๑๑

เมืองสิงคโปร์

วันที่ ๑๙ พฤษภาคม

เช้า ๔ โมงไปที่ชาเตอร์มาแคนไตลแบงก์เพราะเขาอ้อนวอนให้ไป ที่นี่ดูเงินเหลือน้อยกว่าฮ่องกงเซี่ยงไฮ้ การอื่นก็ดูเขาเหมือนกัน แลให้เงินบาทหนึ่งเหมือนกันด้วย ดื่มสำหรับที่แบงก์แล้วไปห้างเกลลีแลวอลช์ซื้อสมุดต่างๆ แลมเบิดแต่งทูตให้มาเชิญไปต้องยอมถ่ายรูปๆ หนึ่ง แล้วไปห้างแกส กลับมากินเข้าบ่าย ๓ โมงขึ้นรถไปนิวฮาเบอร คือตันยงปากา ลงไปในเรือเมล์ฝรั่งเศสคอมาดองแลออฟิเซอร์ออกมารับแน่นทีเดียว ชักสแตนดาด พอเข้าไปที่ห้องกินเข้า นำบรรดาที่โดยสานชั้นผู้ดีมาหาหมด วันนี้เปนเราตกลงไม่ผิดกันกับแม่เล็กมากนัก คนทั้งห้องยกพวกเราเสียแล้ว มีพูดอังกฤษได้คนเดียวแต่กงซุลฝรั่งเศสซึ่งมาส่งด้วย มีเจ้าพนักงารตรวจการอินโดไชนากับเมีย ว่ายศเสมอเยเนราลอยู่ในหมู่นั้นคนหนึ่ง แต่งเต็มยศรับ มีการเลี้ยงไอสครีมแลแชมเปน ดื่มให้เราดื่มให้เรือดื่มให้คนไปถึงสามครั้งอยู่ข้างจะหนักหน้า ขึ้นไปเดิรดูตลอด ไปเหนึ่ยวกันอยู่บนตพานนาน คนโดยสานมากเกินปรกติ ตั้งเก้าอี้แต่ท้ายไปจนตลอดหัว กว่า ๑๕๐ คน ทึ่งกันเปนกำลัง ทั้งคนที่ไปส่งด้วยเดิรเบียดกันไปทั้งลำ เรือฝรั่งเศสเล็กกว่าเรือเยอรมันที่เคยดูครั้งก่อน เรือเมล์เยอรมันลำนั้น ๖๐๐๐ ตัน เรือสคาเลียงลำนี้ ๔๐๐๐ ตัน แคบกว่าเรือมหาจักรีแต่ยาวกว่า เจ้าเมืองให้ไปรเวตสิเกรตารีไปส่ง พูดกันเอ่ยถึงเรื่องว่าไม่มีคนพูดอังกฤษได้ในเรือ แล้วเปนการเดือดร้อนกันนัก แก้แล้วแก้เล่าหลายทอดไปร้องให้ออกงาร แต่พวกเหล่านั้นทำอาการกิริยาดีมาก ด้วยเปนธรรมเนียมเขา คอมาดังแลกงซุลสัญญาแล้วสัญญาเล่าเปน ๔ ครั้ง ว่าจะเอาธุระให้ดีถึงรับอาสาเปนพ่อ กลับขึ้นมาที่ท่าแล้วยังให้ตามขึ้นมาบอกอิก นั่งอยู่ที่ตพานจนเรือออก คนที่เคยๆ ไปว่าไม่เคยเห็นรับรองแขงแรงเช่นนี้ ลงเรือข้ามไปที่เกาะเบรียนดูโรงคลวงถลุงแร่ของสเตรตเทรดดิงกำปนี เขาทำได้ตลอดปี ถลุงได้ดีบุกบริสุทธิถึงวันละ ๑๕๐๐ ปึกน่าดูมาก แต่ร้อนเหลือกำลัง ดูโรงตรวจแร่แล้วกลับมาขึ้นยอนสตอนเปีย แต่แม่เล็กกลับมาทางบก เพราะร้องไห้ซมซาน เรากลับมาถึงทุ่ม ๑ ประเดี๋ยวก็กินเข้า

วันนี้อยู่ข้างเมื่อยเต็มที พระยาอภัยรณฤทธิ์^๒๖กลับมาลุกไม่ขึ้น รายามุดาไปด้วยตลอดเวลาจนกลับ