ปราสาทราชมณเฑียร

ภายในพระราชวัง มีพระราชมณเฑียรเปนปราสาท ๓ องค์ พระที่นั่งวิหารสมเด็จอยู่ข้างใต้ พระที่นั่งสรรเพ็ชญ์ปราสาทอยู่กลาง พระที่นั่งสุริยามรินทร์อยู่ข้างเหนือ ในพระมหาปราสาททั้ง ๓ องค์นี้ มีราชบัลลังก์ใหญ่อยู่ข้างในองค์ ๑ มีราชบัลลังก์น้อยอยู่ที่มุขเด็จองค์ ๑

๑. ที่ปราสาทหลังดินนั้น มีสีหาสนราชบัลลังก์ รูปราชสีห์รับ สลักด้วยเนื้อไม้ ยะมะเน

๒. ที่ปราสาทหลังเชตวันนั้น มีหงษาสนราชบัลลังก์ รูปหงห์รับ สลักด้วยไม้ตะเคียน

๓. ที่ปราสาทหลังปริตนั้น มีสังขาสนราชบัลลังก์ แลมีรูปสังขรับ สลักด้วยเนื้อไม้มะม่วง

๔. ที่ปราสาทหลังหอแก้วนั้น มีรามราสนราชบัลลังก์ แลมีรูปภมรรับ สลักด้วยเนื้อไม้กระวาน

​๕. ที่ปราสาทหลังพระไทย์นั้น มีคชาสนราชบัลลังก์ แลมีรูปช้างรับ สลักด้วยเนื้อไม้จะกา

๖. ที่ปราสาทสมุดเหนือนั้น มีมยุราสนราชบัลลังก์ แลมีรูปนกยูงรับ สลักด้วยเนื้อไม้ป๊อก

๗. ที่ปราสาทสมุดใต้นั้น มีมิคาสนราชบัลลังก์ แลมีรูปกวางรับ สลักด้วยเนื้อไม้มะเดื่อ

๘. ที่ปราสาทหลังมหรศพนั้น มีปทุมาสนราชบัลลังก์ แลมีรูปบัวประทุมมารับ สลักด้วยเนื้อไม้ขนุน

รวมราชบัลลังก์ ๘ แลรวมทั้งราชบัลลังก์ออกขุนนางด้วยเปน ๙ (ข้าพเจ้าเข้าใจว่าราชบัลลังก์ทั้ง ๘ ที่กล่าวมานี้ พม่าผู้แต่งหนังสือเรื่องนี้หลงเอาราชบัลลังก์ในพระราชมณเฑียรเมืองพม่ามาลง)

พระมหาปราสาท กว้างขนาดขื่อ ๔ วา สูง ๒๕ วา ยอดเปนพรหมภักตร์ เหนือพรหมภักตร์ขึ้นไปมีฉัตรปิดทอง ๕ ชั้น หลังคาพระมหาปราสาทมุงด้วยกระเบื้องดีบุก พระมหาปราสาทองค์อื่นมีมุขยาวไปทางตวันตกตวันออกแต่ ๒ มุข แต่พระที่นั่งสุริยามรนทร์นั้นเปนจัตุรมุข คือมีมุขทิศเหนือทิศใต้อีก ๒ มุข ไม่มีมุขเด็จมุขกระสัน ตั้งพระราชบัลลังก์ข้างในตรงกลาง

พระมหาปราสาททั้งปวงนี้ ฝาก่อด้วยอิฐ ที่ (ซุ้ม) พระแกลแลเครื่องบนปิดทอง ส่วนสูงต่ำของพระมหาปราสาททั้ง ๓ องค์นี้เท่าๆ กัน

ข้างทิศ (ตวันตกด้านหลัง) พระมหาปราสาท ๓ องค์ที่กล่าวแล้วมีสระ กลางสระมีปราสาทองค์ ๑ ชื่อพระที่นั่งบรรยงก์รัตนาศน์ ​กว้างขนาดขื่อเพียง ๓ วา สูง ๒๐ วา เครื่องยอด ๙ ชั้น มีพรหมภักตร์ มีฉัตรแลหลังคามุงด้วยกระเบื้องดีบุกเหมือนกัน แต่ไม่มีราชบัลลังก์ในปราสาทองค์นี้

กำแพงพระราชวังเปน ๒ ชั้น คือ ชั้นนอกแลชั้นใน มีฉนวนมุงหลังคาตลอดแต่ทิศใต้จนถึงท่าน้ำข้างทิศเหนือ ทางทิศตวันออกเฉียงใต้มีหอพระราชสาสน ข้างทิศตวันออกเฉียงเหนือมีศาลาลูกขุน แลมีหอไตรอยู่กลางสระน้ำ มีโรงช้างอยู่ในพระราชวังชั้นกลาง ๒ หลัง นอกประตูพระราชวังชั้นกลางมีโรงช้างอีก ๒ หลัง โรงม้าพระที่นั่ง ๒ หลัง โรงรถพระที่นั่ง ๒ หลัง โรงปืนใหญ่ ๖ หลัง โรงแสงเปนคลังปืนเล็ก ๒ หลัง คลังเครื่องสรรพาวุธ มีหอกดาบเปนต้นหลัง ๑ คลังมหาสมบัติหลัง ๑ คลังราชพัสดุสิ่งของหลัง ๑ คลังศุภรัตน์หลัง ๑ คลังเครื่องแก้ว, ถ้วยชาม, แลเครื่องทองเหลือง, สำหรับใช้สรอย (คือคลังพิมานอากาศ) หลัง ๑ โรงหมอหลัง  ๑ โรงราชยานหลัง ๑ คลังผลไม้ (เห็นจะเปนครัวเข้าต้น) หลัง ๑