คำศัพท์โคลงนิราศชุมพร

อรินทร์ ศัตรู
ยาว ยืนยาว, ยั่งยืน
กฤษดาญ อานุภาพ, อำนาจ
โสฬส สิบหก หมายถึง พรหมทั้ง ๑๖ ชั้น
วิษณุ พระนารายณ์
บรเมศ พระอิศวร
ปราการ กำแพง
ขั้น กั้น, ขวาง
อรรณเวศ มหาสมุทร
จรรเทิน เชิงเทิน
สระหล้าง สล้าง = มากมาย
นางจรัล เสานางเรียง
จรอก ตรอก
รัถยา ทางเดิน
โดรณ เสาค่าย, ซุ้มประตู
ผ้าง พ่าง, เหมือน, เพียงหนึ่ง
เมิล มอง
กวาย ไกว, โบกไปมา
โสม ทอง
บัน หน้าบัน
เขบ็จ ลวดลาย
กระหลับ กลับ
สี่เกล้า พระพรหม
หว้าย ว่าย
เวหน ท้องฟ้า
จรนำ มุข, ซุ้ม
อาสน์กำพล แท่นที่ประทับของพระอินทร์
มุขเด็จ หน้ามุขมีที่เสด็จออก
จัตุรงค์พิริย กองทัพสี่เหล่า คือ ม้า, รถ คช, พล
อรินทร์ ศัตรู
ขาม กลัว
พฤนท์ กองทัพ
ชัว ชื่นชม
กทง กระทง
กำโบล แก้ม
กำสรด โศกเศร้า
พราก จากไป
ตราด กราด
จรลึง ตะลึง
หว้อง ว่อง
หว่า ว้าเหว่, เปล่าเปลี่ยว
มล้าง ล้าง, ทำให้สิ้นไป
เลว รบศึก
ชาด สีแดงสด
จุมพิต จูบ
ตระกอง กอด
ตระโบม กอดรัด
ปิยุทร์ (ปิยะ + อุทร) = ที่รัก
บัวมาศ บัวทอง หมายถึง นม
นาเวศ เรือ
วิญญา ใจ
อาดูร โศกเศร้า
ปราม ห้าม
เหล้น เล่น
กมเลศ กมล + อิศ = ดอกบัว คือดวงใจ
ฉนวน ท่าน้ำ
สุรางค์ หญิงชาววัง, นางใน
ลุ ถึง
วัจนา พูด, บอก
หน้อย หน่อย, น้อยหนึ่ง
ละเวิก เลิกออก, เปิดออก
กอก ดูด
เหน้า เน่า
เลียบ ลัด, เลาะ
เต้า เดินทาง
เชิง ตีน
ทรามสวัสดิ์ หญิงที่รัก
ลาญ แหลก, ละเอียด
เรียม พี่
เหยี้ยม เยี่ยม
ปล้ำ พยายามอย่างยิ่ง
สาวปลื้ม สามปลื้ม
สามเพ็ง สำเพ็ง
แข ดวงจันทร์
จี่ เผา
รำหัด ทำให้หายไป
สมาน รักษา
ขร้ำ คร่ำ, คร่ำครวญ
บำราศ ปราศจาก
ห้อม ล้อม
แด ใจ
แหน หวง
กาน ตัด
แน่ง นางงาม, งาม
นพมาลย์ ดอกไม้แรกแย้ม
พิโดร กลิ่นหอม
ละลุง ใจเป็นห่วงถึง
จรหลิ่ง ตลิ่ง, ฝั่งน้ำ
จรลึง ตะลึง
ไห้ ร้องไห้, คร่ำครวญ
ทก ทุก
จรเทิน จระเทิน, สะทก, งกเงิ่น
คลาคลา เคลื่อนไป
นาเวศ เรือ
หว้าย ว่าย
ชลธี น้ำ
คลาคลาด จากไป, พ้นไป
เผด็จ ตัดออก
สระ เอาออก, ทำให้หมดไป
ก้าง กั้ง, กั้น
อาสูร สงสาร, เอ็นดู, กังวล
เหย้า บ้าน, เรือน
รำเพย พัดโชยแผ่ว ๆ
คนธ์ กลิ่นหอม
เต้า ไป, เดินทาง
ทุ่ม ทับ, ถมลง
เกลือก เกรงว่า
กุสุเมศ กุสุม + อิศ = ดอกไม้
อัปสร นางฟ้า
บั้น เบื้อง, ครั้ง
รอน ตัด
ซั้น รีบ, ถี่ติดๆ กัน
มาโนช เกิดจากใจ หมายถึงความรัก
ประดาษ ลำบาก, ไม่ดี
จรลิ่ว เที่ยวไปไกล
มฤธู มฤธุ ความหวาน
นงแถง นางซึ่งงามดั่งดวงจันทร์
ลรรลุง ระลุง ใจเป็นห่วงถึง
เพ็ง เพ็ญ เต็ม หมายถึงพระจันทร์เต็มดวง
เหน้า หนุ่ม, สาว
รำไพ ดวงอาทิตย์ (รวิ)
แกว่น แกล้วกล้า
รึง ร้อน, ระอุ
ถั่นถั่น เร็วๆ, รีบเร่ง
บารนี ปานนี้, ป่านฉะนี้
เผด็จ ตัดออก
ยุพมาลย์ ดอกไม้แรกผลิ
ลิวโลด จากไปไกล
วิมล ปราศจากมลทิน
เซี่ยม เสี้ยม, ทำให้แหลม
นิยม กำหนด
เท้า เท่า
สอย บ่ง
ค้อม โค้ง, โก่ง
ฉลอง ข้าม, พ้นไป
ชุบ รวม
มลัก เห็น, มาก
โดร พิโดร = กลิ่นหอม
รำพา น่าจะตัดมาจาก “รำเพยพา”
ผาย เผย, ระเหย
หม้อย ม่อย, หลับไม่สนิท
รวยรวย ระรวย
เลวง ฟุ้งไป
ยรรยวน ยั่วยวน
กระเวน วนเวียนอยู่
เข้า ข้าว
มวย มวยผม
สรวง สวรรค์
สรรพ์ ทั้งหมด
เทว สอง, เทวภาคย์ = แบ่งออกเป็นสองส่วน
หน้อย หน่อย, น้อยหนึ่ง
คาม หมู่บ้าน
ถ้าง ถาง, ทำให้เตียน
ลำเนา ที่อยู่
รางชาง สวยงาม
ไฉง ฉงาย ตัดมาจาก “ฉงนฉงาย” หมายถึง สงสัย
เหล้น เล่น
ม้วย สิ้น, หมดไป
เผือ ตัวเอง เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑
ปีบ เสียงร้องของเสือ
พิไร คร่ำครวญ
ขลั้ง คลั่ง, กลัดกลุ้ม
เขา คนอื่น, คู่รักอื่น
ยล เห็น, มองเห็น
จบ ทั่วทุกแห่ง
จลาด ตลาด
อ้าว ร้อนระอุ
หวู้ วู่, เสียงลมพัด
แบใบ กางใบเรือ
ตราด กราด, สาดไป
บง มอง
ไถง ดวงอาทิตย์
สระคุ่ม ตะคุ่มๆ ไม่ชัดเจน
ล่ง โล่ง, ไม่มีอะไรกีดขวาง
ชำลาย ทำลาย
ล่าว แตกไป
สาวสมุทร นางมณีเมขลา
ทำงล ความทุกข์, หนักใจ
ทัง ทั้ง
ธเรศ ทรงไว้ หมายถึงแผ่นดิน
ราก อาเจียน
เขาสมมุข เขาสามมุข
ไฉง สงสัย
ธาดา พระพรหม, ผู้สร้าง
จี่ เผา, ไหม้
สอบ กระสอบ, ถุง
แหม้น แม่น, เหมือน
ดะ ใส่ลง
บ่อน ตำแหน่ง, สถานที่
ฆาน จมูก
ปราณ ลมหายใจ
โขลก กะโหลก (โขลก = ขะ – โหลก)
นง นาง, หญิงงาม
จาว นม
ยุคล คู่, ทั้งสอง
ถัน นม
ปริยุทร ปริย (ที่รัก) + อุทร (ท้อง) = ท้องของนางที่รัก
หย้าน ย่าน, บริเวณ
ระลุง ใจห่วงถึง, เป็นทุกข์ถึง
กมเลศ กมล + อิศ, ดวงใจ
เคี้ย อยู่
เกลี้ย ชักชวน, ทำให้ไล่เลี่ยกัน
ภู่ แมลงภู่
ตระบอก ดอก
ม่าย ปราศจาก, ไม่มี
อุตรา ลมที่พัดจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ในต้นฤดูร้อน
คันโดง เสากระโดง
ร่าว ราว, ราวกับ
ติง ไหวติง, เคลื่อนไป
เงี้ยว งู
เลว ไปรบ, ไปในทัพ
แม้ว อ่านว่า แม้ – วะ ตัดจาก แม้ว่า
ดำเกิง ขึ้น
นางรมย์ ชื่อเกาะ
เจียร เนิ่นนาน
ราศ ตัดจาก “นิราศ” = จากไป
ทุเร ลำบาก
ราศ ตัดจากคำว่า “นิราศ” จากไป
มาน มี
ข้อย ตัวเอง สรรพนามบุรุษที่ ๑
อ่อน นางที่รัก
ไกร มาก, ยิ่ง
วาฬ ปลาวาฬ
จุมพล รวมกำลัง, ชุมพล
โขดง เสากระโดง
ผกา ดอกไม้
แจรง กระจายออก
ประเหล เหมือน, ราวกับ
นิธี ทรัพย์, ขุมทรัพย์
หว้าง ว่าง, เปล่า
ขัว สะพาน
แสระ แซะ = เอาเครื่องมือแบน ๆ เช่นตะหลิวหรือเสียม แทงเบาๆ โดยรอบแล้วช้อนขึ้นให้หลุดร่อนจากที่เดิม
สะพัง บ่อน้ำ, หนองน้ำ
ไฉง ฉงาย, สงสัย
ชลุ ทะลุ
บง มองดู
ห้อย ละห้อย
สนธเยศ สนธยา + อิศ = เวลาใกล้ค่ำ
ลันลุง ระลุง = เป็นทุกข์ถึง
ขลั้ง คลั่ง
ถลม ถล่ม
พยุ พายุ, ลมพัดแรง
ผรัศสุราม ปรศุราม คือ รามสูร
สาตร อาวุธ
ธรณิศ ธรณี + อิศ = แผ่นดิน
โอฆ ห้วงน้ำ
เมขล นางมณีเมขลา
มณฑล บริเวณ
ทฤษฎี เห็น, มองเห็น, มองดู
วรเวค เคลื่อนไปอย่างเร็ว
เพิก เพิกเฉย, นิ่งเฉย
สันโดษ ลำพัง
หล้ม ล่ม, แหลกไป, ป่นไป
บรรจถรณ์ เตียง, ที่นอน
แนม แนบ, ชิด
กรรแจะ กระแจะ, เครื่องหอม
เกศินี มีผมอันงาม
สีภู่ สีเหมือนปีกของแมลงภู่
ยูง นกยูง
เสนียด หวี
คาบ ครั้ง, คราว
มลัก เห็น, มาก
โนเน อ้อนแอ้น, แบบบาง
มยุร นกยูง
เฉวียน บินฉวัดเฉวียน
ฉวาง ขวาง
สบู พบู, งาม
มายูร นกยูง
กุโงก นกยูง
ภูรโดก นกโพระดก
จักโกระ นกชนิดหนึ่งกินแสงจันทร์เป็นอาหาร
บุรบุ่น นกชนิดหนึ่ง
ทำงล ความทุกข์, หนักใจ
มนท์ เฉื่อยช้า, อ่อนแอ
วาฬ ปลาวาฬ
คล่ำ มากมาย
รางวัด รังวัด, วัด
อัศดร ม้า
อัสดง ตกไป, ล้มไป
มยุเรศ นกยูง
โทน เดี่ยว, ลำพัง, ผู้เดียว, กลองชนิดหนึ่ง
ถงาด ชะโงก, เงื้อม
เว้ ว้าเหว่, เดียวดาย
ถ้อง ทาง
โบย ตี
กะทง กระทงเรือ
กวัด แกว่งไปมา
โขดง เสากระโดง
บ่อน สถานที่
คุง คง, คงอยู่
ชุม รวม
หน้อย น้อย, หน่อยหนึ่ง
ประนัง ประชุม, รวมกัน
ดำเลิง ทำให้รุ่งเรือง
มล้าง ล้าง, ทำให้หมดไป
กุณฑ์ ไฟ
ดาษ มากมาย
ดวง ดอก
พิโดร กลิ่นหอม
ผอูน น้อง , หญิงที่รัก
ฉม กลิ่นหอม, หอม
ปรีเยศ ปรีย + อิศ = ที่รักยิ่ง
ค้อม โค้ง, น้อมลง
บง มอง
เติบเต้า นมใหญ่, เต้าใหญ่
ไฉง ฉงาย, สงสัย
แสนสาตร์ อาวุธจำนวนแสน
ระลุง เป็นห่วงถึง
ยา รักษา, ทำให้หาย
แดยัน แทบขาดใจ
สาโรช ดอกบัว
ดำฤษณ์ ความกำหนัด
ภิราม พิราม = งาม
รึก รึกต์ ความว่างเปล่า
จิ่ม ใกล้, เกือบจด
เฟือน เลือนไป, จางไป
โกศ ดอกไม้ตูม, ฝัก, กระพุ้ง
ดวงไถง ดวงอาทิตย์
ว่างเว้ ว่างเปล่า, ว้าเหว่
กวัก บิน, กระพือ
ละคาบ แต่ละครั้ง
ดูตาง ดูต่างหน้า

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ