คำนำ

เพลงยาวเปนหนังสือบทกลอนอยู่ในจำพวกที่แต่งดีถึงชั้นเอกมีอยู่เปนอันมาก กรรมการหอพระสมุด ฯ ได้ปรารภว่าจะพิมพ์มานานแล้ว แต่การที่จะพิมพ์เพลงยาวลำบากกว่าพิมพ์หนังสืออื่น ด้วยเพลงยาวมีมากด้วยกัน เปนเพลงยาวเรื่องก็มี เพลงยาวนิราศก็มี เพลงยาวสังวาศก็มี สำนวนที่แต่งเปนหนังสือแต่งครั้งกรุงเก่าก็มี แต่งในกรุงรัตนโกสินทรก็มีทุกรัชกาล จะพิมพ์ให้ดีจำจะต้องจัดเพลงยาวให้เปนหมวดหมู่พิมพ์ต่อกันโดยลำดับสมัยที่แต่ง การที่จะทำให้สำเร็จในคราวเดียวเปนการมากแลยากอยู่ จึงมิได้ทำ บัดนี้หลวงโสภณอักษรกิจรับจะพิมพ์เปนตอนๆ ตามแต่กรรมการจะรวมและเลือกให้พิมพ์ เห็นว่าเปนความคิดดีอยู่ จึงได้ตั้งต้นให้พิมพ์หนังสือประชุมเพลงยาวเปนภาค ๆ เล่มนี้นับเปนภาคที่ ๑ คือเพลงยาวกรมศักดิ

หนังสือเพลงยาวกรมศักดิ ฯ นี้ เปนเพลงยาวพระราชนิพนธ์กรมพระราชวังบวรสถานมงคลในรัชกาลที่ ๓ แต่ยังดำรงพระยศเปนพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นศักดิพลเสพ ในรัชกาลที่ ๒ มีโต้ตอบกับพระองค์เจ้าดาราวดี พระราชธิดากรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท รัชกาลที่ ๑ ซึ่งต่อมาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาไลยพระราชทานไปเปนพระอรรคชายา แล้วมีลูกเธอพระองค์ ๑ คือเจ้าฟ้าอิศราพงศ์.