๒๐๐ ประกาศเรื่องเกณฑ์ทรายโรยถนนในการพระศพ

ณวันพุธ เดือน ๕ แรม ๒ ค่ำ ปีจอจัตวาศก

มีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ให้ประกาศแก่เจ้าหมู่มูลนายแลไพร่ทั้งปวงให้ทราบทั่วกันว่า ในการพระศพครั้งนี้ ซึ่งได้ตั้งราชวัตรมีฉัตรรายทางเปนการใหญ่ครั้งนี้ ไม่ได้ทรงพระราชดำริห์ว่า จะให้เกณฑ์ไพร่ให้หาทรายมารายโรยถนนทางชักรถเชิญพระศพมานั้น เพราะทรงเห็นว่าท้องถนนก็เปนของก่อทำขึ้นใหม่ไม่นานนัก ยังเรียบร้อยดีอยู่ไม่ยับเยินลุ่มๆ ดอนๆ เหมือนอย่างแต่ก่อน ไม่ควรที่จะทำให้ไพร่เดือดร้อน เพราะต้องเกณฑ์เสียเงินค่าทรายเลย เพราะฉนั้นจึงไม่ได้มีพระราชโองการดำรัสสั่งให้กะเกณฑ์กันเอาทรายมาเกลี่ยตามถนนเหมือนครั้งก่อนๆ นั้นเลย แต่เจ้าพนักงานได้เคยเห็นการแต่ก่อนๆ เปนอย่างมาแล้ว จึงได้เกณฑ์ไปโดยอย่างเก่า ครั้นทอดพระเนตรเห็น จึงได้มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้ประกาศเสียว่า ถ้าผู้ใดได้ซื้อทรายมาโรยเปนเงินเท่าไรให้มาคิดเอาเงินแต่ในหลวงจะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานให้ อย่าไปเรียกเอาแต่ไพร่เลย ถ้าผู้ใดไปเรียกเงินค่าทรายแต่ไพร่หลวงได้มาแล้วเท่าไรก็ให้ผู้นั้นคืนให้ใช้ให้เสียแก่ไพร่ผู้ที่ต้องเกณฑ์นั้น ให้ครบครันเสร็จกันในเดือนนี้โดยเร็ว เมื่อไพร่คนใดได้รู้ประกาศนี้แล้ว ถ้าได้เสียเงินมาเท่าไรแก่เจ้าหมู่มูลนาย ก็ให้มารับมาทวงเงินของตัวที่เสียมานั้นไป ถ้าเจ้าหมู่มูลนายผู้หนึ่งผู้ใด ยังขืนไปเรียกไปเก็บเงินค่าทรายโรยถนนนี้ ก็อย่าเชื่ออย่าให้ ถ้าเจ้าหมู่มูลนายมิฟังขืนเรียกก็ดี กดเงินที่เรียกมาไว้แล้ว ไม่คืนให้แก่ไพร่ก็ดี ให้ไพร่มาร้องถวายฎีกาให้ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาท จะทรงพระมหากรุณาโปรดให้มีตระลาการชำระให้ แต่ไพร่จะขัดเจ้าหมู่มูลนายด้วยเหตุอื่นๆ นอกจากเรื่องนี้ คือกะเกณฑ์เข้าเดือนปีละเดือน ฤๅจะยกเดือนคิดเปนค่าทรายจ่ายการแลอื่นๆ ผู้ที่ต้องเกณฑ์นั้นจะพาโลมาร้องถวายฎีกาแล้วไม่โปรดให้ชำระให้

ประกาศมาณวันพุธ เดือน ๕ แรม ๒ ค่ำ ปีจอจัตวาศก ศักราช ๑๒๒๔ เปนวันที่ ๓๙๙๐ในรัชกาลปัตยุบันนี้