- คำนำ
- พระประวัติ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม
- ๓๑๓ ประกาศเรียกงาปิว่าเยื่อเคยในคำกราบทูล
- ๓๑๔ ประกาศให้เรียกว่าสวนนันทอุทยานให้ถูก
- ๓๑๕ ประกาศเรื่องใช้คำพูดว่า ต้นแผ่นดิน กลางแผ่นดิน ปลายแผ่นดิน
- ๓๑๖ ประกาศให้เรียกที่ประทับท้องสนามหลวงว่าพลับพลา
- ๓๑๗ ประกาศเรื่องพระพุทธบุษยรัตน
- ๓๑๘ ประกาศปฏิสังขรณ์วัดไชยพฤกษมาลาวัดเขมาภิรตาราม
- ๓๑๙ ประกาศว่าด้วยปฏิสังขรณ์วัดขุนแสน
- ๓๒๐ ประกาศว่าด้วยเงินสำหรับซ่อมแซมพระอารามซึ่งเปนส่วนพระองค์
- ๓๒๑ ประกาศเรื่องพระราชทานกฐินที่กรุงเก่า
- ๓๒๒ ประกาศแผ่พระราชกุศลในการฉลองวัดหงษรัตนาราม
- ๓๒๓ ประกาศแผ่พระราชกุศลฉลองพระศรีรัตนมหาเจดีย์
- ๓๒๔ ประกาศการทำของเลี้ยงพระในการเฉลิมพระชนม์พรรษา
- ๓๒๕ ประกาศเรื่องเงินปี้จีนปีชวดทำถนน
- ๓๒๖ ประกาศชำระเลขในสมเด็จพระนางนาถราชเทวี สมเด็จพระเทพศิรินทร์
- ๓๒๗ ประกาศเรื่องตราภูมคุ้มห้าม
- ๓๒๘ ประกาศสักเลขไพร่หลวง
- ๓๒๙ ประกาศไม่ให้ลูกหมู่ไพร่หลวง เมื่อบวชอยู่รับจ้างทำช่างทอง
- ๓๓๐ ประกาศไม่ให้เชื่อฟังเรื่องที่ผู้มีคดีไม่ฟ้องเอาไปลงหนังสือพิมพ์
- ๓๓๑ ประกาศเรื่องราษฎรเมืองรยองถวายฎีกากล่าวโทษผู้สำเร็จราชการเมือง
- ๓๓๒ ประกาศไม่ให้เชื่อข้อความที่มีผู้ทิ้งหนังสือไปลงหนังสือพิมพ์
- ๓๓๓ ประกาศเรื่องเอาศพไว้ค้างคืน
- ๓๓๔ ประกาศทรงอนุญาตให้ราษฎรถวายฎีกาทูลถามเรื่องที่เล่าฦๅได้
- ๓๓๕ ประกาศว่าด้วยเนื้อนิลกสาปน์
- ๓๓๖ ประกาศว่าด้วยเครื่องรองน้ำฝนอย่างยุโรป
- ๓๓๗ ประกาศกำหนดที่จะเอาทองแปมาขึ้นเอาเงินไปแต่ท้องพระคลัง
- ๓๓๘ ประกาศกำหนดที่รับทองทศพิศพัดดึงศ์
- ๓๓๙ ยิงปืนอาฏานา ฝั่งตวันตก
- ๓๔๐ ประกาศห้ามไม่ให้กระบวนแห่ตีสุนัขให้ไล่ไปเสียให้พ้น แลอย่าให้ตุ๊กแกมีในอุโบสถ หรือที่ประทับ
- ๓๔๑ ประกาศให้พระสงฆ์ทุกๆ พระอารามตั้งพิธีฝน
- ๓๔๒ ประกาศวางระเบียบผู้ซึ่งจะถวายตัวเปนมหาดเล็ก
- ๓๔๓ ประกาศเรื่องตั้งพันปากพล่อย
คำนำ
ในงารพระราชทานเพลิงพระศพพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม หม่อมเจ้าในกรมมีประสงค์จะพิมพ์หนังสือแจก ได้แจ้งความประสงค์นั้นมายังหอพระสมุดสำหรับพระนคร ขอให้กรรมการช่วยเลือกเรื่องหนังสือให้ กรมพระดำรงราชานุภาพทรงเลือกประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ รวม ๑๑ ฉบับ ให้พิมพ์ในสมุดเล่มนี้
ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ หอพระสมุดได้รวมพิมพ์มาเปนภาคๆ เรียงลำดับตามปี ตั้งแต่เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติจนเสด็จสวรรคต มี ๗ ภาคด้วยกัน ที่เรียกว่าภาคปกิรณกะในเล่มนี้เปนภาคสุดท้ายนับว่าเปนที่ ๘ เปนประกาศซึ่งหอพระสมุดได้มาภายหลัง มีวันเดือนที่ประกาศบ้าง ไม่มีบ้าง
มีข้อควรแจ้งความไว้อย่าง ๑ คือประกาศรัชกาลที่ ๔ เปนประกาศพระราชนิยมก็มี ประกาศพระราชบัญญัติก็มี ความที่ประกาศยังคงใช้เปนกฎหมายก็มี ยกเลิกแล้วก็มี การที่หอพระสมุดรวมพิมพ์ประสงค์แต่ในทางวรรณคดีแลโบราณคดี มิได้มุ่งหมายที่จะให้ยกเอาไปอ้างในคดีใดๆ
ในการพิมพ์สมุดเล่มนี้ หม่อมเจ้าในกรมได้เรียบเรียงพระประวัติพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมส่งมา จึงให้พิมพ์ไว้ต่อท้ายคำนำนี้.
อุปนายก
หอพระสมุดวชิรญาณ
วันที่ ๒๙ เมษายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๙