๘ ว่าด้วยดวงตราที่ใช้ในตราภูมิ

ตราภูมิแต่ก่อนที่โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานให้กับไพร่หลวงทั้งปวงนั้น ถ้ากรมขึ้นมหาดไทยก็มีตราพระราชสีห์ประจำชื่อคน ตราพระคชสีห์สมทบประจำต่อ ถ้ากรมขึ้นกรมพระกลาโหมก็มีตราพระคชสีห์ประจำชื่อคน ตราพระราชสีห์สมทบประจำต่อ มีตราข้างที่เป็นรูปนารายณ์บังหลังนาคนั่งเหนือกระเษียรสมุทรเป็นสำคัญกลางประจำศกทุกฉบับ และท้องตราที่เคยมีไปตามพนักงานด้วยกิจราชการสิ่งใดๆ ถึงหัวเมืองนั้นเล่า ถ้าเมืองขึ้นในกรมมหาดไทยก็ต้องมีตราเจ้าพนักงานในกรมมหาดไทย เมืองขึ้นในกรมพระกลาโหมก็ต้องมีตราเจ้าพนักงานในกรมพระกลาโหม เมืองขึ้นในกรมท่าก็ต้องมีตราเจ้าพนักงานในกรมท่า คือตราพระราชสีห์ ตราพระคชสีห์ ตราบัวแก้ว และตราปลัดทูลฉลองและตราอื่นๆ ในกรมมหาดไทย กรมพระกลาโหม กรมท่า ที่ต้องบังคับในพระธรรมนูญ ตราในตำแหน่งเหล่านั้นผู้ที่เคยรับก็คงจะจำได้ทั้งจะเทียบตราที่ปิดหนังสือขึ้นไปเก่าๆ ก็จะรู้ได้แน่นัก ถึงจะเป็นตราแกะปลอมก็จะจับได้ ถ้ามีกิจราชการด้วยนายน้ำนายอากรสมพักศร กำนันตลาด เจ้าเมืองกรมการ นายน้ำนายอากรสมพักศรกำนันตลาดก็ควรจะเชื่อฟังเอาตราเจ้าพนักงาน พระคลังมหาสมบัติ คือตรานกวายุภักษ์แลตราอื่นๆ ในตำแหน่งพนักงานพระคลังมหาสมบัติเอาเป็นแน่ชัดได้ ถึงพนักงานกรมนาจะมีไปด้วยธุระเก็บค่านาและบังคับบัญชาใดๆ ในเรื่องไร่นาก็มีตราดวงใดดวงหนึ่งในตรา ๙ ดวงของเจ้าพระยาพลเทพและตราปลัดทูลฉลองในกรมนาไป ถ้าพนักงานพระคลังมหาสมบัติและกรมนาจะมีตราไปถึงหัวเมือง ก็ต้องมีตราพระคชสีห์ ตราพระราชสีห์ ตราบัวแก้ว นำไปถึงเจ้าเมืองกรมการตามเมืองขึ้นด้วยฉะบับหนึ่ง ตามแบบอย่างกำหนดในราชการ ผู้ที่รับตราทั้งปวงหาควรที่จะเชื่อฟังตราอื่นๆ ไม่เลย และเพราะเหตุที่มีผู้บังอาจใช้ตราปลอมตราเนืองๆ เกิดความขึ้น.

(ความต่อไปเป็นประกาศให้ใช้ตราภูมิตีพิมพ์ที่ออกใหม่)

คัดจากประกาศว่าด้วยดวงตราต่างๆ ที่ใช้ประทับตราภูมิ ลงวันพุธเดือนยี่ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีเถาะ สัปตศก (พ.ศ. ๒๓๙๘)

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ