๒๓๕ ประกาศว่าด้วยเรื่องมีผู้ทำอัฐปลอม

ณวันศุกร เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีชวดฉศก

มีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ให้ประกาศแก่ข้าราชการฝ่ายหน้าฝ่ายในให้ทราบทั่วกัน เดี๋ยวนี้มีผู้พูดผู้กราบทูลว่ามีคนทำอัฐปลอม ว่ามากหลายปากทั้งข้างหน้าข้างใน รับสั่งเรียกเอาจะทอดพระเนตร ก็ซัดกันไปโยนกันมาว่าอยู่ที่นั้นที่นี้ คนนี้เอาไว้คนนั้นเอาไว้ทำหายเสียแล้ว หลายเรื่องหลายพวกแล้วพูดแต่ปากเปล่าทั้งนั้น รับสั่งเรียกเอาจะทอดพระเนตรก็ไม่ได้สักอันหนึ่ง มีผู้เอาเข้ามาถวายรายหนึ่ง ๒ อัฐว่าอัฐปลอม ทรงพิเคราะห์ก็เห็นว่าไม่ใช่อัฐปลอมเปนอัฐแท้ แต่ตีพิมพ์ไม่ถนัด พลัดพลาดหลงปนไป ก็บัดนี้ถ้าใครได้อัฐปลอมเปนข้าราชการก็ดีราษฎรก็ดี ให้เอามาทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายทอดพระเนตร ถ้าทรงเห็นว่าเปนอัฐปลอมแท้จะพระราชทานรางวัลแก่ผู้เอาเข้ามาถวาย แต่ถ้าจะเอาแผ่นตะกั่วมีลายอย่างอื่นไม่คล้ายกับอัฐหลวงจนเปนที่สงสัยมาถวายไม่ได้รางวัล คำที่ฦๅว่ามีผู้ทำอัฐปลอมได้นั้น กลัวจะออกจากปากของผู้ที่รับสินบนพวกอ้ายสิน ศรีไกรลาส อ้ายสุด สุทธกระสาปน์ ฤๅใครๆ มีเบี้ยมากอยากใช้เบี้ย จะออกเที่ยวพูดเที่ยวฦๅให้คนซื้อขายหายนับถืออัฐเสีย จะได้กลับใช้เบี้ย จะได้เลิกโรงกระสาปน์ ผู้ฟังอย่าเชื่อนัก ถ้าใครได้อัฐปลอมไว้ให้เอามาทูลเกล้าฯ ถวายจะพระราชทานรางวัลให้ได้กำไรมาก กว่าเอาอัฐแท้มาขึ้นเอาเงิน เพราะรับสั่งเรียกจะทอดพระเนตรหลายรายมาแล้ว เปนแต่พูดกันอึงไปเปล่าทั้งนั้น เมื่อเดือน ๘ ล่วงมาแล้ว พระอินทราธิบดีสีหราชรองเมืองจับจีนทำดีบุกมาได้ทั้งเครื่องมือ ก็ในเครื่องมือเหล่านั้นมีพิมพ์ศิลาคู่หนึ่ง แกะเลียนรูปเบี้ยอัฐ มีผู้นำพิมพ์นั้นถวายทอดพระเนตร ทรงพระราชดำริห์เห็นว่า จีนนั้นอุตริทำไปอย่างนั้นเอง ซึ่งจะหล่อด้วยพิมพ์นั้นเห็นจะไม่ได้ การซึ่งทรงพระราชดำริห์ดังนี้ เพราะทรงสันทัดชัดเจนในการหล่อพิมพ์หนังสือมาแต่ก่อน แต่ยังมีผู้สงสัยเปนอันมากว่าจีนผู้นั้นทำอัฐปลอมได้ จึงได้มีพระบรมราชโองการดำรัสให้จีนนั้นรับพิมพ์นั้นไปหล่อให้เปนอัฐปลอมขึ้นให้ได้ ถ้าหล่อขึ้นได้ จะยกพระราชอาญาให้ ถ้าหล่อไม่ได้ จะลงพระราชอาญาเฆี่ยนเร่งให้หล่อจงได้ แล้วจะเอาตัวส่งเข้าคุกตามโทษคนทำเงินแดงเงินตะกั่วปลอม จีนนั้นก็อยากพ้นโทษนั่งหล่อวันยังค่ำ ก็ไม่เปนอัฐบริบูรณ์ได้สักอันหนึ่ง เปนแต่ขาดๆ วิ่นๆ ไป จีนนั้นก็สารภาพว่าเปนของพึ่งริทำขึ้นยังหาได้เคยหล่อไม่ ได้ให้ลงพระราชอาญาเฆี่ยนเร่งให้หล่อเปนอัฐขึ้นให้ได้ จีนนั้นก็พยายามหล่ออยู่วันยังค่ำ จนศิลาพิมพ์นั้นร้อนนักแตกหักไปก็ไม่เปนอัฐขึ้น ด้วยเหตุนี้กระมัง มีผู้ตื่นฦๅพูดอื้ออึงไป ครั้นไล่จะเอาจริงเข้าการถึง ๒ เดือนมาแล้ว ก็ยังไม่ได้อัฐที่เห็นว่าเปนปลอม ก็อัฐแท้ที่ราษฎรได้ไปนั้น ถ้าเห็นว่าเก่าไปไม่ชอบใจ จะมาเปลี่ยนเอาอัฐใหม่ๆ ไปใช้ก็ได้ จะมาขึ้นเอาเงินไปใช้ก็ได้ ตามพิกัดในประกาศเก่าทุกอย่างทุกประการ ไม่ขัดขวางเปลี่ยนแปลงอะไร

ประกาศมาณวันศุกร เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีชวดฉศก ศักราช ๑๒๒๖ ฤๅเปนวันที่ ๔๙๓๐ ในรัชกาลปัตยุบันนี้

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ