- คำนำ
- ๑๙๘ ประกาศสงกรานต์ ปีจอจัตวาศก
- ๑๙๙ ประกาศเรื่องการถวายทองเงินพระเจ้าลูกเธอในการโสกันต์
- ๒๐๐ ประกาศเรื่องเกณฑ์ทรายโรยถนนในการพระศพ
- ๒๐๑ ประกาศห้ามมิให้กราบบังคมทูลทักอ้วนผอมขาวดำ
- ๒๐๒ ประกาศวางโทษเรื่องทักอ้วนผอม
- ๒๐๓ ประกาศให้เรียกคลองวัดไชยพฤกษ ว่าคลองมหาสวัสดิ์คลองเข้าไปพระปฐม ว่าคลองเจดีย์บูชา
- ๒๐๔ ประกาศให้ชำระตัวเลขพระคลังสุภรัต ซึ่งไปแอบอิงอยู่ในกรมต่างๆ ส่งให้คลังสุภรัต
- ๒๐๕ ประกาศให้คัดเรื่องความที่ราษฎรร้องฟ้องขึ้นทูลเกล้า ฯ ถวาย
- ๒๐๖ ประกาศให้เก็บภาษีหัวเบี้ยรวมอยู่ในบ่อน
- ๒๐๗ ประกาศให้ใช้กะแปะอัฐแลโสฬศที่ทำขึ้นใหม่
- ๒๐๘ ประกาศห้ามไม่ให้ตื่นกันเรื่องกะแปะอัฐแลโสฬศจะใช้ไม่ได้
- ๒๐๙ ประกาศห้ามมิให้นับอัฐโสฬศลงที่พื้นแขงๆ
- ๒๑๐ ประกาศขยายสถานที่จำหน่ายแลรับกะแปะอัฐแลโสฬศ
- ๒๑๑ ต้นประกาศพระราชทานแลกเปลี่ยนที่วิสุงคามสีมาเมืองลพบุรี
- ๒๑๒ ประกาศการพระราชพิธีลงสรงโสกันต์พระเจ้าลูกเธอ
- ๒๑๓ ประกาศให้ข้าราชการที่ทำการวิวาหมงคลโกนจุกบุตร นำความกราบบังคมทูล ฯ แลข้าราชการในทำเนียบถึงแก่กรรมให้บอกกระทรวงวัง
- ๒๑๔ ประกาศไม่ให้หม่อมเจ้าหม่อมราชวงศ์ตลอดจนบุตรหลานเหลนไปเที่ยวตามหัวเมืองโดยไม่ได้ทูลลา
- ๒๑๕ ประกาศเรื่องการนุ่งขาวแลกระแสพระราชดำรัสในการที่ทรงแจกพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์
- ๒๑๖ ประกาศมหาสงกรานต์ ปีกุนเบญจศก
- ๒๑๗ ประกาศพระราชบัญญัติรับฟ้องความเจ้า แลห้ามเจ้ามิให้ไปไกลพระนคร
- ๒๑๘ ประกาศการทรงปฏิสังขรณ์พระเจดีย์วัดชุมพลนิกายารามที่เกาะบางปอิน
- ๒๑๙ ประกาศพระราชทานอนุญาตให้ข้าราชการฝ่ายในทูลลาออกนอกราชการได้
- ๒๒๐ ประกาศพิกัดราคาทองแปทศพิศพัดดึงศ์
- ๒๒๑ ประกาศห้ามไม่ให้เชื่อถือข้าราชการเก่านอกตำแหน่ง
- ๒๒๒ พระราชปรารภเรื่องเดินเปนผู้ว่าราชการเมือง
- ๒๒๓ ประกาศว่าด้วยการเดินเปนเจ้าเมือง
- ๒๒๔ ประกาศงานพระเมรุเจ้าฟ้าจันทรมณฑล แลงานฉลองวัด
- ๒๒๕ ประกาศพิกัดภาษี เรือ ตึก แพ โรงร้าน
- ๒๒๖ ประกาศสงกรานต์ ปีชวดฉศก
- ๒๒๗ ประกาศให้ผู้ที่ได้กู้ยืมเงินในพระเจ้าลูกเธอมาสารภาพต่อกรมวัง
- ๒๒๘ ประกาศวันธรรมสวนะแก้ความในประกาศสงกรานต์ที่ผิด
- ๒๒๙ ประกาศเตือนสติให้สงวนเข้าไว้ให้พอกินตลอดปี
- ๒๓๐ ประกาศพิกัดเงินเหรียญนอก
- ๒๓๑ ประกาศเลิกภาษีผลมะพร้าว
- ๒๓๒ ประกาศว่าด้วยแจกเบี้ยหวัดเปนทองทศ ทองพิศ ทองพัดดึงศ์ แทนเงิน
- ๒๓๓ ประกาศเฉลิมพระชนม์พรรษา
- ๒๓๔ ประกาศว่าด้วยการเล่าฦๅกันว่าพระพุทธทำนายเกิดขึ้นที่เมืองเขมร
- ๒๓๕ ประกาศว่าด้วยเรื่องมีผู้ทำอัฐปลอม
- ๒๓๖ ประกาศด้วยเรื่องมีผู้ทำเงินปลอม
- ๒๓๗ ประกาศเพิ่มเติมเรื่องอัฐโสฬศอ่อนแลบางไป
- ๒๓๘ ประกาศว่าด้วยเรื่องราคาเข้า
- ๒๓๙ ประกาศพระราชทานโอวาทแก่ผู้ซื้อเข้าขายเข้า
- ๒๔๐ ประกาศให้ผู้ถูกใช้อัฐปลอมนำมาทูลเกล้าฯ ถวาย
- ๒๔๑ ประกาศห้ามมิให้เรียกหม่อมราชวงศ์แลหม่อมหลวงว่าเจ้า
- ๒๔๒ ประกาศไม่ให้จำหน่ายเข้าออกไปนอกประเทศ
- ๒๔๓ ประกาศให้เรียกค่าธรรมเนียมเรือลูกค้าในเมืองที่มีกงสุลสยาม
- ๒๔๔ ประกาศพระราชบัญญัติเรื่องนาตราแดงแลนาคู่โค
- ๒๔๕ ประกาศตั้งกงสุลปรุศเสียน
- ๒๔๖ ประกาศเรื่องทำพระศพเจ้านายแลศพเสนาบดี ที่พระเมรุกลางเมือง
๒๑๘ ประกาศการทรงปฏิสังขรณ์พระเจดีย์วัดชุมพลนิกายารามที่เกาะบางปอิน
ณวันจันทร์ เดือน ๘ แรม ๑๓ ค่ำ ปีกุนเบญจศก ๑
มีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเปนสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินสยาม เปนที่ ๔ ในพระบรมราชวงศ์ ซึ่งดำรงกรุงเทพมหานครอมรรัตนโกสินทรมหินทรายุธยาราชธานี ซึ่งตั้งอยู่ประเทศบางกอกนั้น ดำรัสสั่งให้ประกาศแก่ผู้มายังพระอารามนี้ให้ทราบทั่วกันว่า พระเจดีย์ ๒ พระองค์ในวัดชุมพลนิกายารามเกาะบางปอินนี้ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวปราสาททอง ซึ่งเสด็จเถลิงถวัลยราชปราบดาภิเษกกรุงทวาราวดีศรีอยุธยา เมื่อปีมะเมีย โทศกศักราช ๙๙๒ นั้น ได้ทรงสถาปนาไว้พร้อมทั้งวัดถุทั้งปวงในพระอารามนี้ ในปีวอก จัตวาศก ศักราช ๙๙๔ คิดนับตั้งแต่ปีนั้นมาจนปีกุนเบ็ญจศกศักราช ๑๒๒๕ ล่วงไป ๒๓๑ ปีมาแล้ว แลได้ยินมาว่าภายหลังมา เมื่อแผ่นดินพระบรมราชาธิราชพระบรมโกษฐ์ ซึ่งได้เสด็จเถลิงถวัลยราชปราบดาภิเษกในปีชวดจัตวาศกศักราช ๑๐๙๔ นั้น สมเด็จพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมขุนสุเรนทรพิทักษ์ในแผ่นดินนั้น ทรงผนวชเสด็จอยู่วัดโคกแสงในพระนคร มาทรงปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมขึ้นอิกครั้งหนึ่ง บัดนี้พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าแผ่นดินสยาม ซึ่งทรงพระราชดำริห์แล้วดำรัสสั่งให้ประกาศนี้ ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติบรมราชาภิเษกณกรุงรัตนโกสินทรมหินทรายุธยาบางกอก เมื่อณวันพฤหัสบดี เดือน ๖ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ปีกุนตรีศก ศักราช ๑๒๑๓ ทรงพระราชศรัทธา ให้ปฏิสังขรณ์พระเจดีย์ทั้งสองนี้ กับทั้งวัดถุทั้งปวงในวัดชุมพลนิกายารามนี้ขึ้นใหม่เสร็จแล้ว ได้ทรงบรรจุพระบรมธาตุขนาดกลาง ๒ ขนาดน้อย ๒ สี่พระองค์ไว้ในผะอบจันทน์แดงจันทน์ขาวผะอบศิลาซ้อนกันเปนลำดับ แล้วเก็บไว้ในมณฑปศิลากับในพระมหาโพธิที่สืบมาแต่ต้นพระมหาโพธิเดิมด้วย แลไม่ให้มีเครื่องเพ็ชรเครื่องพลอย เครื่องทองเครื่องเงินของมีราคาแต่สักสิ่งหนึ่งบรรจุด้วยเลย มีแต่ทองใบหนักไม่ถึงส่วนที่ ๔ ของเฟื้องห่อพระบรมธาตุอยู่ชั้นในเท่านั้น เพราะได้ทราบแล้วว่า ผู้ที่ปราถนาหาเงินหาทองเที่ยวขุดทำลายพระเจดียฐานในที่ต่างๆ มีมากแล้ว กล่าวไว้นี้เปนความจริงทีเดียวไม่ว่าเท็จ จะทำบุญแล้วจะพูดเท็จให้เปนบาปทำไม ขอท่านทั้งปวงอย่าได้คิดขุดทำลายพระเจดีย์นี้ด้วยสำคัญว่าจะได้เงินทองของมีราคาเลย จงช่วยกันระวังรักษาไว้ให้ถาวรอยู่สิ้นกาลนาน เปนที่ไหว้กราบสักการบูชาด้วยกันทั่วๆ ไป เพื่อจะได้จำเริญกุศลราศีเทอญ
พระราชกุศลในการปฏิสังขรณ์พระเจดีย์นี้ แลพระพุทธปฏิมากร ทั้งโรงพระอุโบสถแลวิหารการเปรียญกุฎีสงฆ์ศาลาทั้งปวงในวัดชุมพลนิกายารามเกาะบางปอินนี้ คิดเปนพระราชทรัพย์ทรงบริจาคประมาณ ๕๐๐ ชั่งเศษครั้งนี้ ทรงพระราชอุทิศพระราชกุศลถวายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวปราสาททอง ซึ่งได้ทรงสถาปนาพระอารามนี้มาแต่เดิม แลทรงพระราชอุทิศกัลปนาผลเพื่อได้ถึงแด่เจ้าฟ้ากรมขุนสุเรนทรพิทักษ์ ผู้ซึ่งได้มาทำนุบำรุงปฏิสังขรณ์พระเจดีย์ แลพระอารามนี้ครั้งหนึ่งนั้นด้วย แลพระราชทานส่วนกุศลแก่ท่านทั้งหลายชายหญิงผู้ได้อ่านหนังสือนี้ ทั้งคฤหัสถ์บรรพชิตเทพยดามนุษย์ทั้งปวงจงได้อนุโมทนา จงเจริญด้วยอายุพรรณสุขพลปฏิภาณ สรรพสิริสวัสดิพิพัฒมงคลทุกประการ จงสำเร็จแก่ความปราถนาในทางพระนฤพานดับทุกข์ทั้งปวงเทอญ
ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลนี้ก็ดี อื่นๆ อิกเปนอันมากก็ดี จะได้ทรงปฏิญญาว่าขอให้ได้สำเร็จพระพุทธภูมิโพธิญาณ อวดอ้างพระบารมีว่าเปนพระโพธิสัตว์อย่างเช่นใช้มาแต่ก่อนอึงๆ อยู่นั้นก็หามิได้ ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลนี้แลอื่นๆ ก็ไว้หวังตั้งพระราชหฤทัย ขอให้ได้สรรพสมบัติคือความบริบูรณ์คุณธรรม แลอิศริยยศบริวารทรัพย์สิ่งสินเปนอาทิ บรรดาที่จะได้ไปเปนอุปการูปนิสัยอุดหนุนให้ได้ช่องโอกาศเพื่อจะเสด็จถึงที่สุดสังสารทุกข์ภัยทั้งปวงโดยเร็วโดยง่าย ความทุกข์ทั้งปวงจะดับด้วยประการใดขอจงได้ดังนั้น สรรพวิบัติทั้งปวงซึ่งเปนเหตุจะให้เนิ่นช้าอยู่ในสังสารทุกข์จงอย่าได้มี ถึงจะมีบ้างก็ให้พลันอันตรธานหายเทอญ
ประกาศไว้เมื่อณวันจันทร์ เดือน ๘ บุรพาษาฒ แรม ๑๓ ค่ำ ปีกุนเบญจศก ศักราช ๑๒๒๕ เปนปีที่ ๑๓ ฤๅวันที่ ๔๔๔๓ ในรัชกาลปัตยุบันนี้