คำนำ

ละครนอกเป็นมหรสพสำคัญอย่างหนึ่งของไทย นิยมแสดงมาช้านานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เนื้อหาที่นำมาแต่งเป็นบทละครนอกจะเป็นเรื่องจักร ๆ วงศ์ ๆ พระเอกของเรื่องส่วนใหญ่จะมีเหตุต้องพลัดพรากจากบ้านเมือง มีการต่อสู้ผจญภัย ในที่สุดได้พบกับนางเอก

บทละครนอกที่เป็นที่รู้จักแพร่หลายคือพระราชนิพนธ์ใน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ได้แก่เรื่อง ไกรทอง สังข์ทอง คาวี มณีพิไชยและไชยเชษฐ์ นอกจากพระราชนิพนธ์ดังกล่าวแล้ว ยังมีเรื่องอื่นๆ ที่กวีหรือเจ้าของคณะละครนำมาแต่งขึ้นสำหรับให้คณะละครของตนนำไปแสดง

บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้า พระนิพนธ์ในกรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ เป็นเรื่องที่ได้รับความนิยมมาแต่โบราณเรื่องหนึ่ง เนื้อหาโดยรวมสนุกสนาน ชวนติดตาม ทั้งยังมีลักษณะเด่นแปลกไปกว่าบทละครนอกเรื่องอื่น ๆ กล่าวคือ นางแก้วหน้าม้าหรือนางมณี นางเอกของเรื่องเป็นสตรีปัญญาไว มีไหวพริบ ฉลาดในการแก้ปัญหา อีกทั้งมีความสามารถในการศึกสงคราม เป็นผู้ช่วยเหลือสามีให้รอดพ้นจากอันตรายได้ทุกครั้ง

ต้นฉบับบทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้า ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่ ส่วนภาษาโบราณ หอสมุดแห่งชาติ ลักษณะเป็นสมุดฝรั่ง ตัวพิมพ์ดีด อักขรวิธีที่ใช้เป็นอย่างเก่าสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น มีจำนวนทั้งหมด ๖ เล่มสมุดฝรั่งแต่เนื้อหายังไม่จบ เนื่องจากหนังสือนี้มิได้เคยพิมพ์มาก่อน และหาต้นฉบับยาก กรมศิลปากรจึงได้มอบให้ นางเรวดี ฐิตะโลหิต นักอักษรศาสตร์ ๘ ว. และนายบุญเตือน ศรีวรพจน์ นักอักษรศาสตร์ ๘ ว. กลุ่มงานวรรณกรรม กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์เป็นผู้ตรวจสอบชำระโดยแก้ไขตัวสะกดที่ลักลั่น ปรับอักขรวิธีให้เป็นปัจจุบัน ทั้งเรียบเรียงบทนำเรื่องและจัดพิมพ์เผยแพร่เพื่อเป็นการรักษาต้นฉบับ ไว้มิให้สูญ

กรมศิลปากรหวังว่าหนังสือ “บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้า” นี้ จะอำนวยประโยชน์แก่นักเรียน นักศึกษา ครูอาจารย์ ตลอดจนผู้สนใจวรรณคดีไทยโดยทั่วกัน

กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรกฎาคม ๒๕๔๔

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ