอย ปลาเข้าลอด ปลาตาบอด เข้าลอดโพงพาง ฯ
เรื่องโพงพาง
๔ โพงพางเอยแช่งไว้ | จงปลอด ไปเฮย |
แม้ว่าปลาเข้าลอด | อย่าข้อง |
แต่มัจฉตาบอด | มัวมืด มานา |
เข้าลอดโพงพางต้อง | ติดเข้าข่ายญวน ฯ |
๑๑ พวกญวนชวนกันมา | คิดดักปลาไปค้าขาย |
โชงโลงโพงพางราย | เขาควายเป่าลำเนาธาร |
๏ ฝูงเด็กเล็กเล็กเล่น | ครั้นมาเห็นโพงพางพาน |
ดักปลาน่าสงสาร | สังหารแช่งแกล้งกวนญวน |
๏ ปากโป้งโพงพางเอ๋ย | อย่าติดเลยปลาทั้งมวล |
จงรอดลอดตาอวน | อ่อนเนื้อนวลชวนช่อนหนี |
๏ สังกะวาดสลาดหลด | ตะโกกกดรสเจ้าดี |
ติดอวนญวนจักจี่ | ชีวิตเจ้าเข้ากองไฟ |
๏ จงหนีเอาตัวรอด | อย่าเข้าลอดโพงพางไป |
คางเบือนเบือนหนีไภย | ไหลลื่นลอดรอดโพงพาง |
๏ สวายกรายกริวกราว | ต้องดาบลาวขาวสำอาง |
เค้าเขือเสือโบกหาง | กางหูว่ายหมายตามอง |
๏ นวลจันทร์มันเจ้ามาก | ญวนมันอยากต้มยำลอง |
เพียนพากฝากพวกพ้อง | จ้องจับเอาเจ้าไปแกง |
๏ อ้ายแก้วเองอย่าก๋า | ลอดออกมาพ้นงาแซง |
กุ้งก้างกางก้ามแฝง | แช่งอย่าติดคิดอางขนาง |
๏ อ้ายบ้าตาเองบอด | จงเข้าลอดในโพงพาง |
สาใจอ้ายญวนขวาง | ทางไปมานาวาจร |
๏ เด็กแกล้งแช่งเช่นนี้ | ในคัมภีร์โบราณสอน |
เวสสุกรรมทำเป็นกลอน | สอนทารกยกมา เอย ฯ |
บทร้อง
๒๖ แม่หว้ายแม่วี แม่ปวดท้องขี้ ฮะกระโจนลงน้ำ ฯ
๒๗ ตะเข้ตะโขง มะโรงไม้สัก ตะเข้ฟันหัก กัดเราไม่เข้า ฯ
๔ ลูกเล็กเด็กโดดน้ำ | พนมที่ เทพย์เอย |
ว่าแม่ไหว้แม่วี | ทรากซ้ำ |
แม่ปวดอุจจารี | คอยขยับ ตัวแม่ |
ฮะกระโจนลงน้ำ | เท่านี้หมดเพลง ฯ |
๏ ตะโขงตะเข้กลับ | โทอัก ษรแฮ |
รับมะโรงไม้สัก | สอดเค้า |
จรเข้แก่ฟันหัก | เราห่อน เกรงนา |
มันกัดเราไม่เข้า | สุดข้อคำขัน ฯ |
๑๑ แช่งญวนแล้วชวนเพื่อน | มากลาดเกลื่อนเตือนกันอึง |
อาบน้ำลำบทหนึ่ง | ซึ่งจะร้องต้องโดดโดน |
๏ ถึงท่ากายาซื่อ | พนมมือคือมันโลน |
ซักซ้อมพร้อมใจโจน | โอนตัวน้อมยอมกันดี |
๏ หัวหน้าว่าแม่ไหว้ | พร้อมกันไปว่าแม่วี |
แม่ปวดท้องเต็มที | รี่กระโจนโผนลงชล |
๏ โครมครามตามกันโดด | ทะลึ่งโลดอยู่สับสน |
คำเล่นเป็นอลวล | ชลกระชอกหยอกเย้าพลัน |
๏ บ้างร้องว่าตะเข้ | ตะโขงเหวขึ้นพร้อมพลัน |
ทำนองคล้องคำขัน | หลอกเพื่อนกันหันกลับพักตร์ |
๏ ตะเข้แลตะโขง | แถมมะโรงโยงไม้สัก |
ตะเข้ฟันมันหัก | จักกัดเราไม่เข้าเลย |
๏ เด็กร้องทำนองนี้ | แต่เดิมมีมาตามเคย |
ทำถ้าวางหน้าเฉย | เลยเลิกขึ้นชื่นใจจริง ฯ |
บทร้อง
๒๘ เด็กเอ๋ยพาย นายเอ๋ยโยก นายหัวกะโหลก โยกเอาโยกเอา ฯ
เรื่องเด็กเอ๋ยพาย
๔ เด็กเอ๋ยพายอย่าช้า | ลมโตก |
จ้ำป่ายนายเอ๋ยโยก | ช่วยโย้ |
นายศีร์ษะกะโหลก | ชอบหลอก เขาฤๅ |
โยกโยกเอาเฝ้าโล้ | เหนื่อยแล้หมดลำ ฯ |
๑๑ บัดนี้จะขี่เรือ | ทำถ้าเผื่อใช่เรือจริง |
เรือเล่นเช่นอย่างลิง | ชิงกันร้องคล้องกันดี |
๏ คนหนึ่งทำเป็นนาย | เด็กทั้งหลายพายทำที |
ถ่อพายก็ไม่มี | มะมี่ร้องต้องใจกัน |
๏ นั่งเล่นเป็นทิวแถว | พร้อมกันแล้วแผ้วสรวลสันต์ |
เคยเล่นเป็นด้วยกัน | มันสนุกไม่ทุกข์โศก |
๏ พวกข้ามามากหลาย | เด็กเอ๋ยพายนายเอ๋ยโยก |
นายชั่วหัวกะโหลก | โยกโยกเอาเขย่าคลอน |
๏ ยิ่งพายก็ยิ่งโยก | ยิ่งกระโชกยิ่งขยอน |
หัวปั่นเป็นภมร | อ่อนใจแล้วแก้วพี่ เอย ฯ |
บทร้องจ้ำจี้จ้ำจวด
๒๙ จ้ำจี้จ้ำจวด เอาลูกไปบวช ถึงวัดถึงวา ครั้นสึกออกมา สรรพลุ่นจุนจู๋ ฯ
เรื่องจ้ำจี้จ้ำจวด
๔ จ้ำจี้จ้ำจวดเจ้า | จัดแจง |
บวชบุตรแบกบุญแรง | แบ่งบ้าง |
ถึงที่วัดวาระแวง | สวาสดิ์หวั่น ถวิลนา |
ครั้นสึกออกมาค้าง | สรรพหลุ้นจุนจู๋ ฯ |
๑๑ งามขำเจ้าจ้ำจี้ | บุตรชายมีครบบรรพชา |
อกเอ๋ยเจ้ากำพร้า | มารดาหม้ายชายมันกวน |
๏ บิดาเจ้ายังอยู่ | ไหนเจ้าชู้จะมายวน |
ตัวเจ้าเล่าก็ควร | ถ้วนครบบวชชวดมีเมีย |
๏ ยากจนอนาถา | ไปวัดวาบวชบุตรเสีย |
บุญแรงแบ่งไกล่เกลี่ย | เมียกรวดน้ำนำส่งไป |
๏ บุตรบวชอยู่ไม่ช้า | เห็นสีกาหน้านวลใย |
จีวรร้อนเป็นไฟ | ไพล่สึกลี้หนีอาจารย์ |
๏ หวังไว้ไม่สมนึก | เสียทีสึกน่าสงสาร |
หญิงหลอกปอกเอาอาน | ผ้าผ่อนลุ่นจุนจู๋ เอย ฯ |
บทร้องเท้งเต้ง
๓๐ เท้งเต้งเอย เท้งเต้งเรือลอย มดตะนอย ต่อยเรือเท้งเต้ง ฯ
เรื่องเท้งเต้ง
๔ เท้งเต้งเอยพี่น้อง | มาคอย |
เท้งกับเต้งเรือลอย | ทอดเท้ง |
เป็นใดมดตะนอย | มาต่าย เรือฤๅ |
จึ่งต่อยเรือเท้งเต้ง | แต่งไว้ต่อหลาน ฯ |
๑๑ ทำขวัญจิงโจ้แล้ว | ใจผ่องแผ้วแก้วพี่อา |
เราเล่นเป็นนาวา | ว่าตามเพลงเท้งเต้งเอย |
๏ เท้งเต้งเร่งมาคอย | เรือเจ้าลอยปล่อยตามเลย |
คลื่นซัดปัดไปเกย | เลยทอดสู่หมู่มดคัน |
๏ มดตะนอยลอยมาเอง | ต่อยเท้งเต้งเป้งปับหัน |
เจ๊กจีนปีนหนีมัน | คันทั้งตัวหัวก็โน |
๏ เรือเท้งเพลงมาอ้าง | เมืองจีนจ้างนางรูปโอ่ |
ลอยทอดจอดคอยโจ้ | โต้หลงไล่ได้ทองแดง |
๏ คำนี้มีมานาน | บอกลูกหลานท่านอย่าแคลง |
ทำนองร้องอย่าแปลง | แต่งบทไว้ให้เป็นกลอน |
๏ โบราณท่านยอยก | เพลงทารกตกแต่งสอน |
คุณโทษประโยชน์ห่อน | ผ่อนสนุกสุขใจ เอย ฯ |
บทร้องจ้ำจี้มะเขือเปราะ
๓๑ จ้ำจี้มะเขือเปราะ กะเทาะหน้าแว่น พายเรือแอ่นๆ กระทั่งต้นกุ่ม ได้ผัวหนุ่มๆ ดีเนื้อดีใจ ขอด้ายขอไหม เย็บผ้ายายชี เขาโห่กาลี เขาตีโมงครุ่ม ขยุ้มหน้ากลอง สายบัวใบทอง อาบน้ำท่าไหน อาบน้ำท่าวัด ได้แป้งไหนผัด ได้กระจกไหนส่อง เยี่ยมๆ มองๆ เจ้าขนมทองเอย ฯ
เรื่องจ้ำจี้มะเขือเปราะ
๔ จ้ำจี้มะเขือเปราะเจ้า | ปลูกสลอน |
กระเทาะหน้าแว่นหนอน | แหนะไส้ |
พายเรือแอ่นแอ่นคอน | ไปสู่ ชายนา |
กระทั่งต้นกุ่มได้ | ชื่นชู้ชมชิม ฯ |
๏ ได้ผัวหนุ่มหนุ่มน้อย | นวลใย |
ดีแต่เนื้อดีใจ | แจร่มหน้า |
ขอด้ายกับขอไหม | มามาก |
นางเก็บไปเย็บผ้า | ผ่อนให้ยายชี ฯ |
๏ เขาโห่กะลีล่อล้อ | เลียนนาง |
ตีแต่มงครุ่มคราง | ครั่นครื้น |
ขยุ้มเอาหน้ากลองพลาง | พอเพลิด เพลินแฮ |
หยอกแม่สายบัวชื้น | แช่มช้อยใบทอง ฯ |
๏ เออแม่อาบน้ำท่า | ไหนถนัด ใจนา |
เราอาบน้ำท่าวัด | ทุกครั้ง |
ได้แป้งที่ไหนผัด | พักตร์แม่ |
ได้กระจกไหนตั้ง | ส่องแผ้วผัดผิว ฯ |
๒ เยี่ยมเยี่ยมมองมองเจ้า | ขนมทองหมดเค้า |
แค่นี้ลงเอย แลนา | |
๑๑ อนึ่งลำนางจ้ำจี้ | สวนไร่มีมะเขือเพาะ |
น่าเบื่อมะเขือเปราะ | กะเทาะแว่นมาแกนหนอน |
๏ อยู่ใยมิได้ผล | ก็เที่ยวซนลงเรือคอน |
พายแล่นแอ่นเอวงอน | จะจรสู่หาชู้ชม |
๏ ถึงฝั่งกะทั่งกุ่ม | เห็นชายชุมหนุ่มหนุ่มสม |
ส่ายหานัยน์ตาคม | อารมณ์รักสบพักตร์กัน |
๏ หนุ่มน้อยละห้อยจิตต์ | ประจวบคิดเกษมสันต์ |
ชายดูรู้ทีกัน | พลันร่วมจิตต์ก็ชิดชม |
๏ เจ้าไปได้ผัวหนุ่ม | ก็ชื่นชุ่มในอารมณ์ |
ดีเนื้อดีใจสม | นิยมหมายพายเรือมา |
๏ แสนงอนเฝ้าวอนผัว | ได้เสียตัวเป็นภรรยา |
ปราณีมีเมตตา | ศรัทธาด้วยช่วยน้องที |
๏ ขอด้ายกับไหมมา | จะเย็บผ้าให้ยายชี |
เด็กเห็นเล่นกาลี | มะมี่โห่โอ้อายใจ |
๏ เด็กเล่นอยู่เป็นกลุ่ม | ตีมงครุ่มกลุ้มกันไป |
เด็กเอ๋ยเย้ยกูใย | ไล่ขยุ้มกุมหน้ากลอง |
๏ เด็กลามเฝ้าถามซัก | ว่ารู้จักสายบัวทอง |
อาบน้ำในลำคลอง | ฤๅหนองบึงถึงท่าไหน |
๏ นางหลอกบอกไม่ขัด | อาบท่าวัดถัดต่อไป |
เด็กถามตามสงไสย | ใครจักพาไปท่าวัด |
๏ เจ้ามีอะไรแต่ง | จะได้แป้งที่ไหนผัด |
ไกลท่าสารพัตร | ขัดไม่มีหวีกระจก |
๏ ที่ไหนจะได้ส่อง | จะขัดข้องทั้งคนยก |
วัดวาเป็นป่ารก | อกเอ๋ยน่าระอาแทน |
๏ นางนิ่งจริงคำเด็ก | ตัวมันเล็กอย่าดูแคลน |
เยี่ยมหน้ามามองแหงน | ขนมทองของน้อง เอย ฯ |
บทร้องจ้ำจี้ดอกเข็ม
๓๒ จ้ำจี้ดอกเข็ม มาเล็มดอกหมาก เป็นครกเป็นสาก แม่ยายตำเข้า เป็นน้ำเต้า แม่ยายเลียงซด เป็นชะมด แม่ยายฝนทา เป็นจำปา แม่ยายเด็ดทัด เป็นไม้กลัด แม่ยายเสี้ยมผม เป็นอ้ายพรม เขาชกหัวใช้ เป็นอ้ายไหม เขาขายหัวกิน เป็นอ้ายอิน เขากินหัวเสีย ฯ
เรื่องจ้ำจี้ดอกเข็ม
๏ อนึ่งจ้ำจี้ดอกไม้ | เข็มหลาก ลำนา |
มาจะเล็มดอกหมาก | มอบเถ้า |
เป็นครกอีกเป็นสาก | เราชอบ ใช้เฮย |
ส่งแม่ยายตำเข้า | โขลกให้เขยหุง ฯ |
๏ ฤๅเป็นน้ำเต้าชอบ | ชิมรส |
มอบแม่ยายเลียงซด | แซบแท้ |
กับเป็นเช่นชะมด | มีกลิ่น หอมฤๅ |
ยายจะฝนทาแก้ | ปวดเกล้าลมวิง ฯ |
๏ เป็นจำปาดอกซ้อน | กลิ่นขจัด |
วานแม่ยายเด็ดทัด | ปล่อยเถ้า |
หากเป็นเช่นไม้กลัด | คงเก็บ ไว้แฮ |
ยายจะเสี้ยมผมเผ้า | แก่พริ้งเพียงสาย |
๏ เป็นอ้ายพรมทาสแท้ | กรมธรรม์ |
เขาชกศีร์ษะมัน | มุ่งใช้ |
เป็นอ้ายป่านไหมพัน | ผูกเล่น เหลือฤๅ |
เขาจะขายหัวให้ | แม่ค้าเคยทอ ฯ |
๒ เป็นอ้ายอินจักต้อง | กินศิระเสียร้อง |
เท่านั้นหมดเพลง แลนา | |
๑๑ กล่าวซ้ำว่าจ้ำจี้ | เจ้าจรลีเก็บดอกเข็ม |
ปลูกไว้ในสวนเต็ม | เล็มดอกหมากฝากแม่ยาย |
๏ ว่าเล่นเป็นครกสาก | ยกไปฝากหลากหลากหลาย |
ลูกหลานวานกระทาย | ยายตำเข้าเหมาสะเบียง |
๏ นางเห็นเป็นน้ำเต้า | ให้ยายเถ้าแก่แกงเลียง |
มีรสซดพอเพียง | เลี้ยงลูกหลานบานฤๅทัย |
๏ แม้เป็นเช่นชะมด | ปรุงโอสถรสชูใจ |
มาปนฝนฝากไว้ | ให้ยายทาน่ากอดรัด |
๏ เป็นกลีบจีบจำปา | แม่ยายหามาเด็ดทัด |
กลับเห็นเป็นไม้กลัด | จัดมาเตรียมเสี้ยมผมยาย |
๏ อย่าเป็นเช่นอ้ายพรม | ทำโสมมไม่สมกาย |
ชกหัวไม่กลัวนาย | อายเขาใช้ให้ทำการ |
๏ หากเห็นเป็นป่านไหม | มีกำไรได้เจือจาน |
หัวไหมใช้สายพาน | วานแม่ยายขายหัวกิน |
๏ ลูกอินทะผาลำ | ของแขกดำใจทมิฬ |
ตาเห็นเป็นอ้ายอิน | กินหัวเสียเยียนี้ เอย ฯ |
บทร้องชักเส้า
๓๓ ชักเส้าเอย มะนาวโตงเตง ขุนนางมาเอง ว่าจะเล่นชักเส้า มือใครสั้น เอาเถาวัลย์ต่อเข้า มือใครยาว สาวได้สาวเอา ฯ
๓๔ ฮีย่อฮ่อขวัญ ชักสายยนต์ เอาก้นชนกัน ฯ
เรื่องชักเส้า
๔ ชักเส้าเอยเย่อยื้อ | อลเวง |
ผลมะนาวโตงเตง | ต่างเย้า |
ขุนนางท่านมาเอง | ออกหน้า นำแฮ |
ว่าจะเล่นชักเส้า | ฉุดยื้อกระตุกแขน ฯ |
๏ แม้มือใครสั้นกว่า | เกรงกัน |
กระชากเอาเถาวัลย์ | ต่อเข้า |
มือใครที่ยาวพลัน | เร่งชัก |
สาวพ่อสาวเอาเจ้า | ชักให้หัวถลา ฯ |
๓ ฮีย่อฮอฮ่อขวัญ | จึงพลันชักสายยนต์ร้น |
เอาแต่ก้นต่อกัน | ติดโต้ตามคนอง แลนา |
๑๑ ท่านได้ไปเห็นเด็ก | ลูกเล็กเล็กเล่นซุกซน |
เข้าคู่ดูชอบกล | คนหนึ่งรับจับแขนชัก |
๏ ฉุดลากกระชากเย้า | ว่าชักเส้าเขย่าหนัก |
ชนต้นมะนาวหัก | พักผลน้อยห้อยโตงเตง |
๏ ขุนนางต่างวายทุกข์ | เห็นสนุกลุกมาเอง |
เด็กเอ๋ยเองอย่าเกรง | ว่าจะเล่นเช่นชักกัน |
๏ มือมันสั้นนักหนอ | เองจงต่อด้วยเถาวัลย์ |
มือใครที่ยาวครัน | พลันสาวได้ให้สาวเอา |
๏ ลูกเด็กมันเล็กกว่า | ว่าตัวข้านี้แรงเบา |
แขนนั้นสั้นกว่าเขา | เราจะเล่นเช่นชักยนต์ |
๏ ฮีย่อฮอฮ่อขวัญ | มาพะนันหันหลังชน |
ชักชายเป็นสายยนต์ | กันต่อก้นชนติดกัน |
๏ ขุนนางไม่อยากเล่น | ไม่เคยเห็นดูเป็นขัน |
ซุกซนชนพะนัน | มันช่างโลนโดนกันดี |
๏ เคยเห็นเช่นเรือพาย | พวกผู้ชายร้องอย่างนี้ |
เอะอะจังหวะมี | ตีกระทุ่มกลุ้มไปเอย ฯ |
บทร้องกะเกย
๓๕ กะเกยลำภู ใครมาแลดู เอากูออกก่อน สาวสีพี่น้อง ตะต้องตังเม เลเพหัวหอม กระท่อมติงเปรียะ ฯ
๓๖ กะเกยเลยละ กุ้งกะมุกไม้ ฯ
เรื่องกะเกย
๔ กะเกยบทหนึ่งต้น | ลำภู |
ใครจะมาแลดู | อย่าต้อง |
หยุดรอต่อตัวกู | ออกก่อน |
สาวห่มสีพี่น้อง | นั่งยิ้มยลเพลิน ฯ |
๒ กะเกยเลยละชี้ | กุ้งกะมุกไม้จี้ |
จับให้อยู่โยง แลนา ฯ | |
๓ ตะต้องอีกทั้งตังเม | เลเพหัวหอมต่อเข้า |
กะท่อมติงเปรียะเจ้า | จึ่งต้องอยู่โยง แลนา ฯ |
๑๑ เด็กเอ๋ยมาพร้อมสรรพ | ยืนเรียงรับนับกะเกย |
เอาเถิดเลิศจริงเหวย | เคยเล่นฤๅคือคนโยง |
๏ เด็กเรียงเคียงเป็นตับ | คนหนึ่งนับจับตัวโกง |
เด็กเล่นเป็นโขมง | โป้งปากร้องคล้องกันไป |
๏ กะเกยนับเลยละ | ลงกุ้งกะกับมุกไม้ |
ชี้ถูกลูกคนไหน | ให้อยู่โยงโกงหนีผัน |
๏ กะเกยอีกบทนะ | ก็นับกะไปตามกัน |
ไม้วาเที่ยววัดหัน | นับเกินเลยเกยลำภู |
๏ เล่นกันขันหนักหนา | ใครใครมาจึ่งแลดู |
ต่างว่าน่าอดสู | กูออกก่อนผ่อนกันไป |
๏ สาวสีเป็นพี่น้อง | มานั่งมองยิ้มละไม |
โต๊ะตะคนละใบ | ต้องไปตั้งใส่ตังเม |
๏ ขนของมากองหลาย | มีมากมายออกเลเพ |
หัวหอมกระท่อมเท | ใส่ถาดอ้อมกระท่อมมา |
๏ ถาดลั่นดังติงเปรียะ | เพราะวิ่งเดียะด่วนไคลคลา |
หมดแล้วแก้วพี่อา | ว่านางน้องจะต้องตี |
๏ ของเขาจะเอาใช้ | ยืมมาใส่จะใหัดี |
ของเข้าเราทั้งนี้ | พี่วางรายถวายสงฆ์ |
๏ คำแปลแก้ตามบท | จะกำหนดบ่ตรงลง |
เช่นเพ้อมะเมอหลง | พอลงได้ไปที เอย ฯ |
บทร้อง
บทถาม | บทตอบ |
๓๗ นกเอ๋ยกะเทยกี่ร้อย | สองร้อย |
อ้อยกี่สิบ | สองสิบ |
หมากดิบกี่ต้น | สองต้น |
ปล้นกี่ทะลาย | สองทะลาย |
ผ้าลายกี่ผืน | สองผืน |
ฟืนกี่มัด | สองมัด |
ไม้กลัดกี่เล่ม | สองเล่ม |
เข็มกี่กะบอก | สองกะบอก ฯ |
๓๘ หมากกอกฤๅหมากยัน | หมากยัน ฯ |
๓๙ ไก่ตั้งไก่ต่อ ไก่ล่อไก่ชน ไก่ถอนขน ไก่ก็ลงหม้อแกง ฯ
โคลง
๔ นกเอ๋ยกะเทยกี่ร้อย | บอกสอง ร้อยเอย |
อ้อยกี่สิบบอกคล่อง | ดุจกี้ |
หมากดิบกี่ต้นสนอง | บอกอย่าง นั้นนา |
ปล้นกี่ทะลายชี้ | บอกแม้นเหมือนเดิม ฯ |
๏ ว่าผ้าลายมากน้อย | กี่ผืน สองเฮย |
ฟืนกี่มัดอย่าคืน | บอกแม้น |
ไม้กลัดกี่เล่มยืน | คำบอก โทแฮ |
เข็มกี่บอกแน่นแฟ้น | อย่างข้อคำโท ฯ |
๒ หมากกอกหมากยันเจ้า | บอกหมากยันหมดเค้า |
จบข้อคำถาม แลนา ฯ | |
๔ ไก่ตั้งไก่ต่อนี้ | นับหงอน |
ไก่ล่อไก่ชนบร | อย่าท้อ |
ไก่ชั่วนับถูกถอน | ขนอย่า เลี้ยงนา |
ไก่ที่นับลงหม้อ | มุ่งแกล้งแกงมัน ฯ |
๑๑ เด็กเอ๋ยเคยสนุก | บ่มีทุกข์สำราญใจ |
เหยียดเท้ายื่นยาวไป | ไล่ขายนกวกวนมา |
๏ ถามท้าว่านกเอ๋ย | กะเทยมีกี่ร้อยขา |
บอกร้องสองร้อยนา | น่าสงสัยไม่รู้ความ |
๏ กะเกยไม่เคยพบ | กลอนกระทบประจบถาม |
เคยว่าปาไปตาม | ความแต่ก่อนสอนกันมา |
๏ ถามถ้อยอ้อยกี่สิบ | ทั้งหมากดิบกี่ต้นขา |
บอกคล้องสองทุกครา | ว่าสองต้นปล้นกี่ทะลาย |
๏ โจรมีที่นี่มาก | ขึ้นปล้นหมากลากไปขาย |
ปล้นฉันสองอันปลาย | ผ้าลายเล่าเท่าไรนา |
๏ ผ้าลายหายสองผืน | ยังแถมฟืนสองมัดกว่า |
ไม้กลัดจักเหลามา | ว่าสองเล่มเข็มก็หาย |
๏ โจรปล้นค้นซอนซอก | เข็มสองบอกปอกไปหลาย |
หมากกอกทรอกมทาย | ว่าหลายหลากฤๅหมากยัน |
๏ ว่าเล่นไม่เป็นผล | โจรไหนปล้นด้นตามกัน |
อย่างนี้ที่ไม่ขัน | หันกลับไปจับไก่มา |
๏ ที่รู้ดูแฉกหงอน | นับเป็นกลอนย้อนเจรจา |
ตัวไหนได้ตำรา | มาชนกันพะนันตี |
๏ ไก่ตั้งทั้งไก่ต่อ | นี่ไก่ล่อไก่ชนดี |
ถัดไปไก่กาลี | ตกที่หงอนถอนขนแกง |
๏ อย่าตีเลยพี่ขา | ซื้อเครื่องข่ากับพริกแดง |
สับส่งลงหม้อแกง | แกล้งนับร้ายหมายกินมัน |
๏ เด็กเล่นกันเช่นนี้ | เป็นกลอนดีที่คำขัน |
กล่าวตามความรำพรรณ์ | ก็จบกันเท่านั้น เอย ฯ |
บทร้องลิงลม
๏ ลิงลมเอย มาอมข้าวพอง เด็กน้อยทั้งสอง มาทัดดอกจิก เจ้าพระยานกพริก เจ้าพระยานกเขา ทวงเบี้ยทวงเข้า ให้เจ้าลิงลม ฯ
๏ กระต่ายติดแร้ว ยายแก้วตีกลอง ฯ
เรื่องลิงลม
๔ ลิงลมเอยพยุกล้า | กลับคะนอง |
มาจักอมข้าวพอง | ตุ่ยแก้ม |
เด็กน้อยอีกทั้งสอง | ไล่จับ ลิงแฮ |
มาทัดดอกจิกแย้ม | ช่อย้อยระยับหู ฯ |
๏ เจ้าพระยานกพริกซ้อ | เซิงเลา |
เจ้าพระยานกเขา | อยู่ไม้ |
ทวงเบี้ยกับเข้าเรา | ร่วมณี่ กันนา |
เรากับท่านต้องใช้ | ณี่ให้ลิงลม ฯ |
๒ กระต่ายติดแร้ว | จึ่งท่านคุณยายแก้ว |
จับไม้ตีกลอง แลนา ฯ | |
๑๑ เดือนหงายสบายจริง | เข้าผีลิงเล่นเถิดหนา |
ลงหมอบยอบกายา | ผ้าคลุมปิดมิดทั้งตัว |
๏ ขันขบตบมือร้อง | เป็นทำนองคล้องพันพัว |
ผีลิงนิ่งคลุมหัว | กลัวพี่เลี้ยงเคียงประคอง |
๏ พร้อมเพรียงเสียงขรม | ว่าลิงลมอมเข้าพอง |
เด็กจ้อยน้อยทั้งสอง | ต้องกำจัดทัดดอกจิก |
๏ ตบมือขึ้นพร้อมว่า | เจ้าพระยาชาตินกพริก |
ตัวมันสั่นริกริก | เอาอีกร้องคล้องไปพลัน |
๏ ว่าพระยานายนกเขา | ทวงเบี้ยเขาเอามาปัน |
ทวงได้มาใช้มัน | พลันให้เขาเจ้าลิงลม |
๏ ร้องถี่ตีน่ากลอก | ผีลิงลอกครอกขรม |
ลุกไล่ไขว่คว้ากลม | ชมสนุกคลุกคลีไป |
๏ กลางคืนเดือนก็หงาย | เห็นกระต่ายอยู่ไวไว |
วิ่งหนีลี้ตัวไป | ไผล้ติดแร้วกระแด้วดึง |
๏ เด็กเห็นเป็นเดือนหงาย | ไปบอกยายไล่ร้องอึง |
ยายร่ามาทันถึง | ตีกลองตึงปึงปังไป |
๏ สัญญาหาชาวบ้าน | ล้วนลูกหลานทะยานใจ |
ช่วยกันออกหวั่นไหว | ได้กระต่ายให้ยายแกง |
๏ เรื่องราวกล่าวเวียนวก | คำทารกยกมาแจง |
โลดเต้นเล่นพลิกแพลง | แสดงไว้ให้ยืน เอย ฯ |
โคลง
๔ ผู้ใดใครใคร่รู้ | เรื่องแถลง |
ฟังบทจิงโจ้แจง | ถี่ถ้วน |
ก่อกำเนิดเดิมแสดง | ต่อเรื่อง เหตุแฮ |
รวมบทประจวบม้วน | กล่าวแก้สงสัย ฯ |