โคลงนิราสนรินทร์

ร่าย ศรีสิทธิพิศาลภพ เลอหล้าลบล่มสวรรค์
จรรโลงโลกกว่ากว้าง แผนแผ่นพ่างเมืองเมรุ
ศรีอยุธเยนทรแย้มฟ้า แจกแสงจ้าเจอดจันทร์
เพียงรพีพรรณผ่องด้าว ขุนหาญห้าวแหนบาท
สระทุกขราษฎร์รอนเสี้ยน ส่ายเศิกเหลี้ยนล่งหล้า
ราญราบหน้าเภรินทร์ เข็ญข่าวยินยอบตัว
คอบค้อมหวัวไหว้ลล้าว ทุกไทน้าวมาลย์น้อม
ขอออกอ้อมมาอ่อน ผ่อนแผ่นดินให้ผาย
ขยายแผ่นฟ้าให้แผ้ว เลี้ยงทแกล้วให้กล้า
พระยศไท้เทิดฟ้า เฟื่องฟุ้งทศธรรม์ ท่านแฮ ฯ

โคลง

อยุธยายศล่มแล้ว ลอยสวรรค์ ลงฤๅ
สิงหาสน์ปรางค์รัตนบรร เจิดหล้า
บุญเพรงพระหากสรรค์ สาสนรุ่ง เรืองแฮ
บังอบายเบิกฟ้า ฝึกฟื้นใจเมือง ฯ
เรืองเรืองไตรรัตนพ้น พันแสง
รินรสพระธรรมแสดง ค่ำเช้า
เจดีย์ระดะแซรง เสียดยอด
ยลยิ่งแสงแก้วเก้า แก่นหล้าหลากสวรรค์ ฯ
โบสถ์ระเบียงมรฎปพื้น ไพหาร
ธรรมาสน์ศาลาลาน พระแผ้ว
หอไตรระฆังขาน ภายค่ำ
ไขประทีปโคมแก้ว ก่ำฟ้าเฟือนจันทร์ ฯ
เสร็จสารพระยศซ้อง สรรเสริญ
ไปแจ่มใจจำเริญ ร่ำอ้าง
ตราตรอมตระโหมดเหิน หวนสวาท
อกวะหวิวหวั่นร้าง รีบร้อนการณรงค์ ฯ
แถลงปางบำราศห้อง โหยครวญ
เสนาะเสน่ห์กำศรวญ สั่งแก้ว
โอบองค์ผโอนอวน ออกโอษฐ์ อรเอย
ยามหนึ่งฤๅแคล้วแคล้ว คลาศคล้ายขวบปี ฯ
รอยบุญเราร่วมพ้อง พบกัน
บาปแบ่งสองทำทัน เท่าสร้าง
เพรงพรากสัตว์จำผัน พลัดคู่ เขาฤๅ
บุญร่วมบาปจำร้าง นุชร้างเรียมไกล ฯ 
จำใจจากแม่เปลื้อง ปลิดอก อรเอย
เยียวว่าแดเดียวยก แยกได้
สองซีกแล่งทรวงตก แตกภาค ออกแม่
ภาคพี่ไปหนี่งไว้ แนบเนื้อนวลถนอม ฯ
โอ้ศรีเสาวลักษณ์ล้ำ แลโลม โลกเอย
แม้ว่ามีกิ่งโพยม ยื่นหล้า
แขวนขวัญนุชชูโฉม แมกเมฆ ไว้แม่
กีดบ่มีกิ่งฟ้า ฝากน้องนางเดียว ฯ
โฉมควรจักฝากฟ้า ฤๅดิน ดีฤๅ
เกรงเทพไทธรณินทร์ ลอบกล้ำ
ฝากลมเลื่อนโฉมบิน บนเล่า
ลมจะชายชักช้ำ ชอกเนื้อเรียมสงวน ฯ
๑๐ ฝากอุมาสมรแม่แล้ ลักษมี เล่านา
ทราบสยมภูวจักรี เกลือกใกล้
เรียมคิดจบจนตรี โลกล่วง แล้วแม่
โฉมฝากใจแม่ได้ ยิ่งด้วยใครครอง ฯ
๑๑ บรรจฐรณ์หมอนม่านมุ้ง เตียงสมร
เตียงช่วยเตือนนุชนอน แท่นน้อง
ฉุกโฉมแม่จักจร จากม่าน มาแฮ
ม่านอย่าเบิกบังห้อง หับให้คอยหน ฯ
๑๒ สงสารเปนห่วงให้ แหนขวัญ แม่ฮา
ขวัญแม่สมบูรณ์จันทร์ แจ่มหน้า
เกศีสินิพรร โณภาส
งามเงื่อนหางยูงฟ้า ฝากเจ้าจงดี ฯ
๑๓ เรียมจากจักเนิ่นน้อง จงเนา ณแม่
ศรีสวัสดิเทิญเยาว์ อย่าอ้อน
อำนาจสัตย์สองเรา คืนร่วม
การณรงค์ราชการร้อน เร่งแล้วเรียมลา ฯ
๑๔ ลงเรือเรือเคลื่อนคว้าง ขวัญลิว แลแม่
ทรุดนั่งถอนใจปลิว อกว้า
เหลียวหลังพี่หวาดหวิว ใจวาก
แลสั่งสบหน้าหน้า แม่หน้าเอ็นดู ฯ
๑๕ ออกจากคลองขุดข้าม ครรไล
เรือวิ่งอกหว่าใจ หวาดขว้ำ
เด็ดแดดั่งเด็ดใย บัวแบ่ง มาแม่
จากแต่อกใจปล้ำ เปลี่ยนไว้ในนาง ฯ
๑๖ บรรลุอาวาสแจ้ง เจ็บกาม
แจ้งจากจงอาราม พระรู้
เวรานุเวรตาม ตัดสวาท แลฤๅ
วานวัดแจ้งใจชู้ จากช้าสงวนโฉม ฯ
๑๗ มาคลองบางกอกกลุ้ม กลางใจ
ฤๅบ่กอกหนองใน อกช้ำ
แสนโรคเท่าไรไร กอกรั่ว ราแม่
เจ็บรักแรมรสกล้ำ กอกร้อยฤๅคลาย ฯ
๑๘ ชาวแพแผ่แง่ค้า ขายของ
แพรพัสตราตาดทอง เทศย้อม
รฦกสีสไบกรอง เครือมาศ แม่เฮย
ซรับสอดสองสีห้อม ห่อหุ้มบัวบัง ฯ
๑๙ วัดหงสเหมราชร้าง รังถวาย นามแฮ
เรียมนิราเรือนสาย สวาทสร้อย
หงสทรงสี่พักตร์ผาย พรหมโลก แลฤๅ
จะสั่งสารนุชคล้อย คลาศท้าวไป่ทัน ฯ
๒๐ สังขจายพี่จากเจ้า จอมอนงค์
สังข์พระสี่กรทรง จักรแก้ว
สวมทิพยสุธาสรง สายสวาท พี่เอย
สังขสระสมรจงแผ้ว ผ่องถ้าเรียมถึง ฯ
๒๑ จากมามาลิ่วล้ำ ลำบาง
บางยี่เรือราพลาง พี่พร้อง
เรือแผงช่วยพานาง เมียรม่าน มานา
บางบ่รับคำคล้อง คร่าวน้ำตาคลอ ฯ
๒๒ มาด่านด่านบ่ร้อง เรียกพัก พลเลย
ตาหลิ่งตาเหลวปัก ปิดไว้
ตาเรียมหลั่งชลตัก ตวงย่าน
ไฟด่านดับแดไหม้ มอดม้วยฤๅมี ฯ
๒๓ นางนองชลน่านไล้ ลบบาง
ไหลเล่ห์ชลลบปราง แม่คล้ำ
แสนโศกสั่งสารปาง จากพี่ ปลอบแม่
นาสิกเรียมซรับน้ำ เนตรหน้านางนอง ฯ
๒๔ บางขุนเทียนถิ่นบ้าน นามมี
เทียนว่าเทียนแสงศรี สว่างเหย้า
เย็นยามพระสุริยลี ลาโลก ลงแม่
เทียนแม่จุดจักเข้า สู่ห้องหาใคร ฯ
๒๕ ปานนี้มาโนชน้อย นงพาล พี่เอย
เก็บเกดฤๅกรองมาลย์ มาศห้อย
ปรุงจันทน์จอกทองธาร ประทิ่น ทาฤๅ
นอนนั่งถามแถลงถ้อย ทุกข์พร้องความใคร ฯ
๒๖ คิดไปใจป่วนปิ้ม จักคืน
ใจหนึ่งเกรงราชขืน ข่มคร้าม
ใจหนึ่งป่วยปานปืน ปักปวด ทรวงนา
ใจเจ็บฝืนใจห้าม ห่อนเจ้าเห็นใจ ฯ
๒๗ มิตรใจเรียมจอดเจ้า จักคิด ถึงฤๅ
จากแม่เจ็บเสมอจิตต์ พี่บ้าง
ฤๅลืมมลายปลิด แปลนสวาท
จำพี่โหยไห้ช้าง ค่ำเช้าชำงาย ฯ
๒๘ ไปศึกสุดมุ่งม้วย หมายเปน ตายเลย
สูญชีพไหนนุชเห็น หากลี้
อรเอยลับหลังเอ็น ดูนัก ณแม่
โอ้โอะไกลกันกี้ เมื่อไซร้จักสม ฯ
๒๙ เรือมามาแกล่ใกล้ บางบอน
ถนัดหนึ่งบอนเสียดซอน ซ่านไส้
จากมาพี่คายสมร เสมอชีพ เรียมเอย
แรมรสกามาไหม้ ต่างต้องทรวงคาย ฯ
๓๐ บางกกกลกล่อมแก้ว กับแด
กรตระกองนุชแปร ปรับเนื้อ
ลาญโลมวิไลยแถง ชรมุ่น อกเอย
จำนิรารสเกื้อ กกแก้วกับทรวง ฯ
๓๑ หัวกบือกบิลราชร้า รณรงค์ แลฤๅ
ตัดกบาลกบือดง เด็ดหวิ้น
สืบเศียรทรพีคง คำเล่า แลแม่
เสมอพี่เด็ดสมรดิ้น ขาดด้วยคมเวร ฯ
๓๒ โคกขามดอนโคกคล้าย สัณฐาน
ขามรุ่นริมธารสนาน สนุกนี้
พูลเพียงโคกฟ้าลาน แลโลด ลิ่วแม่
ถนัดหนึ่งโคกขามชี้ ช่องให้เรียมเห็น ฯ
๓๓ มาคลองโคกเต่าตั้ง ใจฉงาย
ตัวเต่าฤๅมีหมาย โคกอ้าง
เจ็บอกพี่อวนอาย ออกปาก ได้ฤๅ
คืนคิดโคกขวัญร้าง อยู่เร้นแรมเกษม ฯ
๓๔ มหาไชยไชยฤกษ์น้อง นาฏลง โรงฤๅ
รับร่วมพุทธมนต์สงฆ์ เษกซ้อม
เสียดเศียรแม่ทัดมง คลคู่ เรียมเอย
ไชเยศชุมญาติห้อม มอบให้สองสม ฯ
๓๕ ท่าจีนจีนจอดถ้า คอยถาม ใดฤๅ
จีนช่วยจำใจความ ข่าวร้อน
เยียวมิ่งแม่มาตาม เตือนเร่ง ราแม่
จงนุชรีบเรียมข้อน เคร่าถ้าจีนคอย ฯ
๓๖ บ้านบ่อน้ำบกแห้ง ไป่เห็น
บ่อเนตรคงขังเป็น เลือดไล้
อ้าโฉมแม่แบบเบ็ญ จะลักษณ เรียมเอย
มาซรับสุชลให้ พี่แล้วจักลา ฯ
๓๗ นาขวางใครแขวะรุ้ง เปนทาง
ปองป่อไป่ปองนาง ป่วยไซร้
นามขวางไขว่หนามขวาง ในอก อีกแม่
ใครบ่งฤๅเบาได้ เท่าน้องนางถอน ฯ
๓๘ สามสิบสองคดคุ้ง เวียนวง
คิดว่าคืนหลังหลง ทุกเลี้ยว
บังเฉนียนไฉนบง พักตร์แม่ เห็นเลย
แลตระลึงลืมเคี้ยว ขบค้างคำสลา ฯ
๓๙ มาคลองย่านซื่อซ้ำ พิศวง
ซื่อตลอดย่านเดียวตรง รวดริ้ว
ใจคิดคู่คลองคง รักแม่ ณแม่
ไปตลอดเลยพลิ้ว พลัดน้องมาไกล ฯ
๔๐ เห็นจากจากแจกก้าน แกมรกำ
ถนัดระกำกรรมจำ จากช้า
บาปใดที่โททำ แทนเท่า ราแม่
จากแต่คาบนี้หน้า พี่น้องคงถนอม ฯ
๔๑ เรียมจากฤๅจับเข้า เต็มคำ หนึ่งเลย
รินซึ่งชลจานจำ เนื่องแค้น
หยิบกับกระยากำ คิดแม่ คอยแม่
เหียนฤหายหอบแหน้น อกค้างคายคืน ฯ
๔๒ ปราณีนุชอยู่เหย้า เยียบเย็น
เย็นแม่เยี่ยมจักเห็น แต่ห้อง
ครวญหาพี่ใครเปน สองปลอบ แม่เลย
สไบพี่เปลี่ยนจักป้อง ปิดหน้านางโหย ฯ
๔๓ แลไถงลงาจเลี้ยว ลับแสง
สอดซึ่งตาเรียมแสวง ทั่วพื้น
จวบจันทร์แจ่มโลกแปลง มาเปลี่ยน
หวนว่ามุขแม่ฟื้น เยี่ยมฟ้าหาเรียม ฯ
๔๔ ชมแขคิดใช่หน้า นวลนาง
เดือนดำนิวงกลาง ต่ายแต้ม
พิมพ์พักตร์แม่เพ็ญปราง จักเปรียบ ใดเลย
ขำกว่าแขไขแย้ม ยิ่งยิ้มอับสร ฯ
๔๕ วิเวกดุเหว่าก้อง ดงดึก แล้วแฮ
กระสร่าวเสียงนกนึก นุชพร้อง
พลิกปลอบเปล่าใจทึก ถามแม่ ไหนแม่
ปลุกพี่ฤๅเรียมร้อง เรียกเจ้าไป่ขาน ฯ
๔๖ โอ้ดวงดาเรศด้อย เดือนดับ
ดับดั่งดวงอัจกลับ ภู่พร้อย
ชวาลาจะลาลับ นุชพี่ แพ่งเอย
หลับฤตื่นตรอมลห้อย อยู่ห้องหนหลัง ฯ
๔๗ เรือมารุ่งบ่รู้ คืนวัน
ตัวตื่นตาใจฝัน คลับคล้าย
แปดยามย่ำแดยรร แทนทุ่ม โมงแม่
นอนนั่งลุกยืนย้าย ยิ่งร้อนเรียมวี ฯ
๔๘ แม่กลองกลองบ่ได้ ยินดัง
รัวแต่กรประนัง หนึ่งค้อน
ทรวงพี่แผ่เพียงหนัง ขึงขอบ กลองเอย
กลองบข้อนเรียมข้อน อกแค้นคนึงโฉม ฯ
๔๙ ออกจากปากน้ำน่าน นองพราย
อรรณพพิศาลสาย ควั่งคว้าง
จากนางยิ่งตนตาย ทีหนึ่ง ณแม่
เทียรจักทอดตัวขว้าง ชีพไว้กลางวล ฯ
๕๐ สวนเสียงพระสมุทร์ครื้น ครวญคนอง
คลื่นก็คลี่คลาฟอง เฟื่องฟื้น
ดาลทรวงป่วนกามกอง กลอยสมุทร์ แม่ฮา
ออกโอษฐ์ออกโอยสอื้น อ่าวอื้ออลเวง ฯ
๕๑ เรียมวอนเทวแม่แม้น เมขลา
แบวิเชียรเชิญรา เร่งเจ้า
นางสมุทร์เรียกมามา เทอญแม่ มาแม่
ทันที่เรือเรียมเต้า คลื่นเต้นตากทรวง ฯ
๕๒ บ้านแหลมเรือพี่เลี้ยว คลองจร
ระฦกคมแหลมศร เนตรน้อง
เสียวทรวงพี่โอยอร อกแตก ตายแม่
สุดสอดสายเนตรต้อง แม่ตั้งตาคอย ฯ
๕๓ เห็นตบูนรอยบั่นต้น ตัดรอน
ยังแต่ตอตบูนทอน กิ่งกลิ้ง
เจียรใจพี่ขาดจร จากสวาท มาแม่
ทอนท่อนไมตรีทิ้ง ทอดไว้วังเวง ฯ
๕๔ ดูใดไป่เท่าด้วย ดวงพักตร์ แม่เลย
โฉมแม่ชื่นใจจัก หล่อหล้ม
มาเดียวพี่ดักดัก ใจจอด แม่แม่
เรือแล่นผายผันก้ม พักตร์ไห้หาศรี ฯ
๕๕ ถับถึงคุ้งคดอ้อย โอษฐ์หวาน วายแม่
อ้อยแม่เจียนผจงจาน จอกแก้ว
ของเคียงซ่อมสอดพาน รองร่วม เจ้าฤๅ
รสยิ่งอมฤตแล้ว รฦกลิ้นหวานเอง ฯ
๕๖ พิศพานจานแจ่มเจ้า เบ็ญจรงค์ รัตนเอย
โหยบ่เห็นอนงค์ นั่งน้อม
นพนิตแน่งนางผจง จัดมอบ มาฤๅ
จากรักจางรสพร้อม ไพร่ใช้ชายเคียง ฯ
๕๗ อยู่เรือนจักเพื่อนพร้อง ความใคร
รสรักแรมกระได ดอกดั้ว
เรียมหมองแม่พาใจ คลายเทวษ
หมองสมรนุชเรียมกลั้ว กล่อมเจ้าเอาใจ ฯ
๕๘ บำราศรสหื่นห้า แหหาย
โหยคระหนรนกาย ก่ำไหม้
รัวรัวราคราวพาย เรือเร่ง แรงแม่
ทันถี่ทุกเล่มไหล้ หล่อเต้นตามเผยอ ฯ
๕๙ ถึงเพ็ชรบุเรศเข้า ขุนพล
กรีทัพยกโดยสถล มารคเต้า
ธงทองทัดลมบน โบกเรียก พลแม่
เรียมเรียกรสรักเร้า เร่งน้องในทรวง ฯ
๖๐ ออกทัพเอาฤกษ์เร้า ปืนไฟ
ปืนประกายกุมไก จี่จิ้ม
เพลิงราคพลุ่งกลางใจ เจียวเจ็บ อกเอย
ทรวงพี่บรรทุกปิ้ม ป่าวด้วยปืนกาม ฯ
๖๑ ทุกตรอกเรียมตรวจหน้า ขาดนาง เดียวแม่
จบจรหลาดแลทาง ทั่วด้าว
จวบหญิงจ่ายของกลาง ถนนเกลื่อน
เทียมธุลีทาสท้าว อรข้างเดียวเดิร ฯ
๖๒ ถึงชอำชรอุ่มห้อง เวหา หนเอย
คิดอรแมกเมฆมา กลัดไว้
ฤๅเขาชอำอา ดูรเทวษ
เปนชรอุ่มฟ้าไข้ ข่าวน้องนางตรอม ฯ
๖๓ สุริยาพิโยคฟ้า ฝนเชย
บุบผชาติรำเพยเผย กลิ่นใกล้
เผยอหอมเลื่อนรเหย หาพี่ ฤๅแม่
ถามพฤกษ์พรางเพราะไม้ ปากลิ้นไป่มี ฯ
๖๔ ทัพใต้ทัพตั้งป่า เปนเรือน
จากนุชมานอนเดือน ต่างไต้
ตรอมตายแต่จักเยือน กันยาก แลแม่
เมืองฤเห็นเห็นไม้ ป่าไม้เปนเมือง ฯ
๖๕ ราตรีตรวจค่ายฆ้อง ขานขาม ใจเอย
เกราะกระพือเพลิงยาม รุ่งเร้า
กระเวนกระวนกาม กวนอก พี่นา
รันรดมแดเข้า คู่ฆ้องกแตตี ฯ
๖๖ เคยนิทร์อรนุ่มเนื้อ แนบเรียม
เดาะกระไดไดเลียม ลอดเคล้น
นาสาสูบรสเทียม ปรางมาศ
สองสนุกนิล้วนเหล้น เล่ห์นั้นฤๅลืม ฯ
๖๗ เคยโอษฐ์แอบโอษฐ์อ้อน เอาใจ
คำอ่อนวอนอาไลย ล่อเล้า
นับเดือนเลื่อนปีไป ไกลมิ่ง ณแม่
เยียวอยู่หนหลังเศร้า สวาทแล้วใครโลม ฯ
๖๘ ออกทัพถถั่นเข้า ไพรเขียว
ละแม่เดียวมาเดียว ด่วนร้าง
สายตาต่อเต็มเกลียว มากล่อม ไกลแม่
เวรุใดเราสร้าง ซัดให้ทันเห็น ฯ
๖๙ ห้วยคมิ่นคิดคมิ่นเจ้า เคยผจง
กวดสกนธ์ศรีสรง โสรจน้อง
เรียมจากจักโศกทรง เสาวภาคย์ เผือดฤๅ
คมิ่นจะวายวันต้อง แต่งเนื้อนางสมาน ฯ
๗๐ อ้าผิวการเกดเกลี้ยง เกลานวล แน่งเอย
เรียมกระไดเชยชวน ชิดเคล้า
อ้าอรกลิ่นเกศหวน หอมหื่น กูเอย
คิดภิรมย์รสเกล้า กลิ่นกลั้วไกลฉม ฯ
๗๑ ยกมามาท่าข้าม แขวงปราณ
ปราณประหลาดลมฆาน พี่ข้อง
แลว่านุชทรมาน หมองสิ่ง ใดแม่
ทุกข์โรคฤๅจักร้อง ร่ำไห้หาเรียม ฯ
๗๒ ถึงสามร้อยยอดเงื้อม งำเชล
เชลจะหลากลมเห หาดขว้ำ
สามร้อยคิรีเท ทับอก เล่าฤๅ
ใจจะปล้ำสุดปล้ำ เสน่ห์น้องหนักทรวง ฯ
๗๓ โคแดงนามท่งด้าว โคดง ใดฤๅ
โคอาสน์อิศรองค์ อยู่เกล้า
พระมาดะอาจปลง ปลิดเทวษ ราพ่อ
สองจากพระเปนเจ้า ช่วยให้คืนสม ฯ
๗๔ แลลบัดลาดท่งท้อง ทิวพฤกษ์
มลักเห็นหมู่มฤค ครึ่นคร้าม
หวงหาคู่แนบนึก นุชนาฎ เรียมเอย
คิดเมื่อมาสมรห้าม พี่ห้ามหวงโฉม ฯ
๗๕ นางทรายจามเรศรู้ รักขน
คือนุชสงวนงามตน แต่น้อย
ตายองตอบตายล ยวนเนตร นางเอย
โฉมแม่บาดตาย้อย อยู่พู้นฉันใด ฯ
๗๖ ขุนพาลพยัคฆเคล้า พยัคฆี
สารสู่สาวคชลี ลอบเหล้น
ปวงสัตว์เพรียกไพรศรี สังวาส
สังเวชสมรมาเว้น พี่เว้นวายชม ฯ
๗๗ เนื้อเบื้ออเนกล้ำ หลายพรรค์
ล่าแหล่งลืมเกลียงวัน แวะเว้น
ไพรพฤกษ์เงียบเซียบศัลย์ โศกแม่
แสนสัตว์ซบเซาเร้น ช่วยร้อนเรียมตรอม ฯ
๗๘ ลมลงโลมลาดไม้ กฤษณา
โบกบอกนาสาหา กลิ่นต้อง
รอยอรร่ำพัสตรา ตากตรอก ลมฤๅ
พากลิ่นกลายมาข้อง ค่าไม้หอมเหมือน ฯ
๗๙ หวลหอมการเกดเกลี้ยง เกลาผม เจ้าฤๅ
อินทนิลคือแข่งคม เนตรแต้ม
นมนางอับอายนม นุชนาฏ พี่เอย
ปรางเปล่งเปรียบกิ่งแก้ม อ่อนช้ำคราวชม ฯ
๘๐ จำปาจำเปรียบเนื้อ นางสวรรค์ กูเอย
ศรีสุมาไลยพรรณ พิศแพ้
ช้องนางคลี่รสายสัน สลายเซ่น
คือนุชสระสนานแก้ เกศแก้วกันไร ฯ
๘๑ สาวหยุดหยุดย่างช้า หวังชัก ชวนแม่
รักใช่รักแรมรัก สุดรู้
นางแย้มจะยลพักตร์ ฤๅพบ พานเลย
ซ่อนกลิ่นกลอยซ่อนชู้ ชื่อช้ำใจถวิล ฯ
๘๒ ขานางนงคภาคย์แพ้ พิมเพลา นุชนา
กลกล่อมสองปลีเยาว์ ยาตรเยื้อง
เล็บนางเล็บนุชเบา บอกคึ่ง พี่ฤๅ
หลงปัดเล็บนางเปลื้อง ปลาบเนื้อเรียมขนาง ฯ
๘๓ พยอมคิดเยาวแม่แย้ม ยินดี
สีเสียดคือทรวงสี เสียดซ้อน
เชิงชันเฉกในที เชิงเกี่ยว กายแม่
หว้าดั่งวอนนางค้อน เคียดแกล้งเปนกล ฯ
๘๔ นกแก้วจับกิ่งแก้ว กอดคอน
กลพี่กอดแก้วนอน แนบเนื้อ
นางกวักนกกวักจร จับกวัก ไกวแม่
หลงว่ากรนุชเกื้อ กวักให้เรียมตาม ฯ
๘๕ นางนวลจับแมกไม้ นางนวล
นวลนุชแนบเรียมควร คู่เคล้า
เบ็ญจวรรณจับวัลพวน พันโอบ ไม้แม่
แลว่าวันกรแก้ว กอดอ้อมเอววัน ฯ
๘๖ โนรีสีชาดย้อม รยับแยง
นกคมิ่นชมภูแสง แสดผ้า
ปนแปลกหนึ่งนางแปลง สไบเปลี่ยน
เย็นห่มแสดสีฟ้า ฝ่าเช้าเคยชม ฯ
๘๗ แขกเต้าตามคู่เต้า แขกสมร มาฤๅ
ถามข่าวนกแหนงจร จับไม้
สัตวาสุว่าวอน วานหน่อย นกเอย
บอกสมรเรียมไห้ให้ ข่าวน้องมาแถลง ฯ
๘๘ เสนาะเสียงสุโนกร้อง รงมวัน
สาลิกามาปัน เหยื่อป้อน
นางนกกระสรวญสันต์ สมเสพ
คือนุชแนบโอษฐ์อ้อน แอบให้เรียมโลม ฯ
๘๙ เรียมเมิลโมเรศเคล้า โมรี
นางมยุรยวนยี ยั่วเย้า
เฉกโฉมแม่มังศรี เสาวภาคย์ กูเอย
แลนกลอบนึกเจ้า พี่ดิ้นโดยยูง ฯ
๙๐ ยกมาออกอ่าวน้ำ นามนาง รมนา
นางบ่เห็นเห็นบาง เปล่าเศร้า
ฉมมาลย์ชรไมยปราง สมรมิ่ง กูเอย
ดินหื่นหอมฟ้าเร้า รื่นร้างอภิรมย์ ฯ
๙๑ นางรมรมเยศร้าง รมยา
กลพี่จากเจียรกา เมศม้วย
ฤๅหากแม่มายา พิโยคหยอก เรียมฤๅ
มาแม่สำราญด้วย พี่น้อยนางรมย์ ฯ
๙๒ บางสพานปางพาดพื้น สพานทอง
ฤๅสพานสุวรรณรอง รับเจ้า
อ้าโฉมแม่มาฉลอง พิมพ์มาศ กูเอย
รอยร่อนเหลือบ่าเบ้า แบบเนื้อนพคุณ ฯ
๙๓ บางสพานสพังพาดพื้น ทองปาง ก่อนแฮ
รอยชรแลงชรลุราง ร่อนกลุ้ม
รฦกโฉมแม่แบบบาง บัวมาศ กูเอย
ควรแผ่แผ่นทองหุ้ม ห่อไว้หวังสงวน ฯ
๙๔ เห็นมขามสาวบ่าวต้น เคียงกัน
สาวบ่าวปลูกสำคัญ คูสร้าง
เสมอเรียมร่วมรักขวัญ เมืองมิ่ง แม่ฤๅ
สองประสิทธิ์สัตย์อ้าง ปลูกไว้กลางใจ ฯ
๙๕ ยกมามาอกไหม้ ทรมาน
ถึงที่นามละหาน อู่แห้ง
นุชเอยจักหาธาร ทาอก พี่แม่
อู่ก็แล้งชลแล้ง อกแล้งลืมงาย ฯ
๙๖ หมอนเจ้าเขาเทพไท้ สถิตสิง
คิดคู่เขนยอรอิง ร่วมร้าง
เขนยทองทอดกายพิง พูลเทวษ ฤๅแม่
นอนจะแนบเขนยข้าง คู่เนื้อเรียมถนอม ฯ
๙๗ ลองไนจักรจั่นแจ้ว ใจรัว รัวแม่
ชนีร่ำโหยหาผัว ผ่าวไส้
ดวงเดียวเด็ดแดตัว ตกป่า ชัฏแม่
จากสมรพี่มาไห้ แห่งห้องชนีโหย ฯ
๙๘ รอยกรรมมาแบ่งแก้ว กับสกนธ์ กูเอย
ขวัญอยู่อยุธยาตน ต่างร้าง
โอ้ดวงทิพยสุมณ ฑามาศ แม่เอย
บุญพี่สมสองสร้าง จักสิ้นฤๅยัง ฯ
๙๙ ควิวควิวอกควากคว้าง ลมลอย แลแม่
ถอยแต่ใจจากถอย ทัพช้า
ทศทิศทอดตาคอย ขวัญเนตร พี่เอย
เอาสไบนุชต่างหน้า แนบเนื้อแทนนาง ฯ
๑๐๐ พระลบสุริยเลี้ยว ไศลลา โลกเอย
ทุกทิศชรมัวมา มืดแล้ว
เนตรหนึ่งว่ายนภา เพียงเมฆ
เนตรหนึ่งตรวจไตรแผ้ว แผ่นหล้าหาสมร ฯ
๑๐๑ โพสลับโพเทพยไท้ เทพา พ่อฤๅ
เอาพระโฆสผยองยา สวาทชู้
อาราธนพระเอยอา รักษเร่ง ราพ่อ
เชิญช่วยพาสมรู้ รสน้องแรมนาน ฯ
๑๐๒ ลับยักษ์ลับเยาวใหั เรียมหา แม่ฮา
ฤๅอสุรพาลพา แวะเว้น
ลับหลังพี่ลับตา แสนโยชน์
รำฦกลับนุชเร้น ร่วมรู้ในใจ ฯ
๑๐๓ ยกมาเมืองแม่น้ำ ใจหมอง
เมืองก็สูญกลสอง สวาทว้าง
ขวัญเมืองอยู่เมืองครอง ใจเคร่า พี่ฤๅ
ฤๅพี่จากมาค้าง ขวบแล้วนางลืม ฯ
๑๐๔ อู่สะเภาพานิชใช้ ใบคลา
ทุกข์พี่พ้นเภตรา เลื่อนโล้
จากสมรแม่เสมอมา กลางสมุทร์
แลบ่เห็นหลิ่งโอ้ อกคว้างกลางวน ฯ
๑๐๕ หนองบัวบงกชช้อย ชูชวน ชื่นเอย
บัวดั่งบัวนุชอวน อ่อนน้ำ
ตระบอกทิพผกากวน กาเมศ กูเอย
ภุมเรศแรมรสกล้ำ กลีบฟ้ายาไฉน ฯ
๑๐๖ ศีขรศีขเรศเงื้อม งามเงา
แลเล่ห์ฉากเขียนเขา คั่นห้อง
บางเพียงแท่นผาเฉลา ฉลักลวด ลายแฮ
กลหนึ่งเตียงนอนน้อง ม่านกั้นกำบัง ฯ
๑๐๗ ผาเผยน้ำพุเพี้ยง ฝอยฝน
คือสุหร่ายโรยชล ช่วยร้อน
สาครร่วมสรงสกนธ์ ไกพี่ แล้วแม่
อ้าแม่เอยจักอ้อน อาบน้ำตาแทน ฯ
๑๐๘ เคยปรุงประทิ่นแป้ง ปนลออง อบเอย
สรงสว่างใจสอง ครุ่นครั้ง
จอกจันทน์จากจรุงหมอง ราแม่
พานใส่เสาวคนธตั้ง แต่งให้ใครทา ฯ
๑๐๙ คันฉายคันฉ่องน้อย เสนียดนาง พี่เอย
จากจะลืมเสยสาง สระเผ้า
โศกเสียสิ่งสำอาง อายโอ่ ฤๅแม่
พักตร์จะผัดผจงเกล้า เยี่ยมแย้มแกลคอย ฯ
๑๑๐ หลัดหลัดพลัดพรากแก้ว กานดา พี่เอย
ลิ่วแต่ตัวเรียมมา ตกไร้
ขวัญแขวนอยู่ขวัญตา ทุกเมื่อ
เรียมร่ำไข้ฟ้าไข้ แผ่นพร้องรำพรรณ ฯ
๑๑๑ ลงลุแก่งตุ่มตั้ง โศกา
แสนตุ่มตวงชลนา พี่พ้น
กลืนโศกสุดอกอา ดูรเทวษ วายเลย
ซับแต่สายเนตรล้น ลูบร้อนฤๅเย็น ฯ
๑๑๒ คุลาตีอกไห้ หาใคร
นามจึ่งปรากฎใน แก่งนี้
เจ็บจากฤเจ็บใจ เจ็บยิ่ง เจ็บฤๅ
เจ็บบ่ปานกูลี้ ลาศข้อนทรวงครวญ ฯ
๑๑๓ สงสัยด้วยแก่งแก้ว สงสาร
จากสิ่งใดใดราน ร่นร้อง
แก่งเกิดวิการดาล ดุจอก พี่ฤๅ
เรียมก็โศกาก้อง แก่งแก้วกรรแสง ฯ
๑๑๔ เดิรทางพลางพี่ไห้ โหยหวน
ถึงแก่งนามนางครวญ ครุ่นนั้น
อ้าแม่จักกำศรวญ เสมอแก่ง นี้ฤๅ
ฤๅว่าโศกสมรกลั้น เทวษถ้าเรียมถึง ฯ
๑๑๕ ถับถึงปากร่วมน้ำ คนึงนาง
ถามข่าวไป่ปากพราง พี่พร้อง
อรมาท่าหลงทาง ฉงนอยู่
ปากร่วมวานปากร้อง เรียกเจ้ามาจร ฯ
๑๑๖ เมืองเพ็ชรเขาเพ็ชรแพร้ว พรายฉาย
เฉกนุชนาดกรกราย นพเก้า
แสงเพ็ชรพิศอับอาย แหวนนุช พี่เอย
ยอดแลยอดรุ่งเร้า รอบก้อยกรสมร ฯ
๑๑๗ ถึงตระนาวตระหน่ำซ้ำ สงสาร อรเอย
จวนศึกโศกมานาน เนิ่นช้า
เดิรดงท่งทางลหาร หิมเวศ
สารสั่งทุกหย่อมหญ้า ย่านน้ำลานาง ฯ
๑๑๘ แสนศึกแสนศาสตรซร้อง แสนพัน มาแม่
สุดแต่เวทยากัน ชีพไว้
ศึกทรวงพี่สุดผจัญ ใจซู่ โศกแม่
จักยุทธยาใจได้ ชีพด้วยนางเดียว ฯ
๑๑๙ รอยโฉมนุชเปลี่ยนปั้น เปนทรวง พี่ฤๅ
ฤๅแม่เปนมณีดวง เนตรด้วย
จับจิตต์พี่จรึงตวง เติมเทวษ รักแม่
ดับชีพเกิดใหม่ม้วย แผ่นหล้าฤๅลืม ฯ
๑๒๐ บวงเทพทุกเถื่อนถ้ำ มณฑล ทวีปเอย
ยกแต่สองหัดถ์ตน ต่างเบี้ย
ขอคืนร่วมวิมล มาโนช เรียมนา
แสดงสดับโสตเหงี้ย เงียบสิ้นสุดสวรรค์ ฯ
๑๒๑ พันเนตรภูวนาถตั้ง ตารวัง ใดฮา
พักตรสี่แปดโสตฟัง อื่นอื้อ
กฤษณุนิทรเลอหลัง นาคหลับ ฤๅพ่อ
สองพิโยคร่ำรื้อ เทพท้าวทำเมิน ฯ
๑๒๒ นิทานนิเทศท้าว องค์ใด ก็ดี
ทุเรศแรมสมรไท ท่านร้าง
แสนเทวษเท่าไรไป ปานอก พี่เอย
ปองประสบคู่ค้าง แต่ข้านานคืน ฯ
๑๒๓ กำศรวญศรีปราชญ์พร้อง เพรงกาล
จากจุฬาลักษณลาน สวาทแล้ว
ทวาทศมาศสาร สามเทวษ ถวิลแฮ
ยกทัดกลางเกศแก้ว กึ่งร้อนทรวงเรียม ฯ
๑๒๔ ชายาเยาวยอดชู้ โฉมสวรรค์ พี่เอย
รอยว่าอินทรพรหมสรรค์ เษกแส้ง
เลือกลักษณลอันปัน เปนรูป นุชฤๅ
มอบมิ่งสมรมาแกล้ง พี่กลั้นใจตาย ฯ
๑๒๕ คิดคลึงสาโรชสร้อย เสาวมาลย์ แม่นา
ภุชเคนทรสำราญ แหล่งเหล้น
สระสวรรค์นิราสนาน ไฉนนาฏ เรียมเอย
สรงเกษมสระสมรเฟ้น ฝั่งฟ้าฝันถึง ฯ
๑๒๖ เปรมปรางปรุงธูปฟ้า อรอวน ใจเอย
จูบฤจางหอมหวน ละห้อย
โฉมทิพยสุคนธควร จากพี่ เจียวแม่
ถนอมนิเบามือน้อย จิตต์เจ้าจากไฉน ฯ
๑๒๗ งอนถันทิพยอดย้อน ยันทรวง พี่แม่
กอดหนักเยียวยอบพวง พุ่มลื้น
ถนอมแอบอุ่นคือดวง ตราติด พี่ฤๅ
จากอกออกราชื้น ชุ่มช้ำเปนหนอง ฯ
๑๒๘ แว่วแว่วเสาวนิดน้อง นางทรง เสียงฤๅ
สรวลกระซิกโสตผะวง ว่าเจ้า
คล้ายคล้ายดำเนิรหงส์ หาพี่ ฤๅแม่
อ้าใช่อรเรียมเศร้า ซบหน้ากรรแสง ฯ
๑๒๙ พวงจาวเจิดแจ่มแก้ว จักรพรรดิ์ พี่เอย
สมเสมอสมรรัตน์ แท่งแท้
จำเริญจำเราสวัสดิ์ สังวาส
เล็งเลียบดินฟ้าแพ้ ภพนี้ฤๅหา ฯ
๑๓๐ สาวสวรรค์เสพสวัสดิ์ถ้วน เทวินทร์
พรหมภักษ์ทิพปัถพิน งอกง้วน
จักรพรรดิร่วมนาริน รัตนาสน์
สามเสพทิพลาญล้วน เล่ห์น้องเรียมเกษม ฯ
๑๓๑ จากเจ็บยิ่งโรคเร้า รึงสกนธ์
แสบเสียดขุดขนจน อกค้าน
ยาทาประทับทน ทานเทวษ ได้ฤๅ
แรงรักเหลือแรงต้าน พี่แพ้แรงโรย ฯ
๑๓๒ ระดูระด่าวร้อน แดนไตร
ลามผ่าวพฤกษพรากใบ หล่นแล้ง
ทรวงพี่ผ่าวเผาไฉน ณนาฎ เรียมเอย
ยังยิ่งทินกรแจ้ง จวบสิ้นสูญกัลป์ ฯ
๑๓๓ นทีสี่สมุทร์ม้วย หมดสาย
ติมิงคมังกรนาคผาย ผาดส้อน
หยาดเหมพิรุณหาย เหือดโลก แล้งแม่
แรมราคแสนร้อยร้อน ฤเถ้าเรียมทน ฯ
๑๓๔ ระดูเดือนเมฆย้อย หยาดเผลียง
โทรมสาดธรณิศเพียง เพียบน้ำ
ชรมัวทั่วทิศเอียง อากาศ
อกแผ่นดินฟ้าคล้ำ คู่คลุ้มทรวงศัลย์ ฯ
๑๓๕ อุโฆษรามสุรขว้าง ขวานฉวาง
พรายมณีเมขลนาง ล่อไหล้
อัมพรอุทรคราง เรียมคร่ำ ครวญแม่
เสียงสุดเสียงฟ้าไข้ ครุ่นแค้นครางตาย ฯ
๑๓๖ ระดูลมชรล่องเนื้อ หนาวใด เปรียบเลย
อกพี่เยือกเย็นใจ กอดเกี้ยว
พันผืนพัสตราไป ปานกึ่ง กรแม่
อุ่นอัคคีเสื้อเสี้ยว ซีกนิ้วนางผงม ฯ
๑๓๗ ลมพัดคือพิษต้อง ตากทรวง
หนาวนอกรุมในดวง จิตต์ซ้ำ
โฉมแมนพิมลพวง มาเลศ กูเอย
มือแม่วีเดียวล้ำ ยิ่งล้ำลมพาน ฯ
๑๓๘ เอียงอกเทออกอ้าง ออกองค์ อรเอย
เมรุชุบสมุทรดินลง เลขแต้ม
อากาศจักจานผจง จาฤก พอฤๅ
โฉมแม่หยาดฟ้าแย้ม อยู่ร้อยฤๅเห็น ฯ
๑๓๙ ตราบขุนคิริยข้น ขาดทลาย แลแม่
รักบ่หายตราบหาย หกฟ้า
สุริยจันทรขจาย จากโลก ไปฤๅ
ไฟแล่นล้างสี่หล้า ห่อนล้างอาลัย ฯ
๑๔๐ ร่ำรักร่ำเรื่องร้าง แรมนวล นาฎเอย
เสนาะสนั่นดินครวญ ครั่นฟ้า
สารสั่งพี่กำศรวญ แสนเสน่ห์ นุชเอย
ควรแม่ไว้ต่างหน้า พี่พู้นภายหลัง ฯ
๑๔๑ โคลงเรื่องนิราสนี้ นรินทร์อิน
รองบาทบวรวังถวิล ว่าไว้
บทใดปราชญ์ปวงฉิน เชิญเปลี่ยน แปลงพ่อ
ปรุงเปรียบเสาวคนธ์ไล้ เลือกลิ้มดมดู ฯ

----------------------------

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ