๔ ประเพณีพระราชทานเบี้ยหวัดพระราชวงศานุวงศ์ที่ทรงผนวช

เงินที่เรียกว่าพระราชทรัพย์ ที่พระราชทานแจกเบี้ยหวัดนี้ ก็เป็นเงินที่รวบรวมได้มาจากราษฎรที่พึ่งพระบารมี เลี้ยงชีวิตอยู่ในพระราชอาณาเขตต์ มาเป็นกองจ่ายใหญ่สำหรับจะได้ทำนุบำรุงพระมหานคร และสงเคราะห์พระราชวงศานุวงศ์ เสนามาตย์ราชบริพารที่ได้ฉลองพระเดชพระคุณรับราชการแผ่นดินโดยตำแหน่ง แล้วทรงพระราชดำริเห็นว่า การแจกเบี้ยหวัดนี้เป็นของทั่วไปในพระราชวงศานุวงศ์และข้าราชการที่เป็นเชื้อพระวงศ์ และข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อยทั้งฝ่ายหน้าฝ่ายใน ซึ่งได้ช่วยราชการแผ่นดิน มากแลน้อยตามควรแก่กำลัง และความเพียรสติปัญญาและตระกูลถานานุศักดิ์ฝ่ายพระราชวงศานุวงศ์และเชื้อพระวงศ์ ที่ไปทรงผนวชในพระศาสนานั้น ที่ทรงผนวชนานไม่ได้ช่วยราชการแผ่นดิน ก็ควรจะให้ยกเบี้ยหวัดเสีย ดังหนึ่งข้าราชการที่กราบถวายบังคมลาออกไปบวชในพระศาสนาตั้งแต่สองพรรษาขึ้นไปจึงจะชอบ ก็แต่พระราชวงศานุวงศ์ที่ทรงผนวชในพระศาสนานี้มีความชอบอยู่อย่างหนึ่ง ซึ่งได้ชื่อว่าชักโยงพระราชตระกูลให้เป็นญาติในพระศาสนา จึงมีธรรมเนียมมาให้พระราชทานเบี้ยหวัดเสมออยู่มิได้เลิกถอน ก็แลเบี้ยหวัดที่พระราชทานไปตามอย่างตามธรรมเนียมนั้น เสื่อมศูนย์ไปไม่สำเร็จประโยชน์แก่ท่านผู้เป็นบรรพชิตที่ได้ไปนั้นบ้าง เป็นอกับปิยะไปเสียไม่ควรแก่สมณะบ้าง จึงได้พระราชทานโดยกับปิยะนัยที่ควร จะได้สำเร็จประโยชน์ได้บริโภคใช้สอยจตุปัจจัยตามปรารถนา อนึ่งทราบในพระราชหฤทัยว่า การพระราชทานเบี้ยหวัดนี้ เป็นมงคลการอันใหญ่ควรจะให้ปฏิพัทธเนื่องในพระรัตนตรัย ซึ่งเป็นนิรติสัยบุญเขตต์เป็นอันยิ่ง จะได้สำเร็จความสุขและประโยชน์ ให้เกิดสิริสวัสดิพิพัฒนมงคลแด่สิริราชสมบัติและพระราชวงศานุวงศ์ฝ่ายหน้าฝ่ายใน ข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อยทั้งปวง จึงมีพระบรมราชโองการให้นิมนต์พระราชวงศานุวงศ์ที่ทรงผนวชในพระศาสนา มารับพระราชทานเบี้ยหวัดที่ทรงพระราชอุทิศถวายโดยกัปปิยนัย ให้เป็นจตุปัจจัยมูลเป็นส่วนๆ ตามถานานุศักดิ์ให้ได้ใช้สอยโดยไม่มีรังเกียจ ก่อนพระราชวงศานุวงศ์และเสนามาตย์ราชบริพารทั้งปวง เพื่อจะให้เป็นสิริสวัสดิมงคล ขอพระราชวงศานุวงศ์ฝ่ายหน้าฝ่ายใน และข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อยที่ได้ทราบคำประกาศนี้แล้ว จงชื่นชมยินดีอนุโมทนาในส่วนพระราชกุศล แล้วจงตั้งจิตต์กตัญญูกตเวทีซื่อสัตย์ต่อพระเดชพระคุณ ที่ทรงพระมหากรุณาอนุเคราะห์ไปทั่วหน้าโดยสมควร ช่วยรับราชการฉลองพระเดชพระคุณให้ยิ่งขึ้นไป แล้วจงจำแบบอย่างนี้ไว้ประพฤติต่อไป อย่าให้เสื่อมเสียพระราชกำหนด

คัดจากประกาศพระราชพิธีประจำปีเล่ม ๑