๑๔๓. เจ้าเมืองโปริสาทพาครอบครัวมาหาเจ้าพระยาบดินทรเดชา

ครั้นณเดือน ๑๐ ขึ้น ๑๕ ค่ำ[๑] พระยาสังขโลกเจ้าเมืองโปริสาท พาครอบครัวเดินบกเข้ามาหาเจ้าพระยาบดินทรเดชา เจ้าพระยาบดินทรเดชาถามพระยาสังขโลกว่า ได้ความเดือดร้อนเป็นประการใด จึ่งพาครอบครัวหนีเข้ามาณเมืองบัตบอง พระยาสังขโลกกราบเรียนว่า องค์อิ่มพาครอบครัวหนีออกไปถึงเมืองโปริสาท องอันผู้ให้ญวน ๓๐๐ คนลงไปส่งองค์อิ่มณเมืองพนมเป็ญ องอันผู้หาไว้ใจพระยาสังขโลกและพระยาพระเขมรไม่ คุมเชิงอยู่ แล้วเกณฑ์ใช้ราชการกดขี่ได้ความเดือดร้อนนัก พระยาสังขโลกรู้ว่าองค์อิ่มไปเมืองพนมเป็ญ องเตียนกุนหาได้ยกย่องขึ้นเป็นเจ้าไม่ ให้ส่งไปเมืองไซ่ง่อนพร้อมด้วยกรมการผู้ใหญ่เมืองบัตบอง แล้วได้ยินว่าญวนให้ฆ่ากรมการผู้น้อยเมืองบัตบองเสียที่เมืองพนมเป็ญ ๑๐ คน องค์อิ่มและพระยาปลัดกรมการผู้ใหญ่นั้น เจ้าเวียดนามให้ส่งขึ้นไปจำไว้ที่เมืองเว้ พระยาสังขโลกไม่มีที่พึ่ง จึ่งเข้ามาขอพึ่งพระบารมี เมื่อพระยาสังขโลกเข้ามานั้น ได้พูดจาชักชวนพระยาพระเขมรราษฎรคิดอ่านสมัครจะเข้ามาเป็นหลายนาย แต่มาหาทันพระยาสังขโลกไม่ จะตามเข้ามาครั้งหลัง แล้วเจ้าพระยาบดินทรเดชาถามพระยาสังขโลกว่า เมืองขึ้นกับเมืองเขมรผู้ใดเป็นเจ้าเมือง พระยาสังขโลกกราบเรียนว่า ข้างตะวันออก เมืองนครวัด พระยาลครเป็นเจ้าเมือง เมืองกะพงสวายพระยาเดโชเป็นเจ้าเมือง เมืองไพร่กะดี พระยามนตรีเสน่หาเป็นเจ้าเมือง เมืองโคกแสะ พระยาแสนท้องฟ้าเป็นเจ้าเมือง เมืองเชิงไพร พระยาพ์ชรเดโชเป็นเจ้าเมือง เมืองกระพงเสียมราฐ พระยามนตรีเสน่หาเป็นเจ้าเมือง เมืองสตึงตรอง พระยาราชาโชเป็นเจ้าเมือง เมืองสมบูรณ์ พระยาธรรมาเป็นเจ้าเมือง เมืองสมบุก พระราชาเสน่หาเป็นเจ้าเมือง เมืองทโบงขมุม พระยาวรชุนเป็นเจ้าเมือง เมืองศรีสุนทร พระยามนตรีสงครามเป็นเจ้าเมือง เมืองไพรแวง พระยานราธิบดีเป็นเจ้าเมือง เมืองบาพนม พระยาธรรมาเดโชเป็นเจ้าเมือง เมืองสวายพาบ พระยาสงครามธิบดีเป็นเจ้าเมือง เมืองลำดวนพระยาฦๅจักรีเป็นเจ้าเมือง รวม ๑๗ เมือง ข้างตะวันตก เมืองอุดงฦๅไชย พระยามโนไมตรีเป็นเจ้าเมือง เมืองโปริสาทพระยาสังขโลกเป็นเจ้าเมือง เมืองตะครอ พระยาชำนะสงครามเป็นเจ้าเมือง เมืองตรอง พระยาเสนาราชสงครามเป็นเจ้าเมือง เมืองขลุง พระยายศเดโชเป็นเจ้าเมือง เมืองบริบูรณ์ พระยาเสนาธิบดีเป็นเจ้าเมือง เมืองลาปะเอีย พระยาเสน่ห์ธิบดีเป็นเจ้าเมือง เมืองละแวก พระยาเสน่หเสนาเป็นเจ้าเมือง เมืองสำโรงทอง พระยาอุทัยธิราชเป็นเจ้าเมือง เมืองพนมเป็ญ พระยาราชาไมตรีเป็นเจ้าเมือง เมืองบาที พระยาวงษาอันชิตเป็นเจ้าเมือง เมืองไพรกะบาท พระยาไชโยธาเป็นเจ้าเมือง เมืองกะพงโสม พระยาราชาเสน่หาเป็นเจ้าเมือง เมืองกำปอด พระยาเสนาอันชิตเป็นเจ้าเมือง เมืองพุทไธมาศ พระยาโยธาธิบดีเป็นเจ้าเมือง เมืองเชิงกระชุม พระยาพิษณุโลกเป็นเจ้าเมือง เมืองป่าสัก พระยาอธิกวงศาเป็นเจ้าเมือง รวมทั้งตะวันตกตะวันออก ๓๒ คน และเมืองขึ้นกับเมืองใหญ่ ก็ยังมีอยู่เป็นหลายเมือง แล้วเจ้าพระยาบดินทรเดชาให้พระมหาดไทยพาพระยาสังขโลกออกไปตามพระยาณรงควิชัย พระอัคเนษร พระนรินทรโยธา ซึ่งอยู่ณเมืองระสือ ให้คิดราชการเกลี้ยกล่อมครัวที่จะสามิภักดิ์เข้ามา

ฝ่ายองอันผู้ซึ่งรักษาเมืองโปริสาท เห็นว่าพระยาสังขโลกหนีแล้ว จึ่งตั้งให้พระยาพิบูลย์มาเป็นเจ้าเมืองโปริสาท พระยาพิบูลย์ไม่สมัครพาครอบครัวหนีไปอยู่ป่า แล้วญวนตั้งพระยาสุริวงศ์ขึ้นมาแต่เมืองพนมเป็ญให้เป็นเจ้าเมืองโปริสาท พระยาสุริวงศ์เจ้าเมืองโปริสาทใหม่ไม่เต็มใจ หนีญวนไปเข้าหาพระยาพิบูลย์เจ้าเมืองโปริสาทคนก่อนคิดอ่านกัน พระยาพิบูลย์ พระยาสุริวงศ์ ก็ไปเข้าด้วยพระยากุเชนทรนายกจะยกมารบญวนที่เมืองโปริสาท องเตียนกุนจึ่งให้องเดดกยกทัพมาช่วยอีก



[๑] ศุกร์ที่ ๑๑ กันยายน

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ