- คำนำ
- พระประวัติ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม
- ๓๑๓ ประกาศเรียกงาปิว่าเยื่อเคยในคำกราบทูล
- ๓๑๔ ประกาศให้เรียกว่าสวนนันทอุทยานให้ถูก
- ๓๑๕ ประกาศเรื่องใช้คำพูดว่า ต้นแผ่นดิน กลางแผ่นดิน ปลายแผ่นดิน
- ๓๑๖ ประกาศให้เรียกที่ประทับท้องสนามหลวงว่าพลับพลา
- ๓๑๗ ประกาศเรื่องพระพุทธบุษยรัตน
- ๓๑๘ ประกาศปฏิสังขรณ์วัดไชยพฤกษมาลาวัดเขมาภิรตาราม
- ๓๑๙ ประกาศว่าด้วยปฏิสังขรณ์วัดขุนแสน
- ๓๒๐ ประกาศว่าด้วยเงินสำหรับซ่อมแซมพระอารามซึ่งเปนส่วนพระองค์
- ๓๒๑ ประกาศเรื่องพระราชทานกฐินที่กรุงเก่า
- ๓๒๒ ประกาศแผ่พระราชกุศลในการฉลองวัดหงษรัตนาราม
- ๓๒๓ ประกาศแผ่พระราชกุศลฉลองพระศรีรัตนมหาเจดีย์
- ๓๒๔ ประกาศการทำของเลี้ยงพระในการเฉลิมพระชนม์พรรษา
- ๓๒๕ ประกาศเรื่องเงินปี้จีนปีชวดทำถนน
- ๓๒๖ ประกาศชำระเลขในสมเด็จพระนางนาถราชเทวี สมเด็จพระเทพศิรินทร์
- ๓๒๗ ประกาศเรื่องตราภูมคุ้มห้าม
- ๓๒๘ ประกาศสักเลขไพร่หลวง
- ๓๒๙ ประกาศไม่ให้ลูกหมู่ไพร่หลวง เมื่อบวชอยู่รับจ้างทำช่างทอง
- ๓๓๐ ประกาศไม่ให้เชื่อฟังเรื่องที่ผู้มีคดีไม่ฟ้องเอาไปลงหนังสือพิมพ์
- ๓๓๑ ประกาศเรื่องราษฎรเมืองรยองถวายฎีกากล่าวโทษผู้สำเร็จราชการเมือง
- ๓๓๒ ประกาศไม่ให้เชื่อข้อความที่มีผู้ทิ้งหนังสือไปลงหนังสือพิมพ์
- ๓๓๓ ประกาศเรื่องเอาศพไว้ค้างคืน
- ๓๓๔ ประกาศทรงอนุญาตให้ราษฎรถวายฎีกาทูลถามเรื่องที่เล่าฦๅได้
- ๓๓๕ ประกาศว่าด้วยเนื้อนิลกสาปน์
- ๓๓๖ ประกาศว่าด้วยเครื่องรองน้ำฝนอย่างยุโรป
- ๓๓๗ ประกาศกำหนดที่จะเอาทองแปมาขึ้นเอาเงินไปแต่ท้องพระคลัง
- ๓๓๘ ประกาศกำหนดที่รับทองทศพิศพัดดึงศ์
- ๓๓๙ ยิงปืนอาฏานา ฝั่งตวันตก
- ๓๔๐ ประกาศห้ามไม่ให้กระบวนแห่ตีสุนัขให้ไล่ไปเสียให้พ้น แลอย่าให้ตุ๊กแกมีในอุโบสถ หรือที่ประทับ
- ๓๔๑ ประกาศให้พระสงฆ์ทุกๆ พระอารามตั้งพิธีฝน
- ๓๔๒ ประกาศวางระเบียบผู้ซึ่งจะถวายตัวเปนมหาดเล็ก
- ๓๔๓ ประกาศเรื่องตั้งพันปากพล่อย
๓๔๒ ประกาศวางระเบียบผู้ซึ่งจะถวายตัวเปนมหาดเล็ก
มีพระบรมราชโองการ ให้ประกาศไว้แก่มุลนายในมหาดเล็กตั้งแต่งจางวางหุ้มแพรเปนที่สุด ว่าถ้าบุตรแลหลานตรงๆ คือบุตรของบุตรเจ้าพระยา แลพระยาพระหลวงแลบุตรจมื่นปลัดกรมตำรวจแลคลังก็ดี แลบุตรจางวางหัวหมื่น หลวงนายเวรจ่าหุ้มแพร แลสมุห์บาญชีในมหาดเล็กก็ดี บุตรแลหลานตรงๆ บุตรของบุตรเจ้าพระยาแลพระยา แลพระซึ่งเปนผู้สำเร็จราชการ แลบุตรพระยาพระปลัดยกรบัตร แลผู้ช่วยราชการหัวเมืองเอกเมืองโทเมืองตรี แลบุตรหม่อมเจ้าที่มีประกันว่ามิใช่คนชั่วคนพาล คนเช่นว่ามานี้มาขอให้ถวายตัวก็ถวายให้ได้ ถ้าว่าคนนอกนี้ คือบุตรขุนบุตรหมื่นแลกรมการผู้น้อยในหัวเมืองแลบุตรข้าหลวงเดิม แลข้าราชการฝ่ายใน แลใครๆ นอกจากกำหนดนี้ ฤๅคนที่ว่าเปนหลานข้างๆ เคียงๆ ของขุนนางผู้ใหญ่ผู้น้อยมิใช่หลานตรงๆ ซึ่งเปนบุตรของบุตรก็ดี คนแปลกอย่างบังคับมาแต่ก่อนทั้งปวงนี้ ใครจะถวายตัวก็ให้หานายหน้า ฝ่ายหน้าฝ่ายใน กราบทูลฉลองก่อน ถ้าได้พระกระแสโปรดแล้วจึงถวายตัวได้ ถ้ามิได้กราบทูลฉลองก่อนอย่าเพ่อพาตัวถวายเลย แต่บุตรมหาดเล็กนั้นเปนหมู่อยู่แล้ว เอาตัวมาใช้ตามหมู่ถึงไม่ถวายตัวก็เคยใช้มา แต่เมื่อพิเคราะห์ไปโดยละเอียดก็ไม่ควร เพราะคนที่ในหลวงไม่รู้จักแล้วจะเปนมหาดเล็กใช้สอยใกล้ๆ อย่างไร เพราะฉนั้นให้พาถวายตัวเสียก่อนจึงเอาเข้าตั้งเบี้ยหวัดรับราชการ ถึงบิดาไม่ใช่ผู้มีบรรดาศักดิ์ ดังว่ามาแล้วนั้นก็ถวายตัวได้ เพราะบิดาเปนมหาดเล็กมาแล้ว