๕๕. แห่สระสนานครั้งใหญ่

ลุศักราช ๑๑๙๑ ปีฉลูเอกศก เป็นปีที่ ๖ เมื่อณวันเดือน ๕ ขึ้น ๕ ค่ำ[๑] โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้มีแห่สระสนานอย่างใหญ่ครั้ง ๑ ครั้นสิ้นกระบวนแห่ช้างแห่ม้าแล้ว ถึงกระบวนขุนนางเดินเป็นอันดับตามผู้ใหญ่ผู้น้อย บรรดามียศได้รับพระราชทานพานทองต้องถูกแห่ทั้งสิ้น กระบวน ๑ ในพิกัดให้มีกระบวนแห่แต่ ๕๐๐ ทนายบัวโทนขัดดาบเพียง ๘๐ แต่ก่อนในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เครื่องอาวุธที่นำและตามขุนนางแห่สระสนาน ห้ามมิให้เอาเครื่องอาวุธจริง ให้ทำไม้เทียมเอา ก็ครั้งนั้นโปรดให้จัดทำเครื่องอาวุธจริง ๆ ถ้ามีการทัพศึกจะได้เอาไปใช้ แห่เสร็จแล้วก็ให้เก็บที่โรงแสง ครั้งนั้นขุนนางที่ต้องแห่ก็พากันสร้างเครื่องอาวุธขึ้นทุก ๆ นาย ที่ขุนนางมีบ่าวไพร่มากเติมเกินกำหนดขึ้นไปจนถึง ๑.๐๐๐ ก็มีประกวดประขันกันยิ่งนัก พวกทนายถือเครื่องยศนั้นนุ่งยกทองบ้าง ไหมบ้าง คาดเข้มขาบอัตลัดทุกคน กระบวน ๑ ก็ถึง ๓๐ บ้าง ๔๐ บ้างตามมากและน้อย ผ่อนปรนกระบวนหลังให้มาตามกระบวนหน้าก่อน ครั้นกระบวนหน้ามาถึงเสาเชิงเรียงช้างเทียบที่แล้ว ก็ให้กระบวนนุ่งยกขึ้นไปรับกระบวนหลังตามที่ชอบกัน ครั้นไม่ทำดังนั้นผ้ายกไม่พอกัน ครั้งนั้นคนที่มาดูแห่ผู้ชายน้อยตัว ด้วยตัวเข้าในกระบวนแห่เป็นอันมาก แต่ผู้หญิงนั้นมาก