คำนำ

ตั้งแต่เริ่มจะทำบุญอายุครั้งนี้ กรมพระจันทบุรี ฯ ได้เปนกำลังความคิดช่วยตระเตรียมการงานต่าง ๆ สมกับที่ได้เคยสนิทสนมกันมาแต่เธอยังเยาว์เธอได้แนะนำให้พิมพ์หนังสือพระราชนิพนธ์นิทราชาคริช สำหรับถวายเจ้านายแลแจกตามญาติมิตร ก็เห็นชอบด้วย แลมาหวนระลึกถึงพระราชนิพนธ์บทร้องเรื่องนี้ ซึ่งข้าพเจ้าได้เคยเห็นเจ้านายพี่น้องทรงเล่นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๒ รู้สึกว่าเพราะจับใจแลสนุกอย่างเยี่ยมยอด เสียดายว่าจะสาบสูญไปเสีย เห็นว่าควรจะพิมพ์ต่อท้ายลิลิตนี้ จึงได้เที่ยวถามตามเจ้านายพี่น้อง ก็ได้ที่ในกรมหลวงพรหมวรานุรักษ์เกือบหมด ขาดอยู่ตอนหนึ่งซึ่งองค์แขค้นมาได้พร้อมทั้ง (โปรแกรม) ด้วย เมื่อได้บทร้องลครนี้ครบบริบูรณ์ดังความประสงค์ ก็ทำให้ข้าพเจ้าชื่นชมยินดีดังได้ดูลครครั้งนั้นอิก

เมื่อ พ.ศ.๒๔๓๕ ลูกชายใหญ่ได้ชักชวนเจ้านายเจ้าน้องๆ ของเธอให้ทรงเล่นลครเรื่องนี้อิกครั้งหนึ่ง แต่คำร้องมีผิดแผกกับครั้งก่อนบ้าง ในกรมพระดำรงราชานุภาพ ได้ทรงค้นหาได้บริบูรณ์แลทรงรับจัดการพิมพ์ครั้งนี้ ให้มีทั้งรูปภาพเรื่องนิทราชาคริช ซึ่งพระยาอนุสาสน์พาณิชยการรับเขียนในโรงเรียนเพาะช่าง แลมีรูปถ่ายลครนิทราชาคริช ซึ่งเจ้านายเล่นครั้งแรกแลครั้งหลังด้วย

ข้าพเจ้าหวังใจว่าเจ้านายทั้งหลายที่ได้เคยทรงเล่นหรือทอดพระเนตรลครเรื่องนี้มาแล้ว คงจะทรงปราโมทย์ยินดีเมื่อได้ทรงหนังสือนี้เช่นเดียวกับข้าพเจ้า แลจะเปนที่พอใจแก่เหล่าญาติมิตรที่จะได้อ่านพระราชนิพนธ์ ซึ่งไม่ได้คิดว่าจะได้มาอิก

ขอขอบพระทัยเจ้านายทั้งหลาย ที่ได้ออกพระนามมาข้างต้นนี้ กับทั้งพนักงานในโรงเรียนเพาะช่าง แลในหอพระสมุดสำหรับพระนคร ในการที่ได้ทรงช่วยเหลือตามที่ได้กล่าวมาแล้วนั้น.

วันที่ ๑๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๖๗