อธิบายเรื่องหนังสือกาพย์กุมารบรรพ

ต่อนี้จะต้องอธิบายสักน่อย ว่าเหตุใดข้าพเจ้าจึงเลือกหนังสือกาพย์กุมารบรรพ คือ มหาชาติกัณฑ์กุมาร พิมพ์แจกในงานศพพระยาวจีสัตยารักษ์ ข้อนี้มีความจริงอยู่อย่าง ๑ ซึ่งน่าที่จะไม่ใคร่มีใครทราบ ว่าพระยาวจีสัตยารักษ์เปนนักเทศน์มหาชาติ ความอันนี้แต่เดิมข้าพเจ้าก็ไม่ทราบ จนเมื่อไปเที่ยวด้วยกันคราว ๑ ไปลอบได้ยินพระยาวจีสัตยารักษ์ ว่าทำนองเล่นอยู่โดยลำพังตัวในห้องเรือ พอได้ยินก็ทราบว่าเปนคนเปน เรียกมาถามจึงได้ความว่า ได้ฝึกหัดเทศน์มหาพนกับใบฎีกาแย้มวัดชนะสงคราม ซึ่งเปนผู้มีชื่อเสียงคน ๑ ในการเทศน์มหาชาติ แลยังว่ากุมารกับทานกัณฑ์ได้อิก ๒ กัณฑ์ ด้วยเหตุนี้ ข้าพเจ้าจึงเลือกเรื่องมหาชาติพิมพ์แจกในงานศพพระยาวจีสัตยารักษ์

หนังสือกาพย์กุมารบรรพความนี้ หอพระสมุดวชิรญาณมีฉบับหลวงครั้งรัชกาลที่ ๑ ต้นฉบับจำลองเมื่อณวันพฤหัสบดีเดือน ๗ แรม ๑๐ คํ่า ปีขาลจัตวาศก จุลศักราช ๑๑๔๔ พ.ศ. ๒๓๒๕ เดือนก่อนพระราชพิธีปราบดาภิเศก ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก จึงรู้ได้ว่าเปนหนังสือแต่ครั้งกรุงเก่า ทำนองกลอนก็แต่งเปนร่ายมหาชาตินั้นเอง แต่สมุดฉบับหลวงฉบับนี้เขียนไว้ว่ากาพย์กุมารบรรพ ข้าพเจ้าจึงได้เรียกตามชื่อเดิม สังเกตกลอนแลความหนังสือกุมารฉบับนี้ แต่งดีกว่าฉบับอื่นๆ ที่ข้าพเจ้าได้เคยพบ ข้าพเจ้าได้อ่านหลายครั้งก็ยังไม่เบื่อ จึงเห็นเปนของสมควรแท้ที่จะพิมพ์ในการกุศลรักษาไว้ไม่ให้สูญ

กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

หอพระสมุดวชิรญาณ

วันที่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๙

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ