๗๙
เรือมหาจักรี
วันที่ ๒๖ กรกฎาคม
นอนไม่ได้จน ๓ ยาม มันเดิรกันไม่ได้หยุดไม่รู้ว่าทำอันใด อ่อนเหลือทนก็ม่อยไป พอเช้ามืดลงมือใหม่ เสียงเดิรเสียงพูดเปนกระบวรฝรั่งทั้งนั้น พอฝรั่งสงบเสียงไทยอึงกันถึงเรื่องไปซื้อเข้าซื้อของไปเที่ยวแห่งใดต่อแห่งใด บ้างก็ไปบ้างก็กลับ บ้างก็ขนของเสียงรถเสียงม้าตึงตังโครมคราม ตอกตะปูหีบเปรี้ยง ๆ นอนแขงตัวนิ่งอยู่หมายว่าจะให้เผลอหลับอีก อ้ายความรำคาญมันเกิดขึ้นพลุ่ง ๆ ชักให้พลิกตัวก่อนพอพลิกถี่ ๆ เข้าต้องโดดลงจากเตียงไปเปิดน่าต่างห้ามอ้ายคนที่ยืนอยู่นั่นหยุด ครั้นกลับขึ้นมานอนใหม่ไม่ทันจะวางตัวลงเรียบร้อย พวกอื่นมาเสียงโผงอีก แล้วลุกขึ้นไปห้ามอีกครั้งหนึ่งกลับขึ้นมานอนไม่หยุด คราวนี้ตั้งขันตีอยู่ได้สัก ๑๕ มินิต ขันแตกต้องลุกขึ้นจากที่นอนอีก ง่วงมึนตาลืมไม่ใคร่จะขึ้นใจก็หวิว ๆ จะไปหาที่นอนซ่อนซุกแห่งใดก็ไม่มี เพราะคนมันล้อมอยู่รอบห่างตัวไม่เกิน ๓ วา ทั้งข้างบนทั้งข้างตัว ถ้ากลางคืนสงบจะได้นอนกลางคืน ก็ไม่มีเวลาสงบจน ๓ ยามหรือ ๑๐ ทุ่ม แรกคิดจะไปหาที่พักเงียบ ๆ หนีไปซ่อนนอน ให้ไปหาแล้วได้อยู่ไกล ครั้นจะไปใคร ๆ เขามาหาก็ไปไม่ได้ มันต้องรับแขกเรื่อยไปวันยังค่ำ ถ้าเขาไม่พบตัวเขาก็จะว่าไปซนอย่างหนึ่งอย่างใด กินเข้าก็ไม่ได้เพราะนอนน้อยอย่างหนึ่ง เพราะอ้ายคนครัวที่หามาแต่สุรบายา อ้ายโฮเต็ลนี้ก็หึงส์ ทำเองก็เลี่ยนกินไม่ได้ นั่งรับแขกไปตามบุญตามกรรม รเด่นอธิปติงูสีน้ำตาลให้เอาผ้ากายน์ ซึ่งเปนตัวอย่างลายต่าง ๆ ที่ฝากเงินไว้ให้ซื้อส่งมาให้ เขาจัดดีมีลายไม่ซ้ำกันสักผืนเดียว เนื้อก็ตั้งแต่ดีที่สุดไปจนเลวที่สุด สุสุนันให้หม่อมเจ้าคนหนึ่งเอาพระภูษามาให้ ๕ ผืน กับผ้าโพกปันหยีที่รับไว้ว่าจะให้ ๓ ผืน กับเครื่องแต่งตัวเถ้าแก่และรูปต่าง ๆ ที่เขาไปเที่ยวเขามราปีมาให้ด้วย ให้สายนาฬิกาคนที่มาสายหนึ่ง เวลาเที่ยงพระกาทอลิกแลนักเรียนมาอ่านแอดเรสแลสนทนากันอยู่อีกเชิงนั้นก็จะเรี่ยไร กล่าวโทษคอเวอนเมนต์วิลันดาเรื่อยไป เรื่องนี้พบพวกโรมันกาทอลิกที่ไหนก็ที่นั่น เพราะเขาไม่คิดอุดหนุนพวกพระเหล่านี้เลย การศาสนาแล้วคอเวอนเมนต์อินเดียนี้ไม่ได้คิดอุดหนุนไม่ว่าศาสนาใด เพราะมันเปนแต่เครื่องเกะกะมากกว่าให้คนดี ถ้าจะว่าข้างชอบแล้วชอบศาสนาที่เขาเรียกว่าพระพุทธ ไม่มีพิศม์มีสงอันใด มิศเตอร์มิดยิเลมาแต่บัตเตเวียเล่าถึงเรื่องส่งม้าแลพูดจากันที่บัตเตเวีย แอกติงกงสุลคนนี้เปนคนมีอัธยาศัยเรียบร้อยเปนผู้ดีแลเอื้อเฟื้อมาก ข้างจีนมาอีกกองใหญ่ รับรองอยู่จนถึงเวลากินเข้ากลางวัน พอกินเข้าแล้วนึกว่าจะเอนสักประเดี๋ยวหนึ่ง หมายว่ามันจะนอนอย่างวิลันดากัน ยังไม่ทันจะเอนตัวลงนอนมันเดิรกันตึงตัง ๆ อีก ทนไม่ไหวตกลงเปนต้องเลิกคิดกลับลงไปนอนเรือ เพราะเวลามันผิดมนุษย์มนานัก ข้างเราไปเรานอนกลางคืนเวลา ๒ ยามหรือ ๗ - ๘ ทุ่ม ไปตื่น ๒ – ๓ – ๔ โมงเช้า ข้างเขานอน ๓ ยามหรือ ๑๐ ทุ่มตื่นตั้งแต่เช้ามืด หรือไปจน ๓ โมงแล้วไปนอนเอาเที่ยง ข้างเราต้องรับแขกอยู่จนกระทั่งกินเข้ากลางวันแล้ว เวลาบ่าย ๒ โมงหรือ ๓ โมง ข้างเขาตื่นนอนเสียแล้วเต้นอยู่บนเรือนจนกระทั่งเวลาเย็นออกจากบ้านพร้อมกัน เวลามันไขว้กันอยู่เช่นนี้จึงทนกันไม่ไหว วันนี้ไม่เปนอารมณ์สมประดีตระเตรียมการที่จะลงเรือเสร็จแล้ว ไปขึ้นแตรมเวย์ตามที่เขานัด ตกแต่งมากคนตอมดูแน่นไปตามทางถนนตลาด มีอะไรบ้างก็ไม่ได้จดจำ ท่าทางก็จะสนุกอยู่ เว้นแต่ไม่สนุก เมื่อถึงเชิงเขาแล้วขึ้นรถไปอีก มีบ้านฝรั่งเรียงรายดูน่าสบายดี แบรอนกวาลเปนคนที่เอื้อเฟื้ออย่างยิ่ง ร้อนอกร้อนใจในการที่เราไม่สบายนี้มาก เพราะวันยังอยู่อีกวันเดียวพรุ่งนี้ก็จะลงเรือ จะขอให้อยู่เสียอีกคืนหนึ่งลงเรือตามกำหนด เพราะเราไม่ยอมกลับไปโฮเต็ลรับอาสาจะไปไล่คนในโฮเต็ลนั้น เราก็ห้ามเสียไม่ให้ไล่ ขอลาไปคิดอ่านจัดการจะให้อยู่บนเขา เราก็ไม่สมัคด้วยได้เตรียมจะลงเรือเสียแล้ว จะต้องขนข้าวของลำบากขึ้น ไปตามเขาจนถึงที่ขังน้ำตำบลซึ่งเขาเรียกว่าจันทิ เปนของกับปิตันจีนอีกคนหนึ่งต่างหาก คิดสูบน้ำขึ้นมาบนถังนั้นใช้ตามบ้านบนเขา แลเห็นวิ้วเมืองเต็มทั้งเมืองแลเรือที่ทอดอยู่ในท่าด้วย ดูเปนที่สบายดี ขากลับแวะที่คลับตำบลจันทิ แล้วแบรอนกวาลขอให้ไปดูที่โฮเต็ล พบมิศเตอร์เอวันกับเมียเปนคนที่ดีอย่างยิ่งทั้งคู่ เราไปถึงกำลังขนเข้าของออกจากเรือนจะไปอยู่ที่โฮเต็ล ที่เรือนนั้นจะไห้เราอยู่ดูท่าทางก็สบายดี แต่เราขอบใจเสียไม่ได้รับ เลยกลับลงมาเรือทีเดียวผ่านน่าคลับมา เห็นตกแต่งกันเปนการใหญ่ตั้งโธรนล้วนแล้วด้วยกำมหยี่แดง แบรอนกวาลอ้อนวอนจะขอให้ขึ้นมาให้ได้ อันที่จริงเราก็มีความเสียใจเพราะเขาได้จัดการรับรองทุกวัน ได้ขอเลิกเขาเสียหมดเพราะเห็นว่าจะมีการมากในเวลาที่จะกลับ คงเหลือไว้แต่บอลอย่างเดียวก็เผอิญไม่ได้ไป ครั้นจะไปก็เห็นว่าจะเจ็บเปนแน่ เพราะนอนน้อยมาตั้งแต่ปสรวนแล้ว มาถึงสมารังนี้นอนวันละ ๒ - ๓ ชั่วโมง มีผู้ให้ที่อยู่หลายแห่ง เมเยอรจีนเขาก็จัดแขงแรงจะให้ไปอยู่ที่บ้าน แต่กลัวจะเปนที่รังเกียจรังกลกันต่าง ๆ จึงจำเปนต้องกลับลงมาเรือ การที่จะกลับขึ้นไปแลกลับลงมาไม่ใช่การเล่น จึงต้องจดหมายบอกป่วยขอเลิก แต่เขาก็คงมีงารกันอยู่ตามที่กำหนดไว้ กลับลงมาถึงเรือเวลา ๒ ทุ่ม
เมื่อวานนี้ได้มีโทรเลขขอบใจกวีนแลคอเวอนเนอเยเนราล ได้รับตอบโดยอัธยาศรัยไมตรีอย่างยิ่ง ของลงมาไม่ถึงเรือจนดึกหน่อยหนึ่ง นอนในทเลเย็นสบายดี
