- คำนำ
- พระราชประวัติสังเขป
- ที่ ๑
- ที่ ๒
- ที่ ๓
- ที่ ๔
- ที่ ๕
- ที่ ๖
- ที่ ๗
- ที่ ๘
- ที่ ๙
- ที่ ๑๐
- ที่ ๑๑
- ที่ ๑๒
- ที่ ๑๓
- ที่ ๑๔
- ที่ ๑๕
- ที่ ๑๖
- ที่ ๑๗
- ที่ ๑๘
- ที่ ๑๙
- ที่ ๒๐
- ที่ ๒๑
- ที่ ๒๒
- ที่ ๒๓
- ที่ ๒๔
- ที่ ๒๕
- ที่ ๒๖
- ที่ ๒๗
- ที่ ๒๘
- ที่ ๒๙
- ที่ ๓๐
- ที่ ๓๑
- ที่ ๓๒
- ที่ ๓๓
- ที่ ๓๔
- ที่ ๓๕
- ที่ ๓๖
- ที่ ๓๗
- ที่ ๓๘
- ที่ ๓๙
- ที่ ๔๐
- ที่ ๔๑
- ที่ ๔๒
- ที่ ๔๓
- ที่ ๔๔
- ที่ ๔๕
- ที่ ๔๖
- ที่ ๔๗
- ที่ ๔๘
- ที่ ๔๙
- ที่ ๕๐
- ที่ ๕๑
- ที่ ๕๒
- ที่ ๕๓
- ที่ ๕๔
- ที่ ๕๕
- ที่ ๕๖
- ที่ ๕๗
- ที่ ๕๘
- ที่ ๕๙
- ที่ ๖๐
- ที่ ๖๑
- ที่ ๖๒
- อธิบายคำ
ที่ ๖๒
กวินสเฮาส์ โคลัมโบ
วันที่ ๒๙ พฤศจิกายน ๓๐ร.ศ. ๑๑๖
ถึงแม่เล็ก,
ด้วยฉันมาถึงเวลา ๔ โมงเช้าผิดเวลาที่นัดไว้ จอดอยู่สักหน่อยหนึ่งพระยาเทเวศร์๒๗๑จึงได้ลงมา ฉันได้รับหนังสือลงวันที่ ๔ ฉบับใหญ่ ๑ เล็ก ๑ กับรูปมีความยินดีเปนอันมาก การที่คนทั้งปวงมีใจยินดีพร้อมกันที่จะจัดการรับรองนั้นมีความยินดีเปนอันมาก การที่มีในโปรแกรมนั้นดูเปนการใหญ่โตมากอยู่ ฉันออกไม่ชอบในเรื่องพยุหยาตรา กลัวจะถือว่าไปเมืองฝรั่งมังค่ามาแล้ว ยังกลับมาแห่อย่างเก่าอย่างโบราณ เปนมาลงมือถอยหลังเข้าคลอง อีกประการหนึ่งพวกต่างประเทศที่จะให้มาพร้อมกับราษฎรนั้น มีความสงสัยว่าจะไม่เปนที่เรียบร้อย ถ้าจะโก่งคอหน่อย ๆ เรื่องรับทูตต่างประเทศเขารับต่างหาก เปนแต่มาปนในการเลี้ยงดูต่าง ๆ ถ้าเขาไม่เปนที่รังเกียจอยากเองก็ตามที แต่อย่าไปชวนเขาให้มาแอดเดรสเลยจะดีกว่า การรับรองทั้งปวงอยู่ข้างจะยาวมาก โขนกลางแปลงเกรงจะโคม ถ้าจะทำให้เปนการปลีก ๆ ไป อย่าให้เปนเปลเชอตั้งเดือนให้ถูกนินทาได้จะดี
อนึ่งการที่จะเอาพระขึ้นไปคอยให้ศีลก่อนสรงนั้นไม่ทัน ต้องขึ้นไปพอทันไชยันโต เวลาสรงแล้วจึงมาบอกบริสุทธิ์ต่อภายหลังจึงจะทัน
ฉันจะจดหมายให้ลเอียดก็ไม่ได้ เพราะเรือจะออกในเวลาค่ำวันนี้ เวลาอ่านได้หมดก็บ่าย ๓ โมงเสียแล้ว แต่ไม่รู้จะบอกว่าวันถึงเข้าจะโคมประการใด ฉันไม่เคยประหม่าอันใดเลย วันนี้พบพระยาเทเวศร์เข้าออกสั่น ๆ จะพูดอะไรก็นึกไม่ใคร่ออก จึงไม่สามารถจะเล่าได้ว่าดีใจเพียงใด หัวยังโคม ๆ อยู่จนเดี๋ยวนี้
จำเปนต้องจบที
ผัวที่รักของแม่เล็ก
(พระปรมาภิไธย) จุฬาลงกรณ์ ปร.
-
๒๗๑. เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว. หลาน กุญชร ณกรุงเทพ). ↩