๕๒ นิทานเรื่องถึงที่ต้องตาย

ในอดีตกาลนั้นมีเสาวโปดกตัว ๑ ชื่อสุเดนทราช สมเด็จอมรินทราธิราชเลี้ยงไว้ ครั้นท้าวเธอออกสถิตที่ท้องพระโรง เสาวโปดกนั้นก็จับอยู่หน้าสิงหบัญชรทุก ๆ วัน ครั้นเทพยดามาเฝ้าที่ประชุมพร้อมแล้ว สุเดนทราชก็เจรจาให้ฝูงเทพยดาทั้งปวงฟัง ก็ชื่นชมชอบพระทัยเทพยดาทุก ๆ องค์ ครั้นมาเมื่อสุเดนท์จะสิ้นอายุนั้นพเอิญให้กลัวพระกาล ครั้นเห็นพระกาลมาก็สดุ้งตกใจยิ่งหนักหนา จึงแล่นหนีเข้าไปซ่อนอยู่ณกลางตักสมเด็จอมรินทราธิราช ๆ จึงมีเทวบัญชาถามว่า ดูกรสุรเดนทราชลูกรัก เจ้าตกใจกลัวอะไรหนักหนาดังนี้ สุเดนทราชทูลว่า ข้าพระบาทนี้กลัวพระกาลยิ่งหนักหนา ขอพระองค์จงเปนที่พึ่งแก่ข้าพระเจ้าด้วยช่วยชีวิตไว้ให้รอดด้วยเถิด พระอินทร์ทรงฟังเธอก็แจ้งด้วยจักษุอันเปนทิพย์แล้ว จึงปลอบสุเดนทราชว่า อย่าร้อนใจไปเลย ครั้นพระกาลเข้ามาเฝ้า พระองค์จึงตรัสว่า เราขอชีวิตสุเดนทราชไว้เถิด พระกาลก็ทูลว่าข้าพระเจ้าให้พระองค์บมิได้ ขอเชิญพระองค์เสด็จไปขอพระจิตตคุตผู้เปนเจ้าบาญชีเถิด ข้าพระเจ้าจะตามเสด็จไปด้วย พระอินทร์ทรงฟังดังนั้น จึงจับสุเดนทราชใส่ห่อพระภูษาแล้วเสด็จมา ครั้นถึงพระจิตตคุตเธอตรัสว่า เรามาขอชีวิตสุเดนทราชนี้แก่ท่านเถิด พระจิตตคุตทูลว่า ข้าพระเจ้าถวายแก่พระองค์ยังมิได้ เหตุว่ามิสิทธิ์ขาดแก่ข้าพระเจ้า ขอเชิญพระองค์เสด็จไปถึงพระสุรัสวดีจึงจะได้ สมเด็จอมรินทราธิราชแลพระกาลพระจิตตคุตก็ไปถึงพระสุรัสวดี พระอินทร์จึงตรัสว่า เราจะขอชีวิตแห่งสุเดนทราชนี้เถิด พระสุรัสวดีจึงทูลว่าข้าพระเจ้าขอดูตำราศาสตรกรรมแห่งสุเดนทราชก่อน ครั้นดูในตำราศาสตรกรรมนั้นได้อธิบายว่า ท้าวเทพาธิราชทั้ง ๔ พระองค์ เสด็จมาอยู่พร้อมในที่อันเดียวกันกาลใด สุเดนทราชก็ถึงแก่อนิจกรรมในกาลนั้น ครั้นพระอินทร์ทรงฟังซึ่งศาสตรกรรมว่าดังนั้น เธอก็สลดพระทัยเปลื้องห่อพระภูษาออกก็เห็นสุเดนทราชสิ้นชีวิตแล้ว เธอก็ให้เอากเฬวระนกนั้นไปส่งสการเสียโดยวิสัย

นนทุกราชจึงว่า แต่พระอินทร์เอาพระทัยใส่อยู่ในสุเดนทราชดังนี้แล้ว ก็บห่อนจะรอดได้ สัมหาอะไรกับเราท่านทั้งหลายทั้งปวงแลจะพ้นมฤตยูได้

สังวทันต์จึงว่า อันผู้มีปัญญาหนีกาลรอดก็มีอยู่ดุจนิยายดังนี้