- ทางพิจารณาหาตัวผู้เขียนจดหมาย
- คำนำเรื่องซึ่งมีในจดหมายความทรงจำ
- คำบรรยายความเห็่นแลความคิดที่จะเรียบเรียงหนังสือนี้
- จดหมายเหตุ ตั้งแต่กรุงเก่าเสียแล้ว เจ้าตากมาตั้งเมืองธนบูรี
- ๑ - ๑๓๐
- ๑๓๑ - ๒๒๔
- ๒๒๕ - ๒๕๖
- อักษร (ก)
- ๑ พระราชสาส์นกรุงศรีสัตนาคนหุต มีมายังกรุงธนบุรี
- ๒ พระราชสาส์นกรุงธนบุรึ ถึง กรุงศรีสัตนาคนหุต
- ๓ ศุภอักษร เสนาบดีกรุงศรีสัตนาคนหุตกำกับพระราชสาส์น
- ๔ ศุภอักษรเสนาบดีกรุงธนบุรีกำกับพระราชสาส์น
- ๕ ศุภอักษรเสนาบดีกรุงธนบุรีรับรับสั่ง มีไปถึงเสนาบดีกรุงล้านช้าง
- ๖ พระราชสาส์นศรีสัตนาคนหุต
- ๗ พระราชสาส์นกรุงธนบุรีมีตอบไป
- ๘ ศุภอักษรเสนาบดีกรุงศรีสัตนาคนหุตกำกับพระราชสาส์น
- ๙ ศุภอักษรเสนาบดีกรุงธนบุรี กำกับพระราชสาส์นมีไปกรุงล้านช้าง
- ๑๐ ศุภอักษรพญาหลวงเมืองแสน อรรคมหาเสนาเมืองล้านช้าง ที่ส่งตัวขึ้นไปจากกรุงธน
- ๑๑ สมณสาส์นมาแต่กรุงศรีสัตนาคนหุต
- ๑๒ คำแปลสมณสาส์น
- ๑๓ สมณสาส์นพระสังฆราชกรุงธนบุรีมีตอบไป
- ศุภอักษรครั้งแผ่นดินเจ้ากรุงธนบุรีตอบไปกรุงศรีสัตนาคนหุต
- อักษร (ข) หมวดแรก พระราชสาส์น รัชกาลที่ ๑ มีไปมากับเมืองญวน
- อักษร (ข) หมวดที่ ๒
- อักษร (ข) หมวดที่ ๓
- อักษร (ข) หมวดที่ ๔ พระราชสาส์นรัชกาลที่ ๒ มีไปเมืองญวน
- (๑) พระราชสาส์น สมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา ปราบดาภิเศกใหม่
- (๒) พระราชสาส์นสมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๓) หนังสือ เจ้าพระยาพระคลังผู้ใหญ่ณกรุงเทพมหานครศรีอยุทธยา
- (๔) พระราชสาส์นพระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๕) พระราชปฏิสัณฐาน
- (๖) พระราชสาส์นสมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๗) พระราชสาส์น เจ้ากรุงเวียดนาม
- (๘) พระราชสาส์น พระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๙) พระราชสาส์น สมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๑๐) พระราชสาส์น สมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๑๑) พระราชสาส์น สมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๑๒) พระราชสาส์นพระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๑๓) พระราชสาส์นสมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๑๔) พระราชสาส์นพระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๑๕) พระราชสาส์นกรุงเวียดนาม
- (๑๖) พระราชสาส์นพระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๑๗) พระราชสาส์นพระมเหษี พระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๑๘) พระราชสาส์นสมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๑๙) พระราชสาส์นสมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๒๐) พระราชสาส์นสมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๒๑) พระราชสาส์นพระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๒๒) พระราชสาส์นพระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๒๓) พระราชสาส์นพระเจ้ากรุงเวียดนาม
- (๒๔) พระราชสาส์น สมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๒๕) หนังสือท่านเจ้าพระยาพระคลังผู้ใหญ่ณกรุงพระมหานครศรีอยุทธยาฯ
- (๒๖ เห็นจะเปนร่างครั้งแรก) พระราชสาส์นสมเด็จพระเจ้ากรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๒๗ เห็นจะเปบฉบับที่แก้แล้วมีไป)
- (๒๘) หนังสือท่านเจ้าพระยาพระคลังผู้ใหญ่ ณะกรุงพระมหานครศรีอยุทธยา
- (๒๙) พระราชสาส์น สมเด็จพระเจ้ากรุงศรีอยุทธยา
- (๓๐) พระราชสาส์นพระเจ้ามินมาง
- (๓๑) พระราชสาส์นเจ้ากรุงเวียดนาม
- อักษร (ค) จาฤกแผ่นสิลา ว่าด้วยพระบรมธาตุมาแต่เมืองน่าน
- อักษร (ฆ) เรื่องนิพานวังน่า
๙ ศุภอักษรเสนาบดีกรุงธนบุรี กำกับพระราชสาส์นมีไปกรุงล้านช้าง
๏ ศุภอักษร บวรมหามงคลวิมลกะถา ในอัคมหาเสนาธิบดินทร นะรินทรามาตย ผู้บาทธมูลิกากร เอกาทศรฐบพิตรพระพุทธิเจ้ายูหัว ณกรุงศรีอยุทธยาชื่นชมโสรมนัศมาแต่อัคมหาเสนาธิบดีณกรุงศรีสัตนาคนหุต ด้วยพญาศรีสุธาราชาจ่าบ้านปัญามงคล พญามหาอำมาตยสุรตังไม้ตรี พญาสุพรรณปัดมงคล พญาสุพันทมิตรไม้ตรี ท่าวตัง จำทูลพระสุพรรณบัดสุวรรณรัตนราชสาร เครื่องศุภมงคลราชบรรณาการ แลเชิญสมณสารถือศุภอักษรลงมาจำเริญทางพระราชไม้ตรีโดยบูรพราชประเพณี พร้อมกันมาถึงกรุงเทพพระมหานคร ณวันจันทเดือนหกแรมสิบห้าค่ำปีมแมสัพศกนั้นกได้ช่วยทำนบำรุง เชิญสมณสารไปถวายแก่สมเด็จพระสงฆราชาคณะ ๆ เข้ามาถวายพระภรตามสมณกิจแล้ว ๆ ได้ภานำพญาศรีสุธาราชาจ่าบ้านปัญามงคล พญามหาอำมาตสุรตังรไม้ตรี พญาสุพัณปัดมงคล พญาสุพันทมิตรไม้ตรี ทาวตัง เข้าทูลอองทุลีพระบาทเฝ้าทูลเบิกถวายพระสุพรรณบัดสุวรรณรัตนพระราชสาร เครื่องสุพมงคลราชบรรณาการแล้ว ๆ อ่านศุภอักษรกราบทูลพระกรุณาถวาย ครั้นแจ้งซึ่งลักษณพระราชสารแล้ว ทรงพระกรุณาให้สืบพม่าแม่กองทัพซึ่งจับมาได้ครั้งนี้ ให้การกราบทูลพระกรุณาต่อน่าทูตานุทูต เปนการคุยรหัศกโทรมนัศขัดแค้นพระราชหฤไทย ให้พระสุนธรใม้ตรีราชทูต หลวงภักดีวาจาอุปทูต ขุนพจนาพิมลตรีทูต จำทูลพระสุพรรณบัดสุวรรณรัตนพระราชสาร แลเคริ่องสุพมงคลราชบรรณาการขึ้นไปถวายแต่พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต ให้อัคมหาเสนาธิบดีภาเข้าบังคมทูลถวายแจ้งราชกิจจงทุกประการ ประการซึ่งเริ่องราวศุภอักษรนั้น ทรงพระกรุณาว่าป่างก่อนพม่ายังไม่มาย่ำยี นครศรีอยุทธยากับพระมหานครศรีสัตนาคนหุตครั้งนั้นเปนเอกะร่วมพฤกษาผลปัตภีดลดั่งสุวรรณรัชตะแกมแก้วงาม เปนอันหนึ่งอันเดียว ฝ่ายองคผู้เปนปิ่นปักมงกุฎพระนครถาวรประดุจดั่งบรมจักรพรรตราธิราช ฝ่ายนารถบริจามเหษีกกอประด้วยแก้วแหวนแสนสัตพิรัตนะราชทรัพย์ท้งงปวง ประดุจหนึ่งอุดรกาโรราชกรรญามาสมัคสโมษรครองทิศท้งงสี่ เหมือนหนึ่งมีเสวตรฉัตรกางกั้นกอประด้วยจัตุรงคโยธาชุ่มเอยนไปทั่วทิศษานุทิศ ครั้นไกล้ถึงเข็นก็เปนไป จนเสียพระนครศรีอยุทธยาสิ้นพระวงษา ยังแต่อิศวรภาพมงกุฎพระมหานครศรีสัตนาคนหุต กทรงพฤทธิภาพหาราชโอรสที่จเปนปิ่นพระนครสืบไปไม่ หากพระองคทรงทศธรรมกอประด้วยวิริยเปนอันดี จึ่งเสียแต่ราชบุตรราชนัดาไปกรุงรัตนบุระอังวะโดยข่มเหงขัดแค้นพระราชหฤๅไทยนัก ส่งพระสุพรรณบัตสุวรรณรัตนพระราชสารเครื่องมงคลราชบรรณาการลงมาท้งงนี้ เพื่อจให้เชิญเสด็จราชบุตรราชนัดากรุงรัตนบุระอังวะ ส่งไปกรุงศรีสัตนาคนหุตนั้น ควรเรายินดีจะได้ขอรี้พลช้างม้าพระเจ้านครศรีสัตนาคนหุต มาเปนกำลังทำสงครามต่อกรุงรัตนบุระอังวะสืบไป เหมือนได้กึ่งพระนครแล้ว ชอบเรากำหนดไปให้ข้าขอบขันทเสมาทำนาหาเสบิยงอาหารได้แล้วเมื่อขะนใด ควรเรายกพลขึ้นไปเชิญเสดจ ฯ ราชบุตรราชนัดาหาความชอบถวายไปแต่พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตจึ่งควร อันซึ่งพระนครแห่งเราอับปาง ท้งงธรมารพระกายเหมิอนว่ายท้องชเลหลวง อุษาหเหลิอบแลดูคลองราชประเพนีกหลุดลับ หามีสิ่งซึ่งจะมุ่งหมายไม่ บัดนี้เทพยุดาบุรรพกุสลหลังหากดนพระไทยให้พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต ทรงพระเมตตาการุญภาพคืนมาเปนคลองทางพระราชประเพนีดั่งนี้ก็เปนมหัศจรรยใหญ่หลวง เหมิอนพระสุเมรุราชอ่อนน้อมลงหาจอมปลวกอันน้อย กซ้ำมั่นคุงเข้าที่จะได้กรุงรัตนบุระอังวะเปนแท้ อันซึ่งพระนครจะสมัคสโมษร เปนสุวรรณรัชตะปัตพีเดียวสืบพระราชวงษต่อไปนั้น ควรเราปลงธุระไว้พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตอันสูงใหญ่ ฝ่ายอัคมหาเสนา แลเสนาพฤธามาตย ราชครูปะโรหิตมุกขลูกขุนราชนิกูลพระวงษกรุงกำภูชาธิบดี อำมาตยแขกฝรั่งมอญลาวจีนพม่าเขมรจเหนปรการใด นั้นมุกขมลตรีลูกขุนท้งงปวง ปฤกษากราบทูลพระกรุณาว่าประเทษได ฝ่ายพงษเจ้าพระนคร กรุงอังวะทุกวันนี้ ก็ย่ำยียับเยินเสรดสิ้นราชการท้งงนามกสูน ยังเหลือแต่อิศวรภาพมงกุฎพระนครศรีสัตนาคนหุตพระองคเปนพงษแก่นกระษัตรแล้วกเปนประเพนีที่จะได้สืบพระวงษาธีราช จละให้เสียราชบุตรราชนัดาไปแปลกปนดังนี้ดูมิควร ขอพระเจ้าอยู่หัวทำการอาษาขึ้นไปเชิญเสด็จราชบุตรราชนัดาหาความชอบถวายไป ประการหนึ่งจได้ยำยีเสียซึ่งอาสัจแลอาธรร โดยพระฤทธพระเดชไว้กฤษดานุภาพไปกัลปาวะสาร อิกประการหนึ่งจได้ส้างกรุงหงษาวดี ยกยอดพระเจดีลเกิงก่อส้างกุศลตามพระพุทธทำนาย ประการหนึ่งฝ่ายองคอิศวรภาพมงกุฎพระนครศรีสัตนาคนหุต กจได้ดีพระไทย ให้รี้พลช้างม้าราชทรัพย์มาเปนกำลังทำการสงคราม สำเรธราชการมาราชาพิเศกเมื่อขะณได ฝายพระองคเปนพงษแก่นโบราณกระษัตรกจได้อวยพระภอรให้ถาวรวัถนาการจำเริญยศยิ่งพระชณศุขสืบไป ขอพระราชทานให้จัดเครื่องมงคลราชบรรนาการถวายไปให้มั่นคงไว้ดังพระเจดียถาน สำเรธราชการแล้วขอทรงพระกรุนาพระนครกรุงศรีสัตนาคนหุต อย่าให้ท้าวพญามหากระษัตรอื่นไปย่ำยีแปลกปน ขอเดชะนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม เหนด้วยให้ทำตามปฤกษา จึงแต่งให้พระสุรธรไม้ตรี ราชทูต หลวงภักดีวาจา อุปทูต ขุนพจนาพิมล ตรีทูล จำทูลพระสุพรรณบัดสุวรรณรัตนพระราชสาร แลคุมเคริองมงคลราชบรรนาการมาถวายแต่พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต
$\left. \begin{array}{}\mbox{พระแสงปืนยางยาว} & \mbox{๒ อง}\\\mbox{แพรโมดพื้นเงินลายกิงไม้ภับ ๑ ยาว} & \left. \begin{array}{}\mbox{๑๒ } \\\mbox{๑ } \\\mbox{๐ }\end{array} \right|\\\mbox{แพรโมดพื้นขาวลายทองภับ ๑ ยาว} & \left. \begin{array}{}\mbox{๗ } \\\mbox{๑ } \\\mbox{๐ }\end{array} \right|\\\mbox{ผ้าริ้วทองปัตลา} & \mbox{๒ ผืน}\\\mbox{ผ้าพื้นขาวหน้าเจียรบาดนกแก้วเหลิยวหลัง} & \mbox{ผืน ๑}\\\mbox{ผ้าขาวบางเนื้อดีหนาทอง} & \mbox{๒ ผืน}\\\mbox{แพรด่าไร} & \mbox{๒ ภับ}\\\mbox{ฉลองพระบาทหยางเทษเชิงงอน} & \mbox{คู ๑}\end{array} \right\}$
แลพระราชทานมาแด่อักคมหาเสนาธบดี นั้น แพร
$\left. \begin{array}{}\mbox{พื้นม่วงดอกไหมแกมทอง} & \mbox{ม้วน ๑} \\\mbox{พื้นน้ำเงินลายทอง} & \mbox{ม้วน ๑} \\\mbox{พื้นม่วงลายทอง} & \mbox{ม้วน ๑} \\\mbox{พื้นม่วงกิ่งไม้แกมทอง} & \mbox{ม้วน ๑}\end{array} \right.$
แล้วพระราชทานมาแก่พญาหลวงเมืองแสน แพรก้ารแย่งลายทองม้วน ๑ เพิ่อจให้สองฝ่ายฟ้ามั่นคุงเปนสุวรรณรัชตะแกมแก้วรุ่งโรดโชตนาดังมหาเสวตรฉัตกางกั้นสองพระนครไปกัลปาวะสาร แลให้อัคมหาเสนาธิบดี ชวยทำนุบำรุงภาทูตานุทูตเข้ากราบบังคมทูลถวายพระสุพรรณบัดสุวรรณรัตนพระราชสารแลเคริ่องมงคลราชบรรณาการแต่สมเด็จพระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต แจ้งราชกิจจงทุกปรการ ศุภอักษรมาณวันอังคารเดิอนเจดขึ้นค่ำหนึ่ง จุลศักราชพัรร้อยสามสิบเจด ปีมแมสัพศก
๏ ศุภอักษรทรงแต่ง นายเชตอาลักษณ์เขียรเปนอักษรไท ๑๑๗ บันทัด เปนกดาษหน้ง ๘ แผ่น $\left. \begin{array}{}\mbox{ขุนสารประเสริด} \\\mbox{นายบุญจันอาลัก}\end{array} \right\}$ อาลักษณทาน ส่งมาณวัน ๔ ๒ฯ ๗ ค่ำ ปีมแมสัพดกพระคลังในซ้ายได้จัดกระดาษหน้งสำรับเขียน $\left. \begin{array}{}\mbox{ศุภอักษร } \\\mbox{สำเนา }\end{array} \right\}$ พระคลังวิเสท ใด้จัดกล่องงาใส่ถุงแพรพื้นดำผุดทองแบนระใบ แพรแดงใส่ภานกำมลอสองชั้นใส่ถุงแพรพื้นดำผุดทองแบนระใบ แพรแดงใส่ศุภอักษรกล่องไม้ทาชาดใส่ถุงแพรพื้นดำผุดทองแบนระใบแพรแดงใส่สำเนา ศุภอักษรปิดตราพระราชศรีห์ใหญ่ประจำต่อ ๗ ดวงจำศกดวง ๑ ตราพระราชศรีหน้อยประจำครั่งประจำปากถุงท้งง ๒ ชั้น นายเพ็งล่ามเขียรสำเนาศุภอักษรเปนอักษรลาว ๘๗ บันทัดเปนกะดาษ ๓ แผ่นครึ่ง ปิตราม้าหลวงราชนิกูญประจำต่อนพศก