คำนำ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านารีรัตนาจะทรงบำเพ็ญพระกุศลทักษิณานุปทาน เนื่องในการฉลองพระชัณษาซายิด มีพระประสงค์จะทรงพิมพ์หนังสือเปนชองชำร่วยสักเรื่อง ๑ ถ้าหากว่ากรรมการหอพระสมุดฯ ได้ทราบพระประสงค์ให้มีเวลาช้าสักหน่อย ก็จะมีความยินดีที่จะเลือกหาเรื่องหนังสือและจัดการพิมพ์ถวายให้สมควรแก่การตามพระประสงค์ แต่เมื่อทราบมีเวลาก่อนกำหนดงานน้อยวันนัก จะเลือกหาเรื่องหนังสือพิมพ์ใหม่ไม่ทัน แต่พเอิญหอพระสมุดฯ กำลังพิมพ์หนังสือเพลงยาวคุณพุ่มแต่งเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวอยู่เรื่อง ๑ ซึ่งพึ่งมาได้ทราบความขณะเมื่อปรารภหาหนังสือถวายคราวนี้ ว่าหนังสือเรื่องนั้น เจ้าจอมมารดาดวงคำให้คุณพุ่มแต่ง คำที่คุณพุ่มอ้างไว้ในเพลงยาว ว่าเจ้าจอมมารดาคน ๑ กับพระเจ้าลูกเธอในรัชกาลที่ ๔ ให้แต่งนั้น คือเจ้าจอมมารดาดวงคำกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านารีรัตนา เมื่อยังทรงพระเยาว์นั้นเอง เห็นว่าเปนเรื่องเนื่องในพระองค์สมควรจะประทานเปนของชำร่วยได้ จึงได้เร่งให้พิมพ์ถวายให้ทันพระประสงค์

โดยโอกาศที่จัดการพิมพ์หนังสือถวายนี้ กรรมการหอพระสมุดฯ ขอถวายพระพรแด่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านารีรัตนา ขอให้ทรงพระเจริญศิริสวัสดิพิพัฒนมงคล พระชนมายุ วรรณ ศุขะ พละ สถาพร ทุกประการ เทอญ ฯ

ดำรงราชานุภาพ สภานายก

หอพระสมุดวชิรญาณ

วันที่ ๑๖ กันยายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๔