คำปรารภ

ในงานฌาปนกิจศพ นายหงวน สิทธิพงศ์ บิดาหลวงโสภณโภคารักษ์ และ ร.อ.ท. สิทธิ์ สิทธิพงศ์ นี้ เจ้าภาพได้ปรารภแก่ข้าพเจ้าถึงหนังสือที่จะพิมพ์แจกเป็นที่ระลึก แต่กำหนดเวลางานกระชั้นมาก การที่จะพิมพ์หนังสือให้ทันกัน จึงมีเวลาจำกัด ไม่เป็นโอกาสให้ข้าพเจ้ากระทำปฏิการเป็นมิตรพลีได้ นอกจากจะหาหนังสือที่มีต้นฉะบับอยู่แล้ว พอจะชำระแล้วพิมพ์ขึ้นให้ทันงาน ก็มาระลึกได้ว่า ฉันท์เยาวพจน์ซึ่งมีต้นฉะบับอยู่ในหอสมุดแห่งชาติ ถ้าได้จัดพิมพ์ขึ้น ก็จะเหมาะด้วยประการทั้งปวง เพราะงานที่ได้จัดพิมพ์ฉันท์เยาวพจน์ตอน ๑ ขึ้นเป็นครั้งแรกก็เป็นของข้าราชการกรมศุลกากร และมาในคราวนี้ ก็เป็นงานของข้าราชการกรมศุลกากรอีก ข้าพเจ้าจึงเห็นว่าเหมาะอย่างยิ่งที่จะพิมพ์ฉันท์เยาวพจน์ตอนต่อนี้ ทั้งหนังสือเรื่องนี้ ก็อ่านกันได้ทั่วไป ไม่ใช่ชะนิดที่อ่านกันอยู่ฉะเพาะบางชั้นบุคคลเท่านั้น หลวงโสภณโภคารักษ์ก็มีความเห็นเช่นเดียวกับข้าพเจ้า จึงได้ตกลงขออนุญาตกรมศิลปากร รับเอาต้นฉะบับมาพิมพ์ต่อ

อีกประการหนึ่ง เมื่อสักสิบวันกว่าที่ล่วงมานี้ ข้าพเจ้าได้พบบทกลอนภาษาอังกฤษบทหนึ่ง ที่ทำให้สะกิดใจอยู่บ้าง ดั่งนี้

“I cannot sing the old Songs.

It is not that I deem them low,

But that I can’t remember

How they go.”

ที่ข้าพเจ้ารู้สึกข้องใจในบทกลอนข้างต้นนี้ ก็คือในเวลานี้ เราอาจจำเพลงใหม่ๆ ได้รวดเร็ว เพราะเป็นสมัยมีการกระจายเสียงทางวิทยุ เป็นเหตุให้เราได้ยินกันอยู่เสมอ เพลงใหม่ๆ ที่ส่งมาทางวิทยุกระจายเสียง จึงมีผู้จำกันได้แพร่หลายในเวลาเร็ววัน แต่เพลงใหม่ๆเหล่านี้ เห็นจะมีโอกาสกลายเป็นเพลงเก่าได้น้อยเพลง เพราะยังไม่ทันจะเก่า ก็มีเพลงที่ใหม่กว่าเข้ามาแทนที่ทอยๆ กันไป ส่วนบทเพลงชะนิดที่เป็นบทร้องเล่นที่มีเป็นแม่บทอยู่ในฉันท์เยาวพจน์นี้ย่อมเป็นเพลงเก่า จะมีมาแต่เมื่อใดก็ไม่ทราบ ทราบได้แต่ว่า เมื่อข้าพเจ้ายังเด็กอยู่ก็ได้เคยร้องเล่นมาแล้ว จนบัดนี้ก็ยังไม่ลืม บทกลอนของเก่าที่จำกันได้ในครั้งกระโน้น ใช้จำต่อปากกันมา โอกาสที่จะแพร่หลายจึงนับว่าน้อยกว่าเดี๋ยวนี้ แต่ที่บทเพลงบางบทยังเหลือสืบต่อมา ก็ต้องเข้าใจว่าเป็นชะนิดบทเพลงเก่า มิฉะนั้นก็คงไม่เหลือต่อมาได้ เพราะฉะนั้นที่ได้จัดพิมพ์ขึ้นไว้ จึงเท่ากับได้รักษาของเก่าที่ควรรักษาไว้ไม่ให้เสื่อมศูนย์ไป และของเก่าชะนิดนี้มีประโยชน์อย่างไร มีแจ้งอยู่ในคำนำของกรมศิลปากรที่พิมพ์ในเล่มนี้แล้ว.

พระยาอนุมานราชธน

กองศิลปวิทยาการ

กรมศิลปากร

วันที่ ๑๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๙