ฉบับที่ ๗
หัวหิน
วันที่ ๕ มินาคม, พ.ศ. ๒๔๖ -
ถึงพ่อประเสริฐเพื่อนรัก.
ตั้งแต่ฉันได้เขียนจดหมายฉบับก่อนมาถึงพ่อประเสริฐแล้ว, เหตุการณ์ส่วนตัวฉันได้ดำเนินไปอย่างรวดเร็ว, จนฉันเองก็แทบจะกลับตัวไม่ทัน, ฉนั้นถ้าข้อความที่ฉันจะเขียนต่อไปนี้จะยุ่งเหยิงไปบ้างก็ขอโทษเถิด.
แต่ก่อนที่จะเล่าเรื่องตัวฉันเอง, ฉันขอขอบใจพ่อประเสริฐในการที่ได้อุส่าห์เขียนจดหมายมาถึงฉันอย่างยืดยาว, และบอกฃ่าวคราวมาอย่างละเอียด. ฉันรับว่าถ้าฉันเปนอยู่อย่างเช่นแต่ก่อน ๆ ฉันคงจะคิดถึงเมืองอังกฤษพิลึก เมื่อได้อ่านจดหมายของเพื่อน, แต่เดี๋ยวนี้ฉันไม่ใคร่จะคิดถึงเมืองนอกเสียแล้ว, เพราะเหตุไรเพื่อนคงจะได้รู้เมื่ออ่านจดหมายนี้ต่อไป. ส่วนการที่เพื่อนวิตกกลัวฉันจะไม่พอใจในการที่ตัวเพื่อนได้ไปสนิธสนมกับลิลี่นั้น, ขออย่าได้มีความวิตกเช่นนั้นอีกต่อไปเลย เพราะประการ ๑ ฉันไม่ใช่หมาในรางหญ้าแห้งในอีสปปะกรณัม, ไม่หวงผู้หญิงที่ฉันคบเองไม่ได้ฉนั้นเลย; อีกประการ ๑ ฉันมีของดีของฉันเสียเองแล้ว!
เสียแรงเปนเพื่อนรักกัน ฉันขอกล่าวเตือนเพื่อนโดยจริงใจสักคำ ๑ ได้ไหม? ถ้าเพื่อนจะคิดมีเมียฝรั่งละก็ งดความคิดนั้นเสียดีกว่า. ฉันได้เฃ้ามาดูมาเห็นตัวอย่างแห่งคนที่มีเมียฝรั่งแล้ว, ไม่เห็นมีความสุขเลยละเพื่อน. จริงอยู่, ผู้หญิงฝรั่งนั้น ถ้าเราดูในเมืองของเฃาก็ช่างน่ารักเสียจริง ๆ; ผิวพรรณ์ผุดผ่องเจริญตาเจริญใจ, ทั้งจริตกิริยาก็ยั่วยวนเสน่ห์มาก. แต่การชมเชยเล่นเปนครั้งคราวกับอยู่เปนคู่ผัวตัวเมียกันมันผิดกันมากนะเพื่อน. ผู้หญิงฝรั่งที่ยอมสละทิ้งบ้านเมืองและญาติมิตร์เฃ้ามาอยู่กับผัวไทยในเมืองเรานี้ เฃาย่อมจะต้องหวังผลตอบแทนบ้างเปนแน่นอน. แต่ครั้นเฃ้ามาแล้ว, ต้องมาอยู่ในที่อากาศร้อน, ในบ้านเรือนซอมะซ่อ, อยู่รวมกับคนที่พูดกันไม่เฃ้าใจ และมีนิสัยอัธยาศัยผิดกันไกลมาก, ขัดสนในทางใช้จ่าย, ไม่มีอะไรชวนให้รื่นเริงนอกจากภาพยนต์, คบเพื่อนฝรั่งด้วยกันก็ไม่สนิธ, คบเพื่อนไทยก็ไม่สนิธ. เมื่อเปนเช่นนี้แม้ผู้หญิงที่ใจดีเปนนางฟ้าก็จะทนอยู่ได้ไม่นานปานใด, คงต้องสำแดงความไม่พอใจออกมาให้ผัวเห็นวัน ๑, ซึ่งอย่างน้อยก็ต้องทำให้ตัวเสียใจ. ฝ่ายตัวก็เหมือนกันแหละ ในชั้นต้นตื่นและหลงเมียของตน, อย่างไร ๆ ก็เห็นเปนเจ้าหล่อนดีไปเสียหมด. ต่อเมื่อได้เฃ้ามาอยู่ในเมืองไทยนาน ๆ เฃ้าหน่อยแล้ว, ได้พบเห็นผู้หญิงไทยเฃ้าแล้ว, นึกเทียบกับเมียฝรั่งของตัวเฃ้า, จึ่งจะเริ่มรู้สึกว่าเมียฝรั่งนั้นไม่ประเสริฐไปทุกอย่างเลย. ความรู้สึกเช่นนี้ถึงหากว่าจะเกิดมีขึ้นแล้ว, แต่เมียฝรั่งยังไม่อาลวาดก็คงจะยังไม่เปนไรดอก, เพราะอย่างไร ๆ ก็คงยังต้องมีความลอายแก่ใจอยู่, ต่อเมื่อไรเมียฝรั่งนั้นเหนี่ยวใจของตัวไว้ไม่อยู่, แสดงความไม่พอใจต่าง ๆ ออกมา, ผัวจึ่งสำแดงให้เมียรู้สึกบ้างว่าตนก็เบื่อเหมือนกัน. ต่อนั้นไปถึงจะคงอยู่ด้วยกันไปก็ไม่มีความสุข. ขออย่าให้พ่อประเสริฐเฃ้าใจผิดว่าฝรั่งกับไทยจะคบค้าสมาคมกันไม่ได้. ในสมัยนี้ฝรั่งกับไทยคบกันได้ดีกว่าในสมัยก่อน ๆ, คือคบกันได้ดีพอที่จะเปนเพื่อนกิน, เพื่อนเล่น, และเพื่อนร่วมงาน; แต่ฉันยืนยันว่าอย่างไร ๆ ก็ไม่สนิธกันพอที่จะเปนผัวเมียกันได้โดยสดวกใจยั่งยืน.
บัดนี้ฉันขอเล่าเรื่องตัวฉันเองต่อไป. จำเดิมแต่เมื่อฉันได้รู้จักกับแม่อุไรตามที่ได้เล่ามาแล้ว, เราทั้งสองได้สนิธสนมกันมากขึ้นทุกที, เพราะคุณพระพินิฐแกเปนพ่ออย่างสมัยใหม่, ไม่เก็บลูกสาวขังห้องไว้อย่างสมัยเก่าเลย. ลูกสาวจะพอใจไปไหนมาไหนก็ได้ตามความพอใจของเฃาทั้งสิ้น, ซึ่งเปนการสดวกแก่ฉันมาก. ฉนั้นในระหว่าเวลางานฤดูหนาว ฉันจึ่งได้พาแม่อุไรเที่ยวได้ทุกคืนจนตลอดงาน. เมื่อหมดงานนั้นแล้วก็เลยเกิดเปนธรรมเนียมสำหรับฉันพาแม่อุไรไปเที่ยว, หรือมิฉนั้นก็ไปหาที่บ้านของหล่อน, ทุก ๆ วัน, บางวันก็ขึ้นรถยนตร์เที่ยวเล่น, บางวันก็เล่นแบดมินตัน; และบางคืนพากันไปดูภาพยนต์แล้วไปกินฃ้าวต้มราชวงศ์, นอกจากนี้มีได้พากันกินฃ้าวตามโฮเตลบ้าง, ไปตามบ้านมิตร์สหายกินฃ้าวบ้าง, เต้นรำบ้าง, นับว่าได้พบกันทุกวัน, และแถมกลางคืนแทบจะทุกคนด้วย. บางคืนไปบ้านมิตร์สหายด้วยกันและอยู่จนดึก ๆ กว่าจะกลับ, และบางคืนฉันก็ไปคุยอยู่ที่บ้านพระพินิฐจนดึก ๆ ทั้งคุณพระและภรรยาของท่าน “ศิวิไลซ์” มาก, ไม่กีดขวางกันท่าเราเลย.
ครั้นเมื่อกลางเดือนก่อนนี้คุณพระพินิฐชวนฉันมาหัวหิน, ฉันก็มาด้วย, ฃ่าวนี้ทราบไปถึง “ซุนฮูหยิน,” เลยฉุน ใหญ่; ทั้งตาเตี่ยกับยายแม่ก็พลอยฉุนด้วย, เลยมีจดหมายไปบอกคุณพ่อว่าของความคิดที่จะให้ “ซุนฮูหยิน” แต่งงานกับฉัน. คุณพ่อมีจดหมายมาบอกฃ่าวให้ฉันทราบที่หัวหิน, และกล่าวแสดงความอาลัยอาวรณ์ต่าง ๆ มากมาย. ฝ่ายฉันก็ตอบไปอย่าง “ดิโปลแม็ต” ว่า ฉันเองก็มีความเสียใจมาก, แต่เมื่อเฃาไม่เต็มใจจะแต่งกับเราเช่นนั้น ฉันเห็นว่าเราไม่ควรจะถ่อมตัวไปง้อ. ต่อมาอีกไม่กี่วันก็ได้ฃ่าวมาว่า “ซุนฮูหยิน” ได้มั่นแล้วกับพระพินิจนรการ, ซึ่งมีเมียอยู่แล้วสองหรือสามคนเปนอย่างน้อย, เพราะฉนั้นหวังใจว่า “ซุนฮูหยิน” จะมีความพอใจในการที่ได้ไปเปนหนึ่งในหมู่เช่นนั้น !
การที่ “ซุนฮูหยิน” ได้มั่นไปแล้วเช่นนั้นย่อมจะทำให้ฉันได้เปนโสดอย่างบริบูรณ์, เพราะถึงแม้ว่าอันที่จริงฉันกับเฃายังไม่ได้มั่นหมายอะไรกันเปนกิจจะลักขณะก็จริง, แต่ฉันก็รู้ว่าคุณพ่อได้ไปทาบทามไว้แล้ว ฉันต้องพยายามที่จะทำใจให้ชอบเฃาได้เปนดี. แต่เฃาบอกเลิกเสียเองเช่นนั้น ฉันก็เปนอันสิ้นห่วง. แน่ที่เดียวฉันได้รีบบอกฃ่าวดีนี้ให้แม่อุไรทราบทันที, และได้เห็นผลทันทีเหมือนกัน คือหล่อนยอมให้ฉันสนิธกับหล่อนยิ่งขึ้นกว่าแต่ก่อน.
การมาอยู่ในที่ชายทเลอันสำราญเช่นที่หัวหินนี้นับว่าเปนการเพาะความรักให้ทวีขึ้นอย่างรวดเร็วอย่างไร หวังใจว่าพ่อประเสริฐจะพอนึกเอาเองได้. ในที่เช่นหัวหินนี้ ถึงแม้จะไม่อยากพบกันก็หนีกันไม่พ้น, ฉนั้นยิ่งคนที่อยากพบกันก็ยิ่งได้พบกันสดวกยิ่งขึ้นเปนแน่นอน. อาศัยเหตุที่อากาศสบาย, ลมเย็น, ทเลงามในเวลาตวันตก, และงามเมื่อเดือนหงาย, ฉันกับแม่อุไรได้เปนที่พอใจด้วยกันมาก, และฉันรู้สึกว่าในชีวิตนี้ไม่ขอมีเมียอื่นนอกจากแม่อุไร, หล่อนก็มีความรู้สึกเช่นเดียวกัน เพราะฉนั้นขอให้เพื่อนแสดงความยินดีกับฉันเถิด.
แต่เพื่อนที่รัก
ประพันธ์.
