๕๗. พระราชทานที่ให้ชาวต่างประเทศตั้งห้างและขุดคลองถนนตรง

ในปีมะเสงนั้น พวกกงสุลนายห้างต่างประเทศเข้าชื่อกันทำหนังสือยื่นว่า เรือลูกค้าจะขึ้นมาค้าขายถึงกรุงเทพมหานครทางไกลนัก หน้าระดูน้ำ ๆ เชี่ยวแรงนัก กว่าจะขึ้นมาถึงกรุงเทพมหานครได้ก็ป่วยการหลายวัน จะขอลงไปตั้งห้างซื้อขายใต้ปากคลองพระโขนงตลอดถึงบางนา จะให้ขุดคลองลัดตั้งแต่บางนามาตลอดคลองผดุงกรุงเกษม จึงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ปรึกษาท่านเสนาบดี ๆ ปรึกษาเห็นพร้อมกันให้กราบทูลว่า ถ้าชาวยุโรปยกกันลงไปตั้งอยู่ที่บางนาได้ ก็จะห่างไกลออกไป ก็มีคุณอย่างหนึ่ง ด้วยความหยุกหยิกนั้นน้อยลง ถึงจะขุดคลองให้เดินเป็นทางลัดก็ควร จึ่งโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เจ้าพระยารวิวงศมหาโกษาธิบดีที่พระคลัง จ้างจีนขุดคลอง ตั้งแต่หน้าป้อมผลาญไพรีราบตัดทุ่งลงไปถึงคลองพระโขนง และตัด(แก้)คลองพระโขนงออกไปทะลุถึงแม่น้ำใหญ่ เป็นคลองกว้าง ๖ วา ลึก ๖ ศอก ยาว ๒๐๗ เส้น ๒ วา ๓ ศอก เอามูลดินขึ้นถมเป็นถนนฝั่งเหนือตลอดลำคลอง ราคาค่าจ้างจีนขุดคลองและถมถนนเป็นเส้นละ ๑ ชั่ง ๕ ตำลึง คิดรวมทั้งค่าขุดคลองตอไม้ เป็นเงิน ๒๐๗ ชั่ง ๑๘ ตำลึง ๑ บาท พระราชทานชื่อว่าคลองถนนตรง ครั้นคลองเสร็จแล้วพวกชาวยุโรปก็ไม่ลงไปอยู่ที่บางนา ท่านเจ้าพนักงานต่อว่า ก็ว่าไกลนักจะขออยู่ตามเดิม